Öğretmen ve yöneticilerin değişim sürecinde oluşturdukları okul kültürünün, okulun verimliliğini artırabilmelerine yönelik algılama düzeyleri

Abstract

ÖZET Değişme ilkçağlardan beri tüm toplumları ilgilendiren ve toplumsal yaşamda önemli rol oynayan bir kavramdır. Ekonomik, sosyal ve siyasal alanda meydana gelen gelişmeler, bilimsel araştırma bulguları, toplumları ve örgütlen etkilemekte değişmeye zorlamaktadır. Eğitim örgütleri de sürekli değişim uygulamaları yaparak çevresindeki değişmelere ayak uydurmaya çalışmaktadır. Dünyada meydana gelen değişmeler tüm kesimleri etkilediğinden dolayısıyla eğitimle ilgili unsurlarında hızlı bir değişim göstermesine neden olmaktadır. Toplumda değişim sürecini başlatma sorumluluğu bulunan eğitim kurumlarının kendi yapısal özelliklerine, içinde bulunduğu çevrenin öğretmen, öğrenci ve velilerinin beklentilerine uygun değişme uygulamaları yapması zorunlu hale gelmektedir. Eğitim kurumlarında meydana gelen değişmelerden doğrudan etkilenen ve bu değişim süreci içerisinde etkin olarak rol alan yönetici ve öğretmenlerin değişimi gerçekleştirme çabalarında okulun sahip olduğu kültürü iyi anlamaları önemlidir. Çünkü okul içerisinde yapılan herşeyi kültür belirter ve yönlendirir. Bu yüzden okulun kültürünü değiştirmeye karar vermek, yerleşmiş ve kökleşmiş alışkanlıklarda da değişiklik meydana getireceğinden bu değişim sürecinin de tutarlı, karartı ve iyi planlanmış olması gerekir, iyi planlanmış bir kültürel değişim sürecide okul içerisinde verimliliğin artması için uygun çalışma ortamlarının oluşturulmasına katkıda bulunur. Bu çalışmada ilköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin değişimi gerçekleştirme süreci içinde oluşturduktan okul kültürünün, okulun verimliliğini artırması düzeyinde gösterdikleri çabalar görev, hizmet yılı, öğrenim durumu, cinsiyet ve branşa göre incelenmiştir. Araştırma örneklemi Ankara ili merkez tx. yükseköğretim ıSmuu®ilçelerinde yer alan 2001-2002 öğretim yılında açık olan ilköğretim okullarından seçilen 9 ilköğretim okulunda görevli bulunan 15 yönetici ve 165 öğretmenden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak `ilköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin değişim sürecinde oluşturdukları okul kültürünün, okulun verimliliğini artırması düzeyi` ölçeği kullanılmıştır. Uygulanan anketler sonucu elde edilen verilerin istatistiksel analizi için t-testi ve varyans analizi kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi 0,001 ile 0,05 arasında alınmıştır. Elde edilen sonuçlarda deneklerin okullarında değişimi gerçekleştirme sürecinde oluşturdukları okul kültürünün, okulun verimliliğini artırması düzeylerine ilişkin algılamalarında öğrenim durumu, hizmet yılı, cinsyet ve branşlarına göre aralarında anlamlı bir farklılık bulunmamasına rağmen, deneklerin görevlerine ilişkin durumlarında anlamlı farklılık bulunmuştur. m

ABSTRACT Change is a concept, which has concerned all societies since old ages and played an important role in social life. Changes occurring in economic, social and political life influence scientific research findings, societies and organizations and force them to change. Educational organizations also attempt to keep pace with changes in their surrounding, through constantly applying changes. Since changes occurring in the world affect all parts, they therefore cause educational elements to be in rapid change. It becomes a necessity for educational institutions, which have the responsibility to give a start to society's change process, to make changes conforming to their structural characteristics, and to the expectations of teachers, students and parents. It is important for administrators and teachers, which are directly affected by changes occurring in educational institutions and take active roles, to understand the school's culture, as they try to realize change. The reason for this is that, anything done in school is influenced and led by culture. This process of change has to be consistent, stable and well-organized since deciding to change school's culture will also result in established and rooted habits' change. A well-organized process of cultural change contributes to the formation of appropriate working conditions in order to increase productivity in the school. In this study, the primary school administrators and teachers' efforts to increase productivity of the school to form the school culture in the process of change, are investigated according to their tasks, years of service, education level, sex and specialization area. The research's sample consists of 15 administrators and 165 teachers working in 9 primary schools that are chosen among all primary schools in 2001-2002 educational year. As the data collection tool, the scales of `the level of IVthe school culture formed in the process of changed by administrators and teachers for.increasing productivity`. In order to statistically analyze the data obtained through surveys conducted, the t-test and analysis of variance was used. The significance level was taken between 0.001 and 0.05. According to the results obtained, it was found out that, although there was not a significant difference with respect to education level, years of service, sex and specialization areas of subjects in their conception of the school culture's ability to increase school's productivity that was formed during the process of change; there is a significant difference with respect to the subjects' tasks.