Cumhuriyet Dönemi`ndeki müzik öğretmeni yetiştirme sürecinin incelenmesi

Abstract

Müzik öğretmeni yetiştiren kurumların Cumhuriyetin ilanından hemen sonra kurulan Musiki Muallim Mektebi ile başlayan müzik öğretmeni yetiştirme çabası, Gazi Orta Muallim Mektebi ve Terbiye Enstitüsü ile başlayarak, eğitim enstitüleri ve yüksek öğretmen okulu bünyesinde müzik şubesi ve son olarak eğitim fakültesi bünyesinde; önce müzik eğitimi bölümü şu anda da müzik eğitimi anabilim dalı programlan ile devam etmektedir. Değişik kurumlar bünyesinde farklı yaklaşım, sistem ve programla orta öğretim kurumlarına müzik öğretmeni yetiştiren kurumların farklılıkları, yetiştirilen öğretmenlere yönelik olarak nitelik ve nicelik kaygılarından hareketle alman önlem ve gidilen değişiklikler nedeniyle ortaya çıkmıştır. Araştırmada, müzik öğretmeni yetiştiren kurumların günümüze kadar olan süreçte amaçlan, yapılan, lisans ve lisans üstü olmak üzere eğitim-öğretim programlan, öğretim elemanları, öğrenci kaynağı ve seçimi, fiziki ortam ve mali yapı açısından incelenmiştir. Müzik öğretmeni yetiştirme sistemi içinde gelinen noktada, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı resmi okullarda görevli müzik öğretmeni sayısı, hangi program mezunu oldukları ve müzik öğretmenliği programlarından mezun olanların toplam sayı içindeki oram, son beş yılda atanan öğretmen sayılan, görev yapan öğretmenlerin illere göre sayısal dağılımı, norm kadro sayısı ve okuttukları toplam ders sayılan, müzik eğitimi anabilim dallarının son altı yıl içindeki lisans ve lisansüstü mezun ve mevcut öğrenci sayılan ile müzik eğitimi anabilim dallarında görevli öğretim elemanlarının akademik unvanlarına göre sayılan tespit edilmiş ve mevcut durum saptanmıştır. Bu sayısal veriler ışığında müzik öğretmeni ihtiyacının karşılanmasındaki güçlüklere dikkat çekilmiştir. Müzik eğitimi anabilim dallarındaki mevcut durum hakkında veri elde etmek amacıyla, lisans üstü programlan açabilen Gazi, Marmara, Dokuz Eylül, Uludağ, Selçuk ve Bolu Abant İzzet Baysal Üniversiteleri Eğitim Fakülteleri bünyesindeki güzel sanatlar eğitimi bölümü müzik eğitimi anabilim dallarında görevli 81 öğretim elemanlarının bilgisine baş vurulmuştur.11 Öğrenci seçimi ve kaynağı ile ilgili yapılan düzenlemelerden hareketle, yukarıda belirtilen müzik eğitimi anabilim dallarında kayıtlı 832 öğrenciye öğretmenlik meslek bilgisi programına yönelik, araştırmacı tararından geliştirilen tutum ölçeği uygulanmış, programa ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları saptanmıştır. Alan dışında, sanat kurumlarmda sanatçı olarak görev yapan müzik öğretmenliği programlan mezunlarının, aldıkları müzik öğretmenliği ve eğitimi ile ilgili konularda Ankara' daki Kültür bakanlığı ve Türkiye Radyo Televizyon Kurumu'na bağlı koro, orkestra ve müzik topluluklarında görevli 60 müzik öğretmenliği vasfı taşıyan eski mezunun görüşlerine başvurulmuş, müzik öğretmenliği mesleği ile ilgili görüşleri ve alan dışmda çalışma gerekçelerinin kaynağı tespit edilmeye çalışılmıştır. Müzik eğitimi anabilim dalı öğretim elemanları müzik öğretmeni yetiştirme sisteminin; amacı, yapısı, eğitim programları, lisansüstü programları, personel, öğrenci seçimi-kaynağı ve mali yapısmı yeterli bulmamakta ve bu konularda sorunların olduğunu belirtmekte, öğrencilerinin öğretmenlik formasyonu programına yönelik nötr (Kararsız) tutum sergiledikleri ve Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi'nden mezun olanlarla, diğer okullardan mezun olan MEABD öğrencilerinin, pedagojik formasyon derslerine yönelik tutumlan arasında fark bulunmadığı ve müzik öğretmeni yetiştiren kurumlardan mezun olan ve farklı alanlarda çalışan eski mezunların, müzik öğretmenliği ve eğitimi ile ilgili olumsuz görüşleri içeren bir yaklaşım içerisinde olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.

In this study, it has been observed that there are several changes in the education programs of undergraduate and post graduate levels, education staff, student resources and selection, environment and financial structure of the foundations which train music teachers in Turkey. In order to clarify these changes, the number of music teachers and of departmens trainig musuic teachers has been mentioned in this study In order to gain data about the current situation in the music education departments, 81 academic staff who work in education faculties of Gazi, Marmara, Dokuz Eylül, Uludağ, Selçuk and Bolu Abant İzzet Baysal were consulted. The Attitute Measure which is designed by the researcher was applied to 832 students attending to the above mentioned faculties. In addition to these subjects, 60 former graduates of music education departments who work in various art institutions in Ankara were also interviewed about the training of music teachers. As a result, the academic staff stated that there are some problems in the trainig of music teachers. On the other hand, the students claim that they have little interest in their educational courses. The former graduates Express that they heve no positive attitudes towards the trainig of music teachers and their profession.