Araştırma görevlilerinin yetiştirilmesinde tez danışmanı öğretim üyelerinin yetiştiricilik rolleri

Abstract

ÖZET Bu araştırmanın amacı, üniversitelerde araştırma görevlilerinin yetiştirilme sürecinde, tez danışmanlıklarını üstlenen öğretim üyelerinin hangi yetiştiricilik rollerini, ne derece gerçekleştirdiklerini belirlemektir. Veri toplama aracı olarak, araştırmacı tararından geliştirilen bir anket kullanılmıştır. Geliştirilen anket, Gazi Üniversitesi'ne bağlı eğitim bilimleri ve sosyal bilimler alanında görevli 525 araştırma görevlisinden 252 'sine uygulanmıştır. Araştırmanın alt problemleri çözümlenirken, t-testi ve tek yönlü varyans analizi yapılmış; frekans, yüzde ve aritmetik ortalama değerleri kullanılmıştır. Yetiştiricilik rollerinin gerçekleştirilme düzeylerine ilişkin araştırma görevlilerinin algılan, danışman öğretim üyelerinin, en yüksek düzeyde gerçekleştirdikleri yetiştiricilik rollerinin, ilgiye dayalı rol ve kolaylaştırıcılık rolü olduğunu göstermiştir. En düşük düzeyde gerçekleştirilen yetiştiricilik rolü ise, yetişenin vizyonunu destekleme rolü olmuştur. Danışman öğretim üyelerinin yetiştiricilik rollerini gerçekleştirme düzeylerine ilişkin araştırma görevlilerinin algılan, araştırma görevlilerinin cinsiyet (kadın-erkek), lisansüstü eğitim alanı (eğitim bilimleri-sosyal bilimler), lisansüstü eğitim programı (yüksek lisans-doktora), atamanın yapıldığı kanun maddesi (33., 35. ve 50 (d), maddeleri) ve hizmet süresi değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar göstermezken; kadronun bulunduğu birim (fakülte-enstitü) değişkeninde, ilgiye dayalı rolde, bilgiye dayalı rolde, kolaylaştırıcılık rolünde ve yetişeninin vizyonunu destekleme rolünde enstitüye bağlı araştırma görevlileri lehine anlamlı farklılıklar göstermiştir. Ayrıca, yetiştiricilik rollerinin gerçekleştirilme düzeylerine ilişkin araştırma görevlilerinin algılan, danışman öğretim üyesinin araştırma görevlisi ile aynı üniversiteden olup olmaması değişkenine göre, hiçbir yetiştiricilik rolünde anlamlı düzeyde farklılık göstermezken; danışman öğretim üyesinin unvanı (yardımcı doçent, doçent ve profesör), değişkenine göre, ilgiye dayalı rolde, bilgiye dayalı rolde, kolaylaştırıcılık rolünde, yüzleştiricilik rolünde ve model olma rolünde, doçent öğretim üyelerinin lehine anlamlı farklılıklar göstermiştir.

ABSTRACT The purpose of this study was to examine mentoring roles of dissertation/thesis advisors of graduate research assistants at Gazi University. A self-developed questionnaire was used to gather information about mentoring roles of advisors. Out of 525 research assistants in educational and social science, 252 responded to questionnaire. Data were tabulated to examine mentoring roles. To examine differences in mentoring roles by gender, graduate program, legal status of assistantship, years in assistantship and academic ranks of advisors t-test and ONE-WAY ANOVA procedures were used. Research assistants reported that advisors tend to play relationship, facilitative, and mentor model roles at a higher level in comparison to information providing, confrontative, and developing students' vision roles. Results indicated that there were no significant differences in mentoring roles by gender of graduate student, graduate program, legal status of assistantship and years in assistantship. However, significant differences were observed in relationship, information providing, facilitative, confrontative and mentor model roles by academic ranks of advisors. Results of ONE-WAY ANOVA indicated that associated professors demonstrated these roles at a higher level compared to assistant professors and full professors.