Görme engelli öğrencilere, belirlenen rotalar boyunca bağımsız hareketlerin kazandırılmasında fiziksel yardım ve sözel ipucuyla sunulan bireyselleştirilmiş rota öğretim materyalinin etkililiği

Abstract

ÖZET Bu araştırmanın amacı, görme engelli öğrencilere `Fiziksel Yardım ve Sözel ipucuyla Sunulan Bireyselleştirilmiş Rota Öğretim Materyali` ile yapılan öğretim uygulamasının, öğrencilerin belirlenen rotalar boyunca, yönelim becerilerini ve önceden öğrendikleri bağımsız hareket becerilerini sıralı bir şekilde kullanmalarında etkili olup olmadığını araştırmaktır. Araştırmanın deseni, tek denekli deneysel desenlerden çoklu başlama düzeyi deseninin bir çeşidi olan çoklu yoklama desenidir. Araştırmada davranışlar arası çoklu yoklama deseni kullanılmıştır. Araştırmanın deneklerini, 1998-99 öğretim yılında Ankara Göreneller ilköğretim Okulu'na devam eden, okul içinde yardımla dolaştığı belirlenen ve rota öğretimi için ön koşul davranışları yerine getiren iki görme engelli öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin toplanması için rota ölçü araçları geliştirilmiştir, öğrencilerin rotalardaki öğretim öncesi performans düzeylerinde öğretim uygulanana kadar bir değişiklik olup olmadığını belirlemek amacıyla birer oturumda üç rotada rota ölçü araçlarıyla yoklama ölçümleri yapılmıştır. Her iki öğrenciye de birinci rotanın öğretimi öncesinde birbirini izleyen üç oturumda rota ölçü araçları uygulanarak, öğrencilerin birinci rotadaki başlama düzeyleri belirlenmiştir. Bireyselleştirilmiş rota öğretim ünitesiyle birinci rotanın öğretimi yapılmış, her öğretim oturumu sonunda rota ölçü araçlarıyla öğrencilerin performans düzeyleri belirlenmiştir, öğrenciler birinci rotada belirlenen ölçüte ulaştıklarında, ikinci rotanın öğretimi öncesinde birbirini izleyen üç oturumda rota ölçü araçları uygulanarak, ikinci rotadaki başlama düzeyleri belirlenmiştir, ikinci rotanın başlama düzeyi ölçümlerine başlarken, üçüncü rotada birer oturum yoklama ölçümü yapılmıştır. Bireyselleştirilmiş rota öğretim ünitesiyle ikinci rotanın öğretimi yapılmış, her öğretim oturumu sonunda rota ölçü araçlarıyla öğrencilerin performans düzeyleri belirlenmiştir. Öğrenciler ikinci rotada belirlenen ölçüte ulaştıklarında, öğrencilere üçüncü rotanın öğretimiöncesinde birbirini izleyen üç oturumda rota ölçü araçları uygulanarak, öğrencilerin üçüncü rotadaki başlama düzeyleri belirlenmiştir. Bireyselleştirilmiş rota öğretim ünitesiyle üçüncü rotanın öğretimi yapılmış, her öğretim oturumu sonunda rota ölçü araçlarıyla öğrencilerin performans düzeyleri belirlenmiş, öğrenciler üçüncü rotada belirlenen ölçüte ulaşınca rota öğretimi sonlandırılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin değerlendirilmesinde grafiksel analiz kullanılmıştır. Araştırma bulguları, görme engelli öğrencilere `Fiziksel Yardım ve Sözel Ipucuyla Sunulan Bireyselleştirilmiş Rota Öğretim Materyali` ile yapılan öğretim uygulamasının, öğrencilerin belirlenen rotalar boyunca, yönelim becerilerini ve önceden öğrendikleri bağımsız hareket becerilerini sıralı bir şekilde kullanmalarında etkili olduğu izlenimi vermektedir.

SUMMARY The purpose of this research is to determine the effectiveness of presenting teaching material about `individualized route instructional materials with physical prompt and verbal prompt` to the blind students who already acquired mobility and orientation skills to use these skills in consecutively in predetermine routes. The design of this research is single subject with multiple probe across behaviors which is type of multiple baseline research. Subjects of research was two blind students who were enrolled in 1998- 99 in Göreneller Blind School. These students were selected with following considerations; they had necessary prerequisite skills for teaching route and they can walk around the school with help of others. In order to gather data route tests were developed. In order to determine whether there would be any changes of the students performance level of route, route tests were used three times on three routes, as probes before to start teaching. Before teaching the route to the students route tests were used on three sessions consecutively to determine the baseline. First route was taught with individualized route instruction unit. After each teaching sessions performance level of students were determined with route tests. After the students reach predetermined the first criteria, route tests were used three sessions consecutively before teaching second route, the baseline level of students was determined. In starting to determine second baseline level, there was a probe on third route in one session. Second route was taught with individualized route teaching unit. After, each teaching session, the performance levels of students were determined with route tests. When the students reach the predetermined criteria on second route, before teaching third route to the students, route tests were used three consecutive sessions to determine third baseline. With individualized route teaching unit, third route was taught. After each teaching session, the performance levels of iiistudents were determined with route tests. When the students reach the predetermined criteria on third route, it was the end of the teaching session. Graphical analysis was used in evaluating the obtained data. Results of research indicated that presenting individualized route instructional materials with physical prompt and verbal prompt to the blind students who already acquired mobility end orientation skills to use these skills in consecutively in predetermine routes seen to be effective. IV