Üniversite öğrencilerinin akılcı olmayan inançlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu araştırma, üniversite öğrencilerinin akılcı olmayan inançlarının (onay ihtiyacı, yüksek beklentiler, suçlama eğilimi, duygusal sorumsuzluk, aşırı kaygı, bağımlı olma, çaresizlik ve mükemmelliyetçilik alt boyutları) ana-baba tutumları, cinsiyet, sınıf düzeyi, yerleşim birimi ve bilim dalına göre değişip değişmediğini incelemek amacıyla yapılmış betimsel bir çalışmadır. Araştırma Çukurova Üniversitesinin çeşitli bölümlerinin birinci ve dördüncü sınıflarına devam eden toplam 560 öğrenci üzerinde yapılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkeni olan akılcı olmayan inançları ölçmek için araştırmacı tarafından Türkçe'ye uyarlaması yapılan Akılcı Olmayan İnançlar Testi kullanılmıştır. Araştırmanın bağımsız değişkeni olan ana baba tutumlarını ölçmek için ise Eldeleklioğlu (1996) tarafıdan geliştirilen Ana-Baba Tutum Envanteri kullanılmıştır. Yukarıda adı geçen iki ölçek öğrencilere aynı anda uygulanmış ve elde edilen akılcı olmayan inanç puanları, ana-baba tutumları, cinsiyet, eğitim düzeyi, yerleşim birimi ve bilim dalına göre değişip değişmediği belirlenmiştir. Bunun için değişkenin boyutları iki olduğunda t-testi; ikiden fazla olduğu durumlarda ise tek yönlü varyans analizi yapılmış ve gözlenen farklılıklar Tukey Kramer testi ile kontrol edilmiştir. Anlamlılık düzeyi 0,05 olarak alınmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, akılcı olmayan inançlara ilişkin toplam puan ortalamaları ve yüksek beklentiler alt ölçeği puan ortalamaları demokratik ve otoriter ana-baba tutumuna sahip olan gruplar arasında otoriter tutuma sahip olanlar lehine 0.05 düzeyinde önemli bulunmuştur. Akılcı olmayan inançlardan çaresizlik alt ölçeği puan ortalamaları koruyucu-istekçi ve demokratik ana-baba tutumuna sahip olan gruplar arasında koruyucu-istekçi ana-baba tutumunun lehine; otoriter ve demokratik ana-baba tutumuna sahip gruplar arasında ise otoriter ana-baba tutumunun lehine 0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. Suçlama eğilimi alt ölçeği puan ortalamaları erkeklerde kızlara göre 0.05 düzeyinde daha yüksek bulunmuştur. Onay ihtiyacı alt ölçeği puan ortalamaları Sosyal Bilimlerde okuyan öğrencilerde Fen Bilimlerdekine göre 0.05 düzeyinde daha yüksek bulunmuştur. Sınıf düzeyi ve yerleşim birimine göre ise öğrencilerin akılcı olmayan inançları arasında 0,05 düzeyinde önemli bir fark bulunmamıştır. i

SUMMARY This research is a descriptive study, which has been done to investigate the relationship of the irrational beliefs of university students (demand for approval, high self-expectations, blame proness, emotional irresponsibility, anxious overconcern, dependency, helplessness and perfectionism subscales) between parents attitudes, sex, class level, living place and study field of students. The tests were administrated to 560 students attending to different departments in the first and the fourth class at Çukurova University. Irrational Beliefs Test, which is adapted into Turkish on this research, is used to measure the dependent variable of irrational beliefs. Parents Attitudes Inventory, developed by Eldeleklioğlu (1996), is used to measure parents attitude, which is independent variable of this research. Both of the two scales mentioned before has been administrated to university students at the same time, and the relationships between the obtained irrational belief scores with parents attitudes, sex, level of class, living places and study field of students have been determined. T-test is used when the dimension of variable is two. When more than two, then one way ANOVA is used and checked the observed differencies by using Tukey Kramer Test. Signification level is considered as 0,05. According to results, it was showed significantly higher degree with the 0.05 significant level on high-self expectations subscale scores and total scores of irrational believes for authoritarian parents attitude between the groups of authoritarian and democratic parents attitude. It was found that has higher degree on helplessness with the significant level of 0.01, one of the irrational believes, for protective-desirous parents attitude between the groups of protective-desirous and democratic parents attitude; and for authoritarian parents attitude between the groups of authoritarian and democratic parents attitude. It was found higher degree on blame proness at the level of 0.05 for male than female. Demand for approval subscale scores had higher degree with the level of 0.05 for students attending to social sciences than basic and applied sciences. There was no significant differencies between level of class and living places at the significant level of 0,05. n