İlköğretim okulu 11-16 yaş öğrencilerinin ailede karar vermeye katılımı konusundaki görüşleri

Abstract

Ankara İli, Etimesgut îlçesi'nde yapılan bu araştırma, ailelerde çocukların, karar vermeye katılımı konusundaki görüşlerini tespit etmek, bu konuda çocuğun yaşı ile cinsiyetinin ve ailenin sosyo-ekonomik durumunun etkisini ortaya çıkarmak, konuyla ilgili olarak ailelere, araştırıcılara ve ilgili kuruluşlara gerekli önerilerde bulunmak amacıyla yapılmıştır. Araştırma kapsamım, Ankara'nın Etimesgut İlçesi, Elvanköy ve Eryaman semtlerinde bulunan, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Nasreddin Hoca ve Eryaman Cumhuriyet İlköğretim Okullarında öğrenim gören 6, 7 ve 8. Sınıflardaki öğrencilerin tamamı oluşturmuştur. Anket yolu ile elde edilen bulgular, sayı ve yüzde değerleri ile tablolaştınlmıştır. Gruplar arası fark olup olmadığı uygun tablolarda Chi Square ile test edilmiştir. Araştırma kapsamına alınan toplam 424 çocuktan 274'ü birinci bölgede (Elvanköy), 150'si ikinci bölgede (Eryaman) bulunmaktadır. Birinci bölgedeki 274 öğrenciden %39.8'ini 11-12 yaş, %51.8'ini 13-14 yaş ve %8.4'ünü ise 15-16 yaş grubu çocuklar oluşturmaktadır. Çocukların %47.0'si kız, %53.0'ü erkektir. İkinci bölgedeki 150 öğrenciden %30.7'sini 11-12 yaş grubu, %58.0'ini 13-14 yaş grubu, %11.3'ünü ise 15-16 yaş grubu oluşturmaktadır. Çocukların %59.3'ü kız, %40.7'si erkektir. Birinci bölgedeki çocukların çoğunluğunun anne- babası ilkokul mezunu, ikinci bölgede ise annelerin çoğunluğu lise, babaların çoğunluğu ise yüksekokul mezunudur. Birinci bölgedeki ailelerin çoğunluğunun 80-150 milyon gelire, ikinci bölgedeki ailelerin ise 400 milyon ve daha fazla gelire sahip oldukları belirlenmiştir. Ailedeki kararların, birinci bölgede anne-baba tarafından, ikinci bölgede ise çoğunlukla tüm aile bireylerinin katılımıyla verildiği görülmektedir. Karar verilirken çocuğun fikrinin sorulmaması, çocuğa söz hakkı tanınmaması ve anne-babanın otoriter davranması, ailede sorun yaşanmasına neden olmaktadır. Ailede çocukların kararlara katılımı konusunda sorun yaşandığında, çocuklar tepkilerini kızarak, konuşmayarak ve odalarına kapanarak göstermektedirler. Birinci bölgedeki çocukların bir kısmı da hiç tepki göstermediklerini belirtmektedirler..UÇ*.Anne ve babanın, kararlara katılım konusunda sorun yaşandığında, çoğunlukla, çocukla olumlu konuştuğu, bazen de kızdığı görülmektedir. Ev içi günlük faaliyetlerle ilgili kararlarda fikir ayrılığının en çok olduğu konuların başında evi toplamak gelmektedir. Ailede fikir ayrılığının en çok olduğu karar konusu, birinci bölgede,TV programlarından hangisinin seyredileceği, İkinci bölgede ise, çocuğun eve geliş-gidiş saatine karar verme olarak belirlenmiştir. Alışveriş ve gelirlerle ilgili kararlarda fikir ayrılığının en çok olduğu karar konusu, birinci bölgede çocuklara verilecek harçlık miktarı, ikinci bölgede ise aile gelirinin nereye harcanacağı gelmektedir. Tasarrufların değerlendirilmesi ile ilgili kararlarda, çoğunlukla çocukların fikirlerinin alınmadığı görülmektedir. Çocukların tek başlarına verdikleri kararların başında giyim eşyası alımı gelmektedir. Çocuklar, eğlence ile ilgili kararlardan en çok fikir ayrılığının, internet-cafe ve arkadaş toplantılarına gitmede yaşandığım belirtmektedirler. Ailelerde karar verilirken fikir ayrılığı olması durumunda, kız ve erkek çocukların yansından fazlası ortak bir karar verildiğini, çocuklardan bazıları da, bazen ortak bir karar verebildiklerini belirtmişlerdir. Çocukların çoğunluğunun, `çocuklar kendisi ile ilgili bazı kararlan tek başına vermeli` dedikleri, çocuklardan bazılanmn da `çocuklar kendisi ile ilgili kararlan daha çok ebeveyn yardımıyla vermeli` dedikleri belirlenmiştir. Deneklerin yansından çoğu, çocuklann aile kararlanna katılımlanmn önemli olduğunu belirtmektedir. `Çocuklann kararlara katılması önemlidir` görüşü, yaşlar ile doğru orantılı olarak artmaktadır. Çocuklann görüşüne göre, çocuklar kararlara katılmalıdır. Böylece çocuklar, ailenin bir üyesi olduğunu hisseder ve sorumluluk duygusu gelişir.

