Atomik kuvvet mikroskobunun sitogenetik analizde kullanımı

Abstract

44 VI- ÖZET Atomik kuvvet mikroskobu (AKM), 1986 yılında Binnig, Quate ve Gerber tarafından bulunmuştur. Yöntem; çok ince bir prob yardımıyla, örnek yüzeyinin taranması esasına dayanmaktadır. Bu çalışmada, AKM ile sayısal ve yapısal kromozom anomalilerinin gösterilmesinin yanısıra, bantlama yöntemleri hakkında ayrıntılı incelemeler yapılması ve AKM'nin sitogenetik analizde kullanımının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Öncelikle, bantlanmamış insan metafaz kromozomlarının incelenmeleri ile sayısal kromozom anomalilerinin tanısının nasıl koyulabileceği tartışılmıştır. Bu amaçla trizomi 13, 21 ve Klinefelter Sendromlu hastalar seçilmiştir. Yapısal kromozom anomalilerinin araştırılması amacıyla, 46,XY,t(21q;21q) ve 46,XX,t(14q;21q) karyotiplerini içeren translokasyon tipi Down Sendrom'lu iki hasta ile 46,XX,t(11q;13q) karyotipine sahip bir hastadan elde edilen metafaz plakları incelenmiştir. G-bantlama sırasında oluşan yapısal değişiklikler, aynı metafaz üzerinde, bantlamanın her evresinde AKM ile incelenmiştir. Ayrıca, tripsin süreleri değiştirilerek kromozomlar üzerindeki etkisi araştırılmıştır. C-bantlama, polimorfizm araştırmalarında kullanılan, kromozomlarda sentromere yakın bölgelerdeki yapısal heterokromatini araştırmada kullanılan önemli bir yöntemdir. Heterokromatin yapı, insan kromozomlarının sentromer bölgelerinde ve Y kromozomunda ise uzun kolun distal kısmında gözlenir. Bu çalışmada, C-bantlama sırasında, kromozomlarda ortaya çıkan değişimler AKM ile incelenmiştir. Kardeş kromatid değişimi (KKD); mutajenite taraması için rutin olarak kullanılan bir testtir. Buradaki mekanizmaları anlamak için aynı metafaz üzerinde KKD uygulamasının her aşaması AKM ile görüntülenmiştir.