İlkokul 5. sınıf çocuklarında ahlaki yargı ile ana baba tutumları arasındaki illişkinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışma ilkokul 5. sınıf çocuklarında ahlaki yargı ile ana baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi amacı ile yapılmıştır. Bu amaçla, ilkokul 5. sınıf çocuklarında ahlaki yargı ile ana baba tutumları arasında çocuğun yaş, cinsiyet, aile geliri, anne eğitimi, baba eğitimi ve bakım şekline göre ilişki bulunup bulunmadığı araştırılmıştır. Araştırmanın örneklemini İsparta il merkezinde bulunan Halıkent İlköğretim Okulu, Ülkü İlköğretim Okulu, Fevzipaşa İlköğretim Okulu ve Iyaş Selçuklu İlköğretim Okulu'nun 5. sınıflarına devam eden ve kura örneklem metodu ile seçilen 100'ü kız, 100'ü erkek olmak üzere toplam 200 çocuk üzerinde yürütülmüştür. Araştırmanın verileri kişisel bilgi formu, Polat'm (1986) geliştirdiği ana baba tutum ölçeği ve çocukların herhangi bir problem durumunda varacakları ahlaki yargıyı saptayabilmek için Piaget'in (1972) geliştirdiği öykü ve problem durumları kullanılarak elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, çocukların annelerini otoriter ya da demokratik algılamaları ile çocuğun yaş, cinsiyet ve ailenin gelir düzeyi değişkenleri açısından (p>.05 düzeyinde) istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Aynı şekilde çocukların babalarım otoriter ya da demokratik algılamalarına bakıldığı zaman; çocukların babalarım otoriter ya da demokratik algılamaları ile çocuğun yaş ve cinsiyet değişkenleri açısından (p>.05 düzeyinde) istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Anne ve babanın eğitim düzeyi değişkenleri açısından ise; anne ve babanın eğitim düzeyleri yükseldikçe, çocukların anne ve babalarım demokratik algılama oranlan yükseldiği görülmüştür. Çocuklardaki ahlaki yargıyı saptayabilmek için kullanılan öykü ve problem durumlarında ise şu sonuçlar elde edilmiştir: Çocukların birinci öyküdeki anne-baba davranışlarına ilişkin verdikleri cevaplarda çocuklar arasında yaş, cinsiyet, anne eğitimi, baba eğitimi, çocuk bakımı değişkenleri açısından (p>.05 düzeyinde)11 istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. İyi niyet-çok zarar ve kötü niyet-az zarar ikilemini içeren üçüncü öyküye verilen cevaplar ile çocuğun yaş, anne tutumu ve baba tutumu değişkenleri açısından (p>.05 düzeyinde) istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmazken, cinsiyet, ailenin gelir değişkenleri açısından ise (p<.05 düzeyinde) istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Haklı ve haksız kavramları ile ilgili olan dördüncü öyküye verilen cevaplar ile çocuğun yaş, cinsiyet, gelir, anne eğitimi, baba eğitimi ve anne tutumu değişkenleri açısından (p>.05 düzeyinde) istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. İyi niyetli hırsızlık-bencil niyetli hırsızlık ile ilgili olan beşinci öyküye verilen cevaplar ile yaş, cinsiyet ve baba eğitimi değişkenleri açısından (p>.05 düzeyinde) istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmazken, anne eğitimi değişkeni açısından ise (p<.05 düzeyinde) istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Gerçeğin abartılması-bencil yalan ikilemi ile ilgili olarak sekizinci öyküye verilen cevaplar sonucunda, çocukların bencil yalan söylemeyi daha ağır bir suç olarak nitelendirdikleri bulunmuştur. Araştırmada elde edilen sonuçlar doğrultusunda, çocukların ahlaki yargı düzeylerinin yükseltilebilmesi amacıyla eğitimcilere ve ailelere çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Ill SUMMARY This study is made to analyse the relationship between primary 5th grade children's moral behaviour and parent attitudes. For this purpose, it is investigated whether there is a relationship or not between primary 5th grade children's moral behavior and parent attitudes according to child's age, gender, parent income, mother's education, father's education and kind of care. The study is made on 200 children, 100 girls and 100 boys, who are at the 5th grade of Hahkent Primary School, Ülkü Primary School, Fevzipaşa Primary School and Iyaş Selçuklu Primary School in İsparta. These children are chosen by lot method. The data of the study is got by using Piaget's (1972) story and problem situation to identify personal form, Polat's (1986) parent attitude scale and moral behaviour of children in case of any problem. According to the results, it is not found any difference statically between the children's perceiving their mothers being authoritarian or democratic and variables of child's age, gender and parent income (at p >.05 level). At the same time, it is not found any difference statically between the children's perceiving their father's being authoritarian or democratic and variables of child's age and gender (at p >.05 level). From the point of parent's education level, it's seen that children's perceiving their fathers being authoritarian or democratic and variables of child's age and gender (at p >.05 level). From the point of parents education level, it's seen that children's perceiving their parents as democratic is high, when the parents education level increases. These results are got when the story and problem situations are used to identify the moral behaviour of the children. It is not found any meaningful difference Statically between the children according to variables of age, gender, mother's education, fathers education, child's care (at p >.05 level) in children's answers about parents behaviours in the first story. Whereas, it's not found anyIV meaningful difference statically between the answers of the third story about good intention-much harm and bad intention-little harm dilemma and child's age, mother attitude and father attitude (at p <.05 level), it's found a meaningful difference according to the variables of gender parent income (at p <. 05 level). It's not found any meaningful difference statically between the answers of fourth story about the concepts of just and unjust according to variables of child's age, gender, income, mothers education, fathers education and mother's attitude. Whereas, it is not found any meaningful difference statically between the answers of fifth story about good intentionally theft selfish intentionally theft and variables of age, gender, father's education (at p >.05 level), it's found a meaningful difference according to the variables of mother's education (at p <.05 level). At the end of the results of the answers of eighth story about exaggerating the reality-selfish lie dilemma, it's found that children qualify selfish lie as a serious guilt. According to the results got from the study, some kinds of suggestions are made to the educators and parents to increase the level of children's moral behavior.