İlk ve orta dereceli okullarda güzel sanatlar eğitimi kapsamında müze eğitiminin rolü ve önemi

Abstract

11 ÖZET Müzeler, toplum adına kültürel birikim toplayan, belgeleyen, koruyan ve bilimsel yöntemlerle oluşturduğu koleksiyonun halka sergilenmesi aracılığı ile halka yönelik eğitim veren kurumlardır. Çağdaş müzecilik anlayışında eğitimsel yaklaşımla çocuklara yönelik etkinliklerin arttırılması ve kültürel değerleri yaşatan, yaratıcı birey olmayı hedefleyen, çağım sorgulayan bir kuşağın yetişmesi ilk amaç haline gelmiştir. Güzel sanatlar eğitim ve öğretiminde görsel kaynaklar, görsel kaynaklar arasında da son dönemlerde geliştirilen sanat eğitimi teorilerinden `Disipline Dayalı (Çok Alanlı) Sanat Eğitimi` (Discipline Based Art Education) modelinde müze eğitimi büyük yer tutmaktadır. İlköğretim Resim-İş müfredat programı genel amaçlarında müze eğitimi ile ilgili olarak 'Tarihi ören yerlerini, anıtları, müzeleri, sanat galerilerini, atölyelerini ve tasarım stüdyolarını tanıyarak, kültür ve tabiat varlıklarına sahip çıkabilme` amaç maddesi yer almaktadır. Bu çalışmada söz konusu amacın gerçekleştirilmesinde resim-iş derslerinde müze eğitimi konusu, bir ders içerisinde yer alan bütün etkinlikler (eğitim durumları, sınama durumları, Çok Alanlı Sanat Eğitimi yöntemi) kullanılarak verilmeye çalışılmıştır. Amaç, uygulanmaya yeni başlayan Çok Alanlı Sanat Eğitimi yöntemiyle Müze Eğitimi konusunun işlenmesi ve ders sonucunda tez konumuzu oluşturan `Tarihi Eserleri Ve Kültürel Varlıkları Tanıma, Koruma Bilincinin Gerçekleşmesi` amacının ne ölçüde sağlandığım ortaya koyabilmektir. Uygulama çalışması için ilk Resim-İş dersinde, önce ön test verilerek öğrencilerin müze hakkındaki mevcut bilgi ve deneyimleri araştırılmış, ardından öğrencilere müzeler konusunda bilgi verilmiştir. Gezi için Türkiye'nin ilk müzesi olan İstanbul Arkeoloji Müzesine, 26 sekizinci sınıf öğrencisinden oluşan grupla bir ziyaret gerçekleştirildi.Ill Müzeye gelindiğinde, Frig Kültürüne ait bilgi broşürleri dağıtıldı. Müzenin ziyarete açık bölümleri gezildikten sonra Frig seramiklerinin sergilendiği bölüme gelindi. Burada Frig kültürü ve sanatı hakkında bilgi verilerek seramik koleksiyonu incelendi. Ardından Eski Şark Eserleri Müzesi gezilerek müze içi çalışma kâğıtları dağıtıldı. Çizim çalışmaları tamamlandıktan sonra okulda dönülerek son test uygulandı. Daha sonra ikinci derste geziye katılan öğrencilerle, müze gezisi ile ilgili izlenimler konuşularak. Frig seramikleri formlarına uygun motif çalışmaları yapıldı. Sonuncu derste, proje konusuyla ilgili olarak seramik çamur ile şekillendirme çalışması yapıldı. Bir önceki derste çizilmiş olan motifler, seramik formların üzerine aktarılarak boyandı. Dersin sonunda çalışmaların eleştirisi yapıldı. Öğrencilere uygulanan ön anket ve son anket sorularına verilen yanıtlar, öğrencilerin müze gezisi sırasındaki ilgileri ve geri bildirimleri Müze eğitiminin, tarihi eserler ve kültürel varlıkların tanınmasında, öneminin farkına varılmasında ve koruma bilincinin gelişmesinde rolü olabileceğini düşündürmüştür. Müze gezisinin ardından yapılan üç boyutlu uygulama çalışmalarında, öğrencilerin eğlenerek ve kalıcı bir şekilde öğrenmeyi tamamladıkları görülmektedir. İlköğretim kurumlarında Resim-İş dersinde Çok Alanlı Sanat Eğitimi yöntemiyle görerek, yaşayarak ve uygulayarak farklı kültürlerle etkileşim içinde bulunularak öğrencilerin müzeyi sevmeleri, müze ziyaretini alışkanlık haline getirmeleri, müzeden bir eğitim kurumu olarak faydalanabilmeleri hedeflenmelidir.

IV ROLE AND IMPORTANCE OF MUSEUM EDUCATION IN ART EDUCATION IN ELEMENTARY SCHOOLS SUMMARY Museums are institutions that collect, document, and protect cultural values and educate public by exhibiting them. In contemporary museum concept, increasing activities for children become a major goal to produce a generation that protects cultural values, targets to be creative and questions his/her era. Museum education has a very significant role among visual resources in art education; especially in recently developed Discipline Based Art Education Model. In the elementary school art curriculum, among the general goals of museum education, it is written that '*to recognize historical places, monuments, museums, art galleries and workshops and to protect cultural and natural values`. In this study, museum education in art lessons is given using all activities that take place in a lesson (educational states, testing states and Discipline Based Art Education). At the first session, a questionnaire investigating current knowledge and experience of students about museum was given and this is followed by a small lesson about museums. Then Istanbul Archeological Muesum, the first museum of Turkey, visited with 28, eighth grade students. In the museum leaflets about Phrygian culture was handed to the students. After visiting other parts of the museum, the group has arrived to the section where Phrygian ceramics exhibited. After presenting some information about Phrygian culture and art, the ceramics collection viewed. Then Museum of Ancient Orient visited and in-museum study forms were handed. After the drawings have been completed everyone has returned to the school and another questionnaire has been applied. Later, at the second session, talked with the students who joined the trip about the impressions from the museum. It is followed by working on motifs, that correspond with Phrygian ceramic forms.At the last session, 3 -dimensional studies have been performed using ceramic paste and motifs from the previous lesson have been copied and painted on ceramic forms. Critics of the work have been done at the end of the lesson. Answers of students to the questionnaires and interest and feed-back from students during the museum visit suggested that museum education might have role on recognition of historical and cultural values and their importance and development of a sense of protection of them. Three-dimensional study performed after the trip contributed to permanent learning in an enjoyable way. In the art lessons at elementary schools, within the context of Discipline Based Art Education, it should be targeted to make students enjoy museum visits and to make use of museums as an educational institution by seeing, living, practicing and interacting with different cultures.