Febril nötropenik hastalarda bakteriyemi sıklığı, risk faktörleri ve epidemiyolojisi

Abstract

Kan dolaşımı infeksiyonları FEN hastalarda, ciddi morbidite ve mortalite ile seyreden önemli bir infeksiyöz komplikasyondur. Farklı merkezler arasında ve aynı merkezde yıllar içerisinde bakteriyemi epidemiyolojisi ve risk faktörleri değişiklikler göstermektedir. Bu çalışmanın amacı Kasım 2007-Kasım 2008 tarihleri arasında Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi (GÜTF) Hastanesi Hematoloji ve KHN Ünitelerinde bakteriyemi sıklığını, risk faktörlerini ve epidemiyolojisini belirlemektir.Çalışmamızda 115 hematolojik maligniteli hastada gelişen 177 FEN atağı ve 108 KDİ incelenmiştir. Olgular KDİ gelişen, kontrol grup ise KDİ gelişmeyen hasta grubu olarak tanımlanmıştır. Olgular ve kontroller risk faktörleri, komplikasyonlar ve mortalite oranları yönünden karşılaştırılmış; izole edilen mikroorganizmalar ve duyarlılık paternleri incelenmiştir.Epizodlarının %61'inde KDİ gelişmiş, bunların %42,6'sı kateterle ilişkili bulunmuş ve atak ilişkili mortalite hızı %12,4 saptanmıştır. Altta yatan malignitesi kontrol altında olmayan, uzun süreli derin nötropenisi olanlarda KDİ daha yüksek oranda izlenmiştir.Kök hücre nakil ünitesinde yatmak, altta yatan malignite tanıları, nakil uygulama türünden bağımsız olarak KHN varlığı, malignite evresi, SVK, mukozit ve ishal varlığı KDİ gelişimi ile ilişkili bulunmuş; altta yatan malignite evresi ve SVK varlığı bağımsız risk faktörleri olarak tanımlanmıştır. Yoğun bakım gereksinimi ve hipotansiyon gelişimi, izlenen komplikasyonlardır. Sekonder KDİ, uzun süreli derin nötropeni ve kandidemi varlığının mortaliteyi arttırdığı saptanmıştır.En sık KDİ etkenleri olarak gram-pozitif bakteriler (%76,8); bunlar içinde de en sık KNS'ler (%63,6) saptanmıştır. Metisilin direnci KNS'lerde %64, S.aureus'ta %25 bulunmuştur. Gram-negatif bakteriler içerisinde ise en sık E.coli izole edilmiştir. E.coli izolatlarında 3.-4. kuşak sefalosporin direnci %50 ve kinolon direnci %82,1 saptanmıştır.Sonuç olarak febril nötropenik hastalarda KDİ sıklığının, risk faktörlerinin ve epidemiyolojisinin izlemi, her merkezin kendi empirik tedavi yaklaşımını belirleyebilmesi için önemlidir.Anahtar sözcükler: Febril nötropeni, kan dolaşımı infeksiyonu, risk faktörleri

Bacteremia is considered as the most significant cause of mortality and morbidity in febrile neutropenic patients. The epidemiology and risk factors might differ among institutions and over the time period. The aim of this study is to evaluate the frequency, epidemiology and factors predictive of bacteremia in neutropenic patients in Gazi University Faculty of Medicine Hematology and Hematopoietic Stem Cell Transplantation (HSCT) clinics between November 2007 and November 2008.177 febrile neutropenic episodes of 115 patients with hematological malignancies were included in this study. Cases were defined as patients with bloodstream infection and controls were the patients without bloodstream infections. We evaluated the cases and controls for the risk factors, complications and mortality rates. Microorganisms isolated from blood samples and their susceptibility patterns were also analysed.The prevalence of bacteremia was 61%, 42,6% of them were catheter related and mortality rate was 12,4%. Bloodstream infections are more common in the patients with uncontrolled underlying disease and long term severe neutropenia.Duration of severe neutropenia (neutrophile count <100/ mm3), underlying hematologic malignancy, stem cell transplantation, relapsing or refractory disease, presence of central venous catheter and presence of mucositis were significant predictive factors for bacteremia. Presence of central venous catheter and relapsing or refractory disease were independent risk factors. The incidence of hypotension and intensive care necessity were higher in cases. Candidemia and gram negative bacteremia were significantly associated with higher mortality rates.Gram-positive microorganisms were the most common isolates ( 76,8%) with the predominance of coagulase negative staphylococci (63,6%) with methicillin resistance rate of 64%. For S.aureus isolates meticillin resistance rate was 25%.The most frequent gram-negative pathogen was E.coli with extremely high quinolon resistance rate of 82,1% and the resistance rate of 3.-4. generation cephalosporins was 50%.In conclusion, monitorization for the epidemiology of bacteremia and prediction of significant factors associated with bacteremia in febrile neutropenic patients are considered to be important for the choice of initial antibiotic therapy.Key words: Febrile neutropenia, bloodstream infection, risk factors.