Somatizasyon ve konversiyon bozukluğu olan bir grup kadın hastada tanı sınırları ve psikososyal özelliklerin değerlendirilmesi

Abstract

85 ÖZET Bu araştırmada Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Psikiyatri Polikliniğine 6 aylık bir dönemde başvuran ve DSM m-R tanı kriterlerine göre Somatizasyon Bozukluğu (SB) ve Konversiyon Bozukluğu (KB) tanısı konulan 100 kadın hasta alınmıştır. Hastaların ayrıntılı demografik ve klinik değerlendirmeleri yapılmıştır. Hastalara Toronto Aleksitimi Ölçeği, Irvine Aleksitimi Ölçeği, Zung Depresyon Ölçeği, Hamilton Depresyon Ölçeği, Durumluk ve Sürekli Kaygı Envanteri, BEM Cinsiyet Rol Envanteri, Cinsiyet Tutum Anketi ile MMPFdan üç özel içerik ölçeği uygulanmıştır. Araştırmada KB tanısı alan hastaların hemen her sosyoekonomik düzeyden ve yaş grubundan gelen, türdeş klinik özellikleri belirlenemeyen hastalar oldukları saptanmıştır. Bu hastalardan bulgulanan ortak özellikler; daha çok diğer iletişim ve ifade etme biçimleri engellendiğinde konversiyonu bir tepki olarak kullanan kişiler olduklarıydı. Hastaların bu yandan kadınsı cinsiyet rollerini içselleştirmiş, bir yandan da eşitlikçi cinsiyet tutumlarını benimseyen kadınlar olmaları, konversiyonu otorite konumundaki kişilerle (aile, eş, iş) olan kişisel çatışmaları sırasında kullanmaları bu görüşü destekliyor olarak değerlendirilmiştir. SB tanısı alan kadınların da yalnızca yazındaki gibi düşük sosyoekonomik düzey ve eğitim düzeyine sahip kadınlar olmadıkları, bozukluğun üst sosyoekonomik gruplarda ve eğitimlilerde de görülebildiği saptanmıştır. Yine bu hastaların büyük bir bölümünün somatizasyon dışında anksiyete ve depresyon belirtilerini de yaygın olarak taşıdıkları ve bu durumlarıyla daha çok Briquet'in histeri kavramım karşıladıkları saptanmıştır. DSM ÜI-R'deki SB tam grubunun bu hastaların bir çok özelliklerini tanısal kriterlerin dışında tutmasının da tanısal sadeleştirmenin yerine bozukluğu daha da karmaşık ve çok parçalı hale getirdiği sonucuna varılmıştır.