Çocukluk çağı lösemilerde tedavinin büyüme, endokrin sistem ve santral sinir sistemi üzerindeki geç etkilerinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Akut lösemili çocukların yaşam süresinin uzaması ve normal yaşam şansını elde etmiş İmaları, tedavinin geç etkilerinin araştırılması gerekliliğini doğurmuştur. Bu çalışmada tedavisi tamamlanmış 24 akut lösemi olgusunda (21 ALL, 3 AML) tedavinin büyüme, endokrin ve antral sinir sistemi üzerine olan geç etkileri araştırıldı. Hastaların boy standart deviasyon korundaki en belirgin azalmanın kemoterapinin en yoğun verildiği tedavinin ilk 6 ayında olduğu, kemoterapinin kesilmesinden sonra büyüme atağı ile boy SDS' nun kısmen yakalandığı belirlendi. Bu büyüme atağını geç dönemde hastaların bir kısmında boy SDS' unda azalmanın izlediği saptandı. Boy SDS' unda görülen bu azalma, kraniyal radyoterapinin geç etkisine sağlandı. Hastaların % 28'inde büyüme hormonu eksikliği saptanırken, 6 yıldan fazla takip dilen hastalarda bu oranın % 75' e çıktığı görüldü. Fakat büyüme hormonu eksikliği ile boy İDS'u kaybı arasında istatistiksel anlamlı ilişki bulunamadı. Hastaların hiçbirinde büyüme hormonu tedavisi gerektirecek derecede boy kısalığı oluşmadı. Olguların %8.3'ünde obesite, 48.3'nde kemik yaşı geriliği saptandı. Hastaların hepsinde gonodotropin hormonları ve tiroid bnksiyon testleri normal düzeyde bulundu. Nöroradyolojik değerlendirmede; magnetik ezonans görüntülemede hastaların %28'inde lökoensefalöpati bulguları, beyin SPECT'inde ise hastalarn % 27.7'sinde perfuzyon bozukluğu saptandı. İntravenöz YD-MTX ile beyin jerruzyon bozukluğu arasında anlamlı ilişki saptandı. Sonuç olarak KRT ile birlikte ÎT-MTX ve YD-MTX verilmesinin SSS'inde ökoensefalopati riskini arttırması nedeniyle bu üç tedavinin birlikte uygulanmaması önerilmektedir.