Türkiye`de savunma sanayii alanında üretim yapan yabancı ortaklı işletmelerde insan kaynakları eğitimlerinin incelenmesi ve bir uygulama

Abstract

137 ÖZET Ülkemizde 1980 sonrası savunma alanında belirlenen yeni politika ile, yerli ve yabancı özel sektöre açık, dinamik bir yapıya kavuşmuş, ihracat potansiyeline sahip, yeni teknolojilere adapte olmakta güçlük çekmeyen, teknolojik gelişmeler karşısında kendini yenileme kabiliyeti bulunan, ülkeyi sürekli alıcı durumundan kurtarıp dengeli işbirliğini mümkün kılan bir savunma sanayiinin kurulması öngörülmüştür. Bu amaca ulaşabilmenin temel prensibi, yurt savunması için ihtiyaç duyulan her türlü silah, araç ve gerecin mümkün ve ekonomik olduğu ölçüde Türkiye'de üretilmesi olarak belirlenmiştir. Belirlenen bu yeni politika çerçevesinde ülkemizde kurulan yabancı ortaklı özel savunma işletmeleri ülkemize bilgi, teknoloji ve sermaye transferi sağlayarak modem bir savunma sanayiinin kurulmasını ve geliştirilmesini sağlamışlardır. Yabancı ortaklı özel savunma işletmeleri, insan kaynakları ve özellikle insan kaynakları eğitimleri yönüyle incelendiğinde; Bu işletmelerin eğitim seviyesi yüksek, kendi alanında uzman personel istihdam ettikleri, hizmet içi eğitimlere çok önem verdikleri ve bu eğitimleri yıllık hedefler doğrultusunda yapılan özel çalışmalarla belirledikleri görülmüştür. Eğitimlerin belirlenmesinde çalışanların görüşlerinin alındığı, geri dönüşlerinin ölçüldüğü ve çalışanların aldıkları eğitimlerin olumlu etkilerini üzerlerinde gördükleri belirlenmiştir. Ayrıca bu işletmelerin insan kaynakları yönetimi alanında temel unsurlar olan insan kaynakları planlamasında rasyonel, personel seçiminde138 çok titiz davrandıkları, çalışanlarına piyasa koşullarına göre tatmin edici bir ücret politikası ve açık bir performans sistemi ile çeşitli yeterlilik kriterlerine bağlı olarak kariyer yönetim sistemi uyguladıkları görülmüştür. Diğer taraftan işçi sağlığı ve iş güvenliğine çok önem verdikleri, motivasyonu artırma ve iletişimi güçlendirmede çeşitli politikalar belirledikleri, öneri ve ödül sistemiyle yaratıcılığı ön plana çıkarmayı hedefledikleri belirlenmiştir. Kararlara katılım uygulamasıyla insan kaynakları potansiyelinin çok geniş bir biçimde devreye sokulması düşünülmüştür. Ortak bir örgüt kültürü oluşturma, kalite ve ürün güvenilirliği politikalarıyla müşteri tatminini en üst seviyeye çıkarma, bu işletmelerin ortak hedefleri olarak görülmüştür. Bu işletmeler kurumsal bir yapıya sahip olup yukarıda bahsedilen uygulamaları açısından yerli işletmelerimize model oluşturacak bir yapı göstermektedir. Bu sayede ileri yönetim teknikleri uygulayan yerli işletmelerin sayısı çoğalacak ve bu da ülkemizde istihdam ve işgücü verimliliğinin artırılmasına katkı sağlayacaktır.

139 ABSTRACT It has been envisaged with the new policy determined in the area of defense in our country after 1980 to establish a defense industry open to domestic and foreign private sector which has a dynamic structure and an export potential, having no difficulty in getting adapted to new technologies and which is capable of renewing itself in the face of technologic developments, recovering the country from being a constant buyer and enabling a balanced cooperation. The basic principle determined for attaining this objective is production of all kinds of weapons, vehicles and equipment needed for national defense in Turkey to the extent possible as well as feasible in economic terms. Private defense companies with foreign partners set up in Turkey in the framework of this new policy determined have provided transfer of know-how, technology and capital to our country, thus enabling establishment and development of a modem defense industry. Studies on private defense companies with foreign partners with a view to the aspect of human resources and especially the training of human resources indicates the following: These companies employ highly trained personnel who are specialists in their fields, consider on-the-job training very important and determine such training by means of special studies conducted in line with the annual objectives. It has been seen that personnel opinion is sought in determination of training, that140 returns are evaluated and that the employees observe the positive effects on themselves from the training they receive. It has also been observed that these companies act rationally in planning of the human resources and with great meticulousness in selection of employees, which are the fundamental elements in the field of human resources management, and practice a satisfactory pay policy for their personnel relative to the market conditions as well as an open performance evaluation system and career management system based on various criteria of proficiency. On the other hand, it has been determined that they consider occupational health and safety very important, set various policies to increase motivation and to enhance communication and that they aim to put creativity forth by means of a propositions and rewarding system. It has been conceived to employ the human resources potential extensively through the practice of partaking in the decision-making process. Maximizing customer satisfaction through a joint organizational culture, quality and product reliability policies have been seen as the common objectives of these companies. These companies have an institutional structure which constitutes a model for our domestic enterprises with regard to their practices mentioned above. This will facilitate an increase in the number of domestic enterprises that utilize advanced management techniques, which in turn will contribute improvement of employment and labor productivity in our country.