Erzurum çifte minareli medrese taş süsleme örnekleri

Abstract

Erzurum Çifte Minareli Medrese Taş Süsleme ÖrnekleriGeleneksel Türk el sanatlarımız içinde önemli bir yer tutan taş işçiliği, zengin motif ve kompozisyon örnekleri ile mimari süslemelerde en çok kullanılan unsur olmuştur. Erzurum Çifte Minareli Medrese'si taş süslemeleri Anadolu Selçuklu döneminin motif ve kompozisyon çeşitliliğini sergilemektedir. Hatuniye Medresesi olarak ta bilinen Medrese'nin taş süslemeleri araştırma evrenini oluşturmuştur.Erzurum Çifte Minareli Medrese kümbetinin içindeki beş niş tezyinatı, beş sütun başlığı ile medrese içinde yer alan iki sütun kompozisyonu ve beş bordür süslemesi araştırma örneklemi olarak ele alınmıştır. Örneklem içinde yer alan süsleme elemanları çizim, fotoğraf ve ölçüm yolu ile belgelenmiş ve motif ve kompozisyon tabloları oluşturulmuştur.Verilerin değerlendirilmesi sonucu, Erzurum Çifte Minareli Medrese taş süslemelerinde ağırlıklı olarak bitkisel ve geometrik motiflerin kullanıldığı, bitkisel bezemelerde palmet ve rumi, lotüs, akantüs yapraklarının kullanıldığı anlaşılmıştır. Geometrik bezemede; geçmeler ile sekizgen, yıldız, çengel ve kare gibi elemanların yer aldığı belirlenmiştir. Örneklem olarak ele alınan On bir örnekte bitkisel motiflere beş örnekte geometrik motiflerle, bir örnekte bitkisel ve geometrik formların bir arada kullanıldığı anlaşılmıştır. Taş süslemede alçak ve yüksek kabartma teknikleri kullanılmış olup ele alınan örneklerden beş tanesi ters kabartma, altı tanesi alçak kabartma, altı tanesi yüksek kabartma tekniğinde yapıldığı görülmüştür. Eserde Taş ustalarının imzaları olmayıp bazı süslemelerin yarım kaldığı anlaşılmıştır.Erzurum Çifte Minareli Medrese mimari özellikleri ve taş işçiliği yönlerinden en çok Sivas Gök Medrese ile benzerlik gösterdiği ve İlhanlı etkileri de sezilen süslemelerin Anadolu' Selçuklu Mimarisinin eşsiz örneklerinden değerli bir kültür mirası olduğu anlaşılmıştır.

Samples of Stone Decorations from Erzurum?s Madrasah with Double MinaretsStone workmanship that has a significant place within our Traditional Turkish Handicrafts has been the most widely used element in architectural adornments with its rich motif and composition examples.Erzurum Double Minaret Madrasah presents the motif and composition variety of Anatolian Seljuk Period with its stone adornments. The stone adornments of the Madrasah also known as Hatuniye Madrasah has created the research environment. Erzurum Double Minaret Madrasah was searched as a sample with its five bay trappings, five column heads located inside its cupola and two column compositions and five border adornments located inside the Madrasah.The adornment elements included in the samples were documented by means of drawing, photographing and measuring and motif and composition tables were formed. As a result of the evaluation of the data, it has been seen that generally herbal and geometrical motifs were used in the Erzurum Double Minaret Madrasah?s stone adornments and even some adornments with figures were included. It has been realized that stylized motifs such as palmate, rumi and lotus were preferred and acanthus leaves were used. It has been seen that agents such as octagon, star, hook and square were used in geometrical adornments. In the examination of the samples; herbal motifs were found to be used in eleven samples, geometrical motifs were found to be used in five samples and both herbal and geometrical motifs were found to be used together in one sample. Low and high relief techniques were used and it has been seen that while six samples had low relief, another two had high relief. The stone masters? signatures were not put on the adornments and it has been realized that some adornments were left incomplete.It has been realized that Erzurum Double Minaret Madrasah is mostly similar to Sivas Gök Madrasah with regards to its architectural characteristics and stone workmanship and the adornments that reflect Ilkhanid effects are uniquely valuable cultural heritage left by the Anatolian Seljuk Architecture.