Kız meslek liselerinin grafik ve fotoğraf alanında verilen bilgisayar destekli tasarım dersinde karikatür tekniğinin yaratıcı sürece katkılarına ilişkin öğrenci ve uzman görüşleri

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Kız Meslek Liselerinin, Grafik ve Fotoğraf alanında verilen Bilgisayar Destekli Tasarım Dersinde, Karikatür Tekniğinin ders materyali (eğitim aracı) olarak kullanılmasının, derste yaratıcı sürece katkıları'nın eğitsel boyutta İncelenmesidir. Araştırma ile öğrencilerin yaratıcılık problemlerinin belirlenmesi ve aynı zamanda derste konuya uygun karikatürler kullanılarak dersinde daha ilgi çekici, daha zevkli, ve daha verimli bir duruma getirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada ilk olarak, araştırmaya temel olacak kuramsal ve kavramsal çerçeve açık bir biçimde oluşturulmuştur. Araştırmanın uygulaması, 2008 - 2009 Eğitim - Öğretim yılı II. Döneminde, Ankara- Altındağ Yıldırım Beyazıt Kız Teknik ve Meslek Lisesi, Grafik ve Fotoğraf alanı 11. sınıfta öğrenim gören 15 öğrenciye uygulanmıştır. Uygulamada için Bilgisayar Destekli Tasarım Dersi ve Dersin `Reklam Afişi Tasarımı` modülü, kullanılmıştır. Bu araştırmanın yöntemi, belli bir zaman kesiti içinde belli sayıdaki kişilerin görüşleri anket ve bilgi toplama formları ile veriler toplanarak elde edildiği için Betimsel bir çalışmadır.Araştırmada, uygulamaya başlamadan önce ilgili okulun, Grafik ve Fotoğraf alanında görev yapan öğretmenlerin yaratıcılık konusunda ve alan öğrencilerinin yaratıcılık problemlerine ilişkin görüşleri hazırlanan anketle alınmış, problemlerin olduğu tespit edilmiş ve uygulamaya karar verilmiştir. Uygulamada, bilindiği üzere yaratıcı yetiyi etkileyen en önemli faktörlerden birisi `Kalıtım`dır. Her öğrenci farklı kalıtım özelliklerine sahiptir ve aynı kalıtım özelliklerine sahip iki grup öğrenciyi rastgele seçmek ve deney amacıyla gruplara veya sınıflara bölerek uygulama yapmak imkansızdır. Bu nedenle karikatür tekniğinin öğrenci yaratıcığına katkılarını belirlemek amacıyla aynı öğrenci tarafından aynı konuda toplam iki afiş tasarımı yapılmıştır. 1. Afiş çalışması geleneksel öğretim yöntemi ile, 2. Afiş çalışmasında ise, konuya uygun seçilen 7 adet karikatür derste öğretim materyali olarak kullanılmıştır. İki yöntem karşılaştırılarak incelenmiştir. Ayrıca uygulama sırasında araştırmacı, hazırlanan formla derste derinlemesine gözlem yapmıştır. Uygulama sonrası öğrencilerin, alan derslerinde yaratıcılıkla ilgili problemlerine, B.D.T. dersine ve derste karikatür kullanılmasının yaratıcı sürece katkılarına ilişkin görüşleri hazırlanan anketle alınmıştır. Araştırmanın en son aşamasında ise, 7 alan uzmanı tarafından öğrenci çalışmaları değerlendirilmiştir. Öğrencilerin çalışmalarını inceleyen uzmanların, değerlendirmeleri arası anlamlı fark olup olmadığı incelenmiştir.Araştırma sonucu elde edilen veriler, SPSS paket programı aracılığıyla çözümlenmiş ve tablolaştırılmıştır. Verilerin frekans ve yüzdelik dağılım değerleri incelenerek yorumlar yapılmıştır. Öğretmenlere yönelik yapılan anket, 6 kişi ile yapıldığından herhangi bir istatistiksel analiz yapılamamıştır. ifadelere verilen yanıtlara dair tanımlayıcı istatistikler alınmıştır. Öğrencilerin eğitim öncesi ve sonrası değişimlerinin incelenmesinde parametrik olmayan ve bağımlı kategorik grup analizlerinde kullanılan `Wilcoxon Test İstatistiği` kullanılmıştır. 7 uzmanın öğrencilerin eğitim öncesi ve sonrası yaptıkları değerlendirmeler bağımlı iki grubun karşılaştırılması olarak düşünülmüştür. Uygulama sonrası öğrencilere uygulanan anketten elde edilen görüşlerin, Frekans tabloları alınarak, çapraz tablolar oluşturulmuş; çapraz tablolarda `Ki-Kare` değerleri hesaplanarak farklılık kontrolleri yapılmıştır. Öğrencilerin çalışmalarını inceleyerek değerlendiren uzmanların, değerlendirmeleri arası anlamlı fark olup olmadığı incelenmiştir. Söz konusu inceleme parametrik olmayan testlerden , `Kruskal-Wallis` yöntemi ile yapılmıştır.Bu araştırma ile elde edilen verilerden ve araştırmacı tarafından yapılan gözlemlerden, Öğrencilerin yaşadığı yaratıcılık problemlerin çözümünde ve özellikle öğrencideki yaratıcı düşüncenin ortaya çıkarılmasında, Karikatür Tekniğinin ders materyali (eğitim aracı) olarak kullanılmasının yaratıcı sürece katkıları'nın olduğu görülmüştür. Aynı zamanda Karikatürler kullanılarak, Bilgisayar Destekli Tasarım dersinin daha ilgi çekici, daha zevkli ve daha verimli bir duruma getirmenin mümkün olacağı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonunda ulaşılan sonuçlara dayalı olarak geliştirilen önerilere yer verilmektedir.Anahtar Kelimeler: Kız Meslek Lisesi, Grafik ve Fotoğraf Alanı, Grafik Eğitimi, Bilgisayar Destekli Tasarım, Afiş Tasarımı, Karikatür, Karikatür Tekniği, Yaratıcılık, Yaratıcı Süreç, Ders Materyali.