This research has been made at Etimesgut county of Ankara. Aims of the study were as follows; determination of the families views about the children's participation at taking decision process, finding out the effects of the child's age and sex at this subject, proposing necessary suggestions about this subject to the families, investigators and related institutions. Scope of the research includes the all students who were educated at 6th, 7th and 8 th grades of Nasreddin Hoca Primary School and Eryaman Cumhuriyet Primary School, those are the schools of National Education Ministry, were at the Elvanköy and Eryaman regions of Etimesgut county of Ankara. The number of 274 of students of the total 424 students were at the first region (Elvanköy) and 150 of students of the total 424 students were at the second (Eryaman) region. According to age groups at first region of 274 students, 39.8% of the children include in the survey were in 11-12 age group; 51.8% were in 13-14 age group while 9.4% were in 15-16 age group. 47.0% of the children were girls and 53.0% were boys. The percentages of the age groups of 150 students at the second region were as follows; between 1 1 to 12 years of age were 30.7%, between 13 to 14 are 58.0%, between 15 to 16 were 11.3%. 59.3% of the children were girls and 40.7% of the children were boys. Majority of the parents at the first region were graduated from primary school and the majority of the mothers at the second region region were graduated from high school and majority of the fathers of the second region were graduated from university. The income of the families has been found out as follows; majority of the families' revenue at the first region is between 80 to 150 million TL. and majority of the families' income at the second region was more than 400 million TL. At the first region, decisions were taken by the parents and the second region, decisions were taken by the participation of whole family. During the decision making process, not asking the view of the child, not giving the talking right to the child and authoritarian behaviors of the parents led problems in the family. mWhen there were problems in the families about participation of children to the decision making, children showed their reactions with some behaviors like anger, not talking any more and closing of themselves to their rooms. If there are problems like above, usually parents can talk to the child in positive manner but sometimes parents can be angry with them. Selection of the TV programs for watching and the determination of coming and going time of child to house led opinion disagreement at the family. Usually, children took their own decision at buying their dresses outfit. It seems that, at the decisions about the savings, the opinions of the children are not taken into account. About the entertainment decisions, mostly opinion disagreement is seen at going to internet-cafes and friends' meetings. When there was opinion disagreement about decision making, more than half of the both girls and boys reported that a shared decision was taken. Some of the children reported that sometimes a shared decision was taken. It was determined that although most of the children thought child should take some decisions about himself alone, some of the children thought that they should take decisions about themselves with the help of their parents. More than half of the children stated that participating to the family decisions was important. Increase in age was important, since older children find the participating to the decisions more important than the youngers. Children state that participating to the decision making process showed their membership of the family and developes their responsibilities. IV