Dipronun karaciğer ince yapısı üzerine etkisi

Abstract

63 VI. ÖZET Bu çalışmada dipiron (metamizoI)'un karaciğer ince yapısı üzerine etkisinin incelenmesi amaçlandı. Bu erekle ergin Wistar türü erkek sıçanlar kullanıldı. Her grupta ağırlıkları aynı olan dört adet sıçan bulunacak şekilde 5 grup oluşturuldu. Çalışma 4 hafta sürdü. 4 hafta süre ile 4 ml/kg/gün dozunda subkutan tek doz serum fizyolojik uygulanan 1. grup kontrol grubu olarak değerlendirildi. 2., 3., 4., 5. gruplara sıra ile 35, 100, 300, 900 mg/kg/gün subkutan tek doz dipiron 4 hafta süre ile uygulandı. Çalışma süresince birer hafta ara ile ağırlık ölçümü yapıldı. Enjeksiyonun bitiminden bir gün sonra tekrar ağırlık ölçümü yapıldı ve 0.6 mi/kg dozunda intraperitoneal uygulanan üretan anestezisi altında sıçanlara laparatomi yapıldı. Sıçanların karaciğeri çıkarılarak elektron mikroskop takibine alındılar. Biyokimyasal olarak kalpten kan alınarak kan üre nitrojeni çalışıldı. Elektron mikroskobik inceleme için doku parçalan alışılagelmiş yöntemlerle takip edilip boyandılar. Işık ve elektron mikroskobik gözlemlerde şu bulgular saptandı: Işık mikroskobik incelemelerde; bütün deney gruplarında, özellikle sentral vene komşu olan karaciğer parankim hücrelerinde irili ufaklı yoğun granül birikimi saptandı. Ayrıca 100/300/900 mg/kg/gün dipiron uygulanan gruplarda, karaciğer parankim hücre sitoplazmasında irili ufaklı vakuoller izlendi. Elektron mikroskopik incelemelerde tüm deney gruplarında granülsüz endoplazmik retikulum tubuluslanmn oldukça genişlemiş olduğu belirlendi. 100/300/900 mg/kg/gün dipiron uygulanan gruplarda granüllü endoplazmik retikulum tubuluslanmn daraldığı ve birbirine paralel sıkıca64 paketlendiği, çekirdekte yoğun kromatin toplulukları, sitoplazmada az yoğun boyanmış yağ damlacıkları mitokondriyonlarda yoğunlukta belirgin azalma gözlendi. 300 mg/kg/gün dipiron uygulanan grupta diğer gruplara karşın mitokondriyonlar daha iri ve çoğunlukla içlerinde yoğun birer granül içerdiği gözlendi. 900 mg/kg/gün dipiron uygulanan grupta ise mitokondriyon şeklinin çoğunlukla bozuk olduğu, yer yer oldukça irileştiği, yoğun granül içerdikleri, ayrıca sinuzoit duvarının yer yer dejenere olduğu saptandı. Sonuç olarak ; tedavi dozlarında dipironun karaciğere toksik etkisi olmadığı yüksek dozlarda ise karaciğerin ince yapı düzeyinde dejenerasyon belirtileri gösterdiği saptandı.

65 VII. SUMMARY: In this study, it was intended to investigate the effect of dipyrone (metamizole) on the ultrastructure of the liver. With this aim, adult male rats of the wistar species were utilized, 5 groups were formed, each containing four rats of the same weight. The first group which was adminstered a single 4 ml/kg/day subcutaneous dose of physiological serum for a period of 4 weeks, was taken as the control group. The second, third, fourth and fifth groups were given dipyrone in single subcutaneous doses of 35, 100, 300 and 900 mg/kg/day, respectively, over 4 weeks. During the study period, weights were measured at intervals of one week. One day after the end of the injections, weights were measured again and laparotomy was performed on the rats under intraperitoneal urethane anesthesia at a dose of 0,6 ml/kg. The livers of the rats were excised and processed for elektron microscopy. Biochemically, blood was drawn from the heart and blood urea nitrogen was investigated. For electron microscopy, tissue sections were processed and stained with the usual methods. In light and electron microscopic observations, the following findings were determined: In light microscope observations, dense aggregations of various-sized granules were found, especially in liver parenchymal cells bordering on the central vein, in all study groups. In addition, vacuoles of different sizes were found in the liver parenchymal cell cytoplasm in the groups which were given 100, 300 and 900 mg/kg/day doses of dipyrone. In electron microscope observations, the tubuli of the smooth endoplasmic reticulum were found to be dilated in all study groups. In the study66 groups which were administered 100, 300 and 900 mg/kg/day of dipyrone, the tubuli of the granular endoplasmic reticulum were found to be narrowed and packed together in a parallel tight formation; there were dense clumps of chromatin in the nucleus; less dense stained fat droplets were oserved in the cytoplasm; and the density of mitochondria was considerably reduced. In the group which was given 300 mg/kg/day of dipyrone, mitochondria were larger compared to the other groups and they usually contained a single dense granule. In the group given 900 mg/kg/day of dipyrone, the shape of mitochondria was generally distorted, they were quite enlarged in places and contained dense granules and in addition focal degeneration was observed in the walls of the sinusoids. As a result, it was discovered that dipyrone in therapeutic doses did not have toxic effect on the liver, but that the liver manifested ultrastructural signs of degeneration at high doses.