Objective of this research is to investigate the assist of using Caricature Technique as material of lesson ( educational appliance ) at educational extent to the creative process during the lesson taught in the field of Graphic and Photograph Of Girls' Vocational High School. Through the research, it is intended to determine the creative problems of students and also to make the lesson more interesting, more tasteful, and more productive using suitable caricatures to the subject during the lesson. In the research, first of all, the institutional and conceptual framework has been clearly constituted to be basic for the research. Practice of the research was applied to 15 students attending the 11th class of Graphic and Photograph branch in Ankara - Altındağ Yıldırım Beyazıt Girls' Vocational High School in the 2nd term of 2008 ? 2009 Academic Year. Computer ? Aided Design Lesson and the module of `Design of Advertising Poster` were used at the application. The method of this research is a study of Description, since it has been obtained by collecting the opinions of a certain numbers of people within a certain section of period, collecting the forms of inquiry and collecting knowledge, and data.In the research, before starting the application, the opinions of the teachers working in the branch of Graphic and Photograph in the concerned school about creativity have been taken through the inquiry prepared, it has been determined that there existed problems, and it has been decided for application. In the application, as it is known, one of the most important factors which effects the creative power is `Participation`. Every student has got different features of participation, and it is impossible to choose two groups of students who have the same features of participation randomly, and to perform application dividing them to the groups or classes for the purpose of experiment. Therefore, in order to determine the assistance of caricature technique to the student's creativity, total two designs of poster were carried out by the same student on the same subject. The 1st study of poster was performed by the traditional method of education, and 7 caricatures which had been chosen as suitable to the subject were used as the teaching material during the lesson for the 2nd study of poster. Two methods were compared and examined. In addition, during the application, the researcher performed observation during the lesson in depth by the form prepared. After the application, the opinion of the students concerning their problems, the Lesson of Computer ? Aided Design, and the contribution of using caricature during the lesson about creativity in the B.D.T. Lesson was taken by the survey prepared. In the last stage of the research, study of the students has been evaluated by 7 experts of field. It has been examined whether there is meaningful difference between the evaluations of experts who have examined the students' study or not.The data obtained at the end of the research have been analyzed through SPSS package program, and tabled. The frequency and distribution percentiles of the data were examined and comments were performed. Since the survey carried out as teachers oriented was performed with 6 persons, any statistical analysis couldn't be done. Descriptive statistics concerning the answers which were given to the questions have been taken. `Wilcoxon Test Statistics` which is not parametric and that is used in the dependent categorical group analysis at investigating the changing of students before and after education has been used. It has been thought as the comparison of two groups by 7 experts depending on the evaluations that the students carried out before and after the education. Taking the frequency tables of the opinions obtained from the survey applied to the students after the application, crosswise tables have been constituted, controls of difference have been performed by computing the values of `K-Square` in the crosswise tables. It has been investigated whether there is any meaningful difference or not between the experts' evaluating who examined and evaluated the study of the students. The investigation mentioned has been performed through the tests which are not parametric by `Kruskal-Wallis` method.It has been understood that using Caricature Technique as lesson material (educational appliance) provide assistance to the creative process while solving the creative problems that students live and especially revealing the creative thought that the student has. It has been concluded that it will also be possible to make Computer ? Aided Design Lesson more interesting, more tasteful, and more productive by using Caricature. The suggestions which have been developed depending on the results reached at the research are studied.Key Words : Girls' Vocational High School, Field of Graphic and Photograph, Education of Graphic, Computer ? Aided Design, Poster Design, Caricature, Caricature Technique, Creativity, Creative Process, Lesson Material.