Bilgi toplumu sürecinde ilköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin vizyon geliştirme düzeyleri (Ankara ili örneği)

Abstract

m ÖZET Ülkelerin bilgi toplumuna dönüşümünün başlamasıyla birlikte, meydana gelen hızlı bilimsel ve teknolojik gelişmeler, tüm örgütlerinin yapısında ve personelin görev ve rollerinde önemli değişim ve dönüşümlere yol açmıştır. Sosyal değişmenin odak noktasını oluşturan eğitim örgütleri de bu hızlı değişimden payını doğal olarak almıştır. İlköğretim okulları da sürekli olarak geleceğe yönelik düşünme zorunluluğuyla karşı karşıya kalmışlardır. Bu değişimler yönetici ve öğretmenlerin de rollerinde değişimler sağlamıştır. Okulların etkinliğini arttırmak ve gelecekteki okulun konumunu belirlemek açısından, İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenleri de vizyon geliştirme rollerini üstleneceklerdir Okullar öğretmenleri, öğrencileri ve yapılan iş bakımından diğer örgütlerden anlam bakımında farklılaşmaktadırlar. İşte sahip oldukları bu anlam onların önemini de ortaya çıkarmaktadır. Sahip olunan bu anlamın gerçekten farkıma varma ve bu anlamı güçlendirme, geleceği şekillendirme ile daha çarpıcı hale gelecektir. Bunda da okulların oluşturdukları vizyonlar ilk adımı oluşturmaktadır. Vizyon öylesine bir etki yapar ki bireylerin yaratıcılığını harekete geçirerek, onların olası fırsatları önceden görmesini ve bunların bugün ile ilişkilendirilmesini sağlar. Okuldaki bireyler tarafından paylaşılan vizyon, insanların hayal gücünü harekete geçirir ve liderlik davranışı göstermesi için motive eder. Araştırmanın evrenini, Ankara İli, merkez ilçesi Çankaya'daki ilköğretim okullarında 2002-2003 eğitim yılında görev yapan yönetici ve öğretmenler oluşturmuştur. Araştırmanın evrenini oluşturan 3937 yönetici ve öğretmeninin tamamına ulaşmanın zaman ve ekonomi açısından olanaksızlığı nedeniyle örnekleme yoluna gidilmiştir İlçe okullarından 25 ilköğretim okuluna ve 420 yönetici ve öğretmenlere veri toplama aracı olarak ` Bilgi toplumu sürecinde ilköğretim okulları yönetici ve öğretmenlerin vizyon geliştirme düzeyleri nedir T ölçeği kullanılmıştır. Çankaya İlçesi ilköğretim okulları üç gruba ayrılmıştır. Bunlar 1. Bölge ekonomik olarak gelişmemiş, '. 2. Bölge ekonomik olarak orta düzeyde gelişmiş, 3. Bölge ekonomik olarak gelişmiş bölgeler olarak belirlenmiştir Araştırmanın bulguları iki bölüm halinde sunulmuştur. Birinci bölümde örneklemle ilgili kişisel bilgilere, ikinci bölümde ise bilgi toplumu sürecinde vizyonIV geliştirme ile ilgili yönetici ve öğretmen görüşlerine yer verilmiştir. Kişisel bilgiler, araştırmaya katılanların cinsiyetine, mesleki kıdemine, yaşına, bitirdiği okula, bölgesine ve medeni durumuna göre çözümlenerek yorumlanmıştır. Bilgi toplumu sürecinde vizyon geliştirme ile ilgili yönetici ve öğretmen görüşlerinin toplam puanlarının ortalamalarının, beklenen ortalamalardan farkının olup olmadığının belirlenmesi amacıyla her bir alt bölüm için tek örneklem t testi yapılmıştır. Her bir alt bölümün ve genel toplam puanının ortalamasının beklenen ortalama puandan farkı incelenerek a < 0.01 düzeyinde olanlar anlamlı (anlamlı) olarak kabul edilmiş, a <, 0,05 düzeyinde olanlar ise anlamlı kabul edilmemiştir. Kişisel özelliklerle belirtilen görüşler arasında ilişki olup olmadığının incelenmesinde; cinsiyet ve medeni durumda iki değişken olduğundan t testi, diğerler özelliklerde ikiden fazla değişken olduğundan varyans analizi kullanılmıştır. Varyans analizi sonucunda gruplar arasında fark tespit edilmişse çoklu karşılaştırma için, grupların varyanslarının eşit olması halinde seheffee; grupların varyanslarının eşit olmaması halinde ise Tamhane testinden yararlanılmıştır Elde edilen değerlerden a ^ 0.01 olanlar anlamlı (anlamlı) kabul edilmiş, a < 0,05 olanlar ise anlamlı (anlamlı) kabul edilmemiştir. Kişisel özellikler bakımından hangi gruplar arasında farklılıklar olduğunun belirlenmesinde ise scheffe testi uygulanmıştır... Bölgeler arasında fark olup olmadığına varyans analizi ile bakılmış ve= 0,05 düzeyinde bölge puan ortalamaları arasında fark olmadığı görülmüştür. Aynı durum yaş ve öğrenim durumları puan ortalamaları için de söz konusudur. Elde edilen sonuçlar yönetici ve öğretmenlerin bilgi toplumu sürecinde vizyon geliştirme düzeylerinin bölgelere, yaşlara, öğrenim durumlarına, mesleki kıdemlerine, medeni durumlarına göre anlamlı bir fark göstermemesine rağmen deneklerin cinsiyetlerine göre ve görevlerine ilişkin durumlarında anlamlı fark bulunmuştur.

ABSTRACT With the transformation wave toward information society, great changes have been introduced into the structure of all organizations ad particularly that of educational organizations. In such a context, primary schools have encountered the need to think ahead, which necessarily puts vision on the top of the improvement list. Vision creates such an astounding effect that through which the individual capacity for creativity gets activated and thus future opportunities are foreseen and future is related to today. The shared vision at school also activates imaginative powers of the individuals and motivate them for leadership behavior. In this study, the population included the administrators and teachers working in the primary schools in Çankaya Province, Ankara, in the 2002-2003 educational term, due to the fact that it was rather difficult, in terms of both economy and time, to reach the 3937 individuals in the population, a sample of 420 individuals in 25 different schools was taken. The individuals were asked to answer the items in the `What is the vision development level of the administrators and teachers in the primary schools in the process of information society?` scale. The primary schools in Çankaya Province were divided into three groups and classified as: Region 1: economically underdeveloped; Region 2: economically semi- developed; Region 3: economically developed. The findings are presented in the sections. The first section covers demographic information as regards the individuals in the sample and the second section the opinions of the administrators and teachers concerning vision development in the process of information society. The demographic information were analyzed and interpreted according to the gender, professional experience, age, the school graduated from, region, and marital status of the individuals. For each subsection, t-test was applied to assess whether there was a significant difference between the expected average and the average of the total scores of the opinions of the administrators and teachers concerning vision development in the process of information society. As the criterion of the analysis, those at the significance level of a S 0.01 were accepted significant while those at the significance level of a < 0.05 were not accepted significant.VI The results as regards the vision development level of the administrators and teachers in the primary schools in the process of information society have shown that the individuals did not vary significantly in terms of gender and their situation concerning their job though they did vary significantly in terms of professional experience, age, the school graduated from, region, and marital status.