Prostat kanseri tanısında prostat spesifik antijen (PSA), transisyonel zon PSA dansitesi, serbest, total PSA oranının yeri

Abstract

ÖZET Şüpheli PSA aralıklarında PSA dansitesi (PSAD), transisyonel zon PSA dansitesi (TZPSAD) ve serbest PSA total PSA oranının (F/T PSA) prostat kanserinin erken tanısındaki yerinin Türk erkekleri üzerinde incelenmek üzere Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Anabilim Dalı'na infravezikal obstrüksiyon ya da erken prostat kanseri teşhisi amacıyla başvuran serum PSA düzeyi 2,5-20 ng/ml arasında değişen 105 hasta çalışmaya alınmıştır. Hastalarımızın tümünde serum total PSA düzeyi, PSAD, total prostat volumü, rektal tuşe bulguları, 43 hastada serbest PSA düzeyi ve 65 hastada transisyonel zon volumü ve TZPSAD tespit edilmiştir. Transrektal ultrason yardımıyla tüm hastalardan sekstant biyopsi ve iki adet transisyonel zon biyopsi alınmasına ek olarak gerek görüldüğünde şüpheli alanlara da biyopsi yapılmıştır. Verilerin univariate ( student's t testi ve Mann Whitney U testi) ve multivariate olarak (logistik regresyon analizi) değerlendirilmesinin yanı sıra PSAD, TZPSAD, F/T PSA için farklı eşik değerlerinde receiver operating chharacteristics (ROC) eğrileri çizilerek eğrilerin altında kalan alanlar Mc Nemar testi ile değerlendirilmiştir. Prostat kanseri şüphesi olan 105 hastanın 25'inde (%23,8) histopatolojik olarak prostat kanseri tanısı konmuştur. Rektal tuşe ve prostat volumü dikkate alınmaksızın incelendiğinde her üç parametrenin de prostat kanseri tanısına katkısının minimal olduğu; rektal tuşesi benign olan hastalarda F/T PSA'nın tahmin gücünün artarken diğer iki parametrenin önemini yitirdiği; 50 cc'den küçük prostatlarda ise F/T PSA ve TZPSAD'nin katkısının büyük prostatlara oranla çok daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Sonuç olarak, 50 cc'nin altındaki prostatlarda F/T PSA ve TZPSAD parametreleri belirlenen eşik değerlerinde prostat kanseri tanısında kullanılabilirlerse de bu sonuçların geniş serilerle desteklenmesi gerekmektedir. 37