Ortaöğretim lise 1. sınıf coğrafya dersi müfredat programında yer alan yeryüzünün biçimlenmesi (dış kuvvetler) ünitesinde öğretmenlerin öğrencileri değerlendirmede bloomun taksonomisini kullanma düzeyleri üzerine bir araştırma (Eskişehir ili örneği)

Abstract

ÖZET Bu araştırmanın amacı, Orta Öğretim Lise Birinci sınıf öğretim programında yer alan `Yeryüzünün Biçimlenmesi (Dış Kuvvetler)` ünitesinde öğretmenlerin öğrencileri değerlendirmede kullandıkları ölçme araçlarında yer alan soruların Bloom'un bilişsel alan taksonomisine göre gerçekleşme düzeylerini belirlemektir. Araştırmada veri toplama aracı olarak bir anket kullanılmıştır. Geliştirilen anket Eskişehir il merkezinde görev yapan 76 coğrafya öğretmenine uygulanmıştır. Araştırmanın alt problemlerinin çözümlenmesinde; tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve ki-kare testi yapılmış; frekans yüzde ve aritmetik ortalama değerleri kullanılmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin `Yeryüzünün Biçimlenmesi(Dış Kuvvetler)` konusunda en fazla `kavrama` basamağındaki sorulan kullandıklarını göstermiştir. En az kullanılan veya hiç kullanılmayan soru türleri ise `değerlendirme` basamağında yer alan sorular olmuştur. Öğretmenlerin öğrencileri değerlendirmede kullandıkları ölçme araçlarına ilişkin görüşlerinden; essay(yazılı)sınav ve sınav sonrası tutumlarına ilişkin görüşleri görev yaptıkları okul türü değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermezken; çoktan seçmeli test, sözlü sınav ve değerlendirmeye ilişkin görüşleri okul türüne göre anlamlı bir farklılık göstermektedir. Çoktan seçmeli test ile ilgili sorunun maddelerinden `Doğru cevaba şansla ulaşma imkanının olması` seçeneğinde meslek lisesinde görev yapan öğretmenlerin lehine bir anlamlılık söz konusudur. `Güvenilir bir test hazırlamanın bilgi ve tecrübe gerektirmesi` seçeneğinde genel lise, anadolu lisesi ve meslek lisesinde görev yapan öğretmenlerin lehine bir anlamlılık bulunmuştur. `Sözlü sınav yapıyorsanız sebepleri nelerdir?` maddesinin `Soru hazırlamada zaman harcanması en alt düzeydedir.` seçeneğinde ise anadolu lisesinde ve meslek lisesinde görev yapan öğretmenlerin lehine bir anlamlılık bulunmuştur.`Öğrenci kazanımlarmı ne tür bir sınavla değerlendiriyorsunuz?` maddesinin `Çok sorulu az cevaplı essay(yazılı) tipi sınav` seçeneğinde Genel lisede ve Anadolu lisesinde görev yapan öğretmenlerin lehine bir anlamlılık vardır. Öğretmenlerin öğrencileri değerlendirmede kullandıkları ölçme araçlarına ilişkin görüşlerinden `Essay tipi sınav yapıyorsanız nedeni aşağıdakilerden hangisidir?` maddesinin `Alışılmış bir teknik olması` ve `Bilgiyi daha iyi ölçmesi` seçeneklerinde mesleki kıdemlerine göre anlamlı fark bulunurken bunun dışındaki seçeneklerde anlamlı fark bulunmamıştır. Alışılmış bir teknik olması maddesinde 6- 20 yıl kıdeme sahip öğretmenlerin lehine; `Bilgiyi daha iyi ölçmesi` seçeneğinde ise 6-10 yıl ve 21+ yıl kıdeme sahip öğretmenlerin lehine bir anlamlılık bulunmuştur. `Genelde çoktan seçmeli test yapmıyorsanız sebepleri nelerdir?` maddesinin seçeneklerine verilen cevaplar öğretmenlerin mesleki kıdemlerine bağlı olarak farklılaşmamıştır. `Sözlü sınav yapıyorsanız sebepleri nelerdir?` maddesinin `Sözlü sınavlarla öğrencinin genel görünüş, sözlü ifade yeteneği, konuşma etkinliği vb. kişisel nitelikleri de gözlenip ölçülebilir` seçeneği ile `Soru hazırlamada zaman harcanması en alt düzeydedir` seçeneklerinde mesleki kıdeme göre anlamlı fark bulunurken bu maddeye ait diğer seçeneklerde anlamlı fark bulunamamıştır. `Sözlü sınavlarda öğrencinin genel görünüş, sözlü ifade yeteneği, konuşma etkinliği vb. kişisel nitelikleri de gözlenip ölçülebilir.` seçeneğinde 0-5 yıl kıdeme sahip öğretmenlerin lehine bir anlamlılık bulunmuştur. `Soru hazırlamada zaman harcanması en alt düzeydedir.` seçeneğinde yine 0-5 yıl kıdeme sahip öğretmenlerin lehine bir anlamlılık bulunmuştur. `Sınav sonrası soruların doğru cevaplarını açıklamanızın nedeni nedir?` maddesinin yalnızca `Öğrencilere anında dönüt vermek` seçeneğinde mesleki kıdeme göre anlamlı fark bulunurken bu maddeye ait diğer seçeneklerde anlamlı farka rastlanmamıştır. `Öğrencilere anında dönüt vermek` seçeneğinde 0-5 yıl kıdeme sahip öğretmenlerin lehinde bir anlamlılık bulunmuştur. II`Öğrenci kazanımlarmı ne tür bir sınavla değerlendiriyorsunuz?` maddesinin seçeneklerinden `Çok sorulu essay(yazılı) tipi sınav` ve `Karma test` seçeneklerinden mesleki kıdeme göre anlamlı bir fark bulunurken bu maddeye ait diğer seçeneklerde anlamlı bir fark bulunamamıştır. `Çok sorulu essay(yazılı) tipi sınav` seçeneğinde 16-20 yıl ve 21 yıl+ kıdeme sahip öğretmenlerin lehine; `Karma test` seçeneğinde ise 0-5 yıl kıdeme sahip öğretmenlerin lehine bir anlamlılık bulunmuştur. Bilim Kodu : Anahtar Kelimeler : Yeryüzünü Biçimlenmesi, Ölçme, Değerlendirme, Bilişsel Alan Basamağı Sayfa Adedi : 147 Tez Yöneticisi : Yrd. Doç. Dr. Ülkü ESER ÜNALDI III

ABSTRACT The purpose of this research is to determine the levels of realization of the questions (based on Bloom's Cognitive Domain Taxonomy) that teachers asked in their means of assessment for the Unit `Formation of The Earth` that is taught to High School year one students in geography classes. In the research, a questionnaire was used as a tool of data collection. The questionnaire was given to 76 geography teachers in Eskişehir city. When dealing with the sub-problems of the research, a one-way variance analysis and ki-kare test were done; frequency percentile and arithmetic mean values were used. The research showed that the teachers mostly used comprehension level questions in the Unit `Formation of The Earth`. On the other hand, assessment level questions were the least frequently used or never-used ones. While the teachers' ideas about their attitudes during and after exams do not show a significant difference according to the school type variant, their ideas about multiple choice and oral exams show quite a big difference according to the school type. On behalf technical school teachers, meaningful data was obtained in the responses given to the statement `Finding the correct choice by chance` which was one of the alternative answers to the question `What are the reasons why you don't give multiple choice exams?` On behalf of state college (Anadolu Lisesi) teachers, meaningful data was obtained from the alternative `Necessity of a high level of knowledge and teaching experience for a reliable test`. Again, on behalf state college and technical school teachers, meaningful data was obtained from the statement `It takes minimum time to prepare` that was one of the alternatives to the question `What are the reasons why you use oral exams?` On behalf of state high school teachers and state college teachers, meaning ful data was also obtained from the statement `Multiple Question Essay Type Exam` IVthat was an alternative to the question `What type of exam do you use to assess your students?` When looked at the teachers' number of years of work experience, significant differences were found for the statements `Because it is a traditional technique` and `Because it is a better way of testing` which were two of the alternative answers to the question `Which of the following are the reasons why you use multiple question essay type exams?` No any significant diferences were found in the reamaining statements. While (on behalf of the teachers with 6-20 years of work experirnce) meaningful data was obtained from the statement `Because it is atraditional technique`, teachers with 6-10 and 21+ years of experience tended to prefer the statement `Because it is a better way testing`. Preferences for the alternative statement `What are the reasons why you don't usually give multiple choice tests to your pupils?`did not show significant differences according to the number of years of work experience. While meaningful differences were obtained from the statements `Physical appearence, ability of expression and personal characteristics can also be observed through it` and `It takes minimum time to prepare` which were two of the alternatives to the question `What are the reasons why you use oral exams to test your pupils?`, no significant differences were found in other alternatives. On behalf of the teachers with 0-5 years of work experience, meaningful data was found for the alternative `Physical appearence, ability of expression and personal characteristics can also be observed`. Again on behalf of the teachers with 0-5 years of work experience, meaningful data was found for the alternative `It takes minimum time to prepare`. Meaningful differences were found (according to the number of years of work experience) in the responses given to the alternative `In order to give instant feed back to the students` which was one of the alternative items for the question `What is the reason why you give the answer key to the students after exams?` But nosignificant differences were found in the responses given to the other alternatives. On behalf of the teachers with 0-5 years of experience, meaningful data was obtained in the responses given to the alternative `In order to give instant feed-back to the students`. While meaningful differences were found (according to the number of years of work experience) in the responses given to the alternatives `Multiple choice essay type exam` and `Mixed type exam` which were two of the alternatives to the question `What type of exam do you use to assess your pupils?`, no meaningful differences were found in the rest of the alternatives. On behalf of the teachers with 16-20 and 21+ years of experience, meaningful data was collected from the alternative `Multiple question essay type exam` and on behalf of the teachers with 0- 5 years of experience, meaningful data was found from the alternative `mixed type exam`. Science Code : Key Words : Formation of the Earth, Measure, Asessement, Cognitive Domain Taxonomy Page Number : 147 Adviser : Yrd. Doç. Dr. Ülkü Eser Ünaldı