Gölbaşı ilçesindeki bazı aile sağlığı merkezlerine başvuran 18 yaş üstü bireylerin sağlık okuryazarlığı düzeyi ve birinci basamak sağlık hizmetleriyle ilgili bilgilerinin ve sağlık hizmeti alma konusundaki tutumlarının incelenmesi

Abstract

Araştırmada, Gölbaşı ilçesindeki bazı ASM'lerine başvuran 18 yaş üstü bireylerin sağlık okuryazarlığı düzeyi ve birinci basamak sağlık hizmetlerinin bilinirliğinin ve sağlık hizmeti alma konusundaki tutumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kesitsel tipte bir araştırmadır. Araştırmaya Gölbaşı ilçesindeki bazı ASM'lere başvuran 18 yaş üstü 951 kişi dahil edilmiştir. Tanımlayıcı bulgular sayı, yüzde, ortalama ± standart sapma, ortanca (en küçük, en büyük) şeklinde sunulmuştur. Tüm analizlerde istatistiksel anlamlılık düzeyi <0,05 kabul edilmiştir. Araştırmaya katılanların %14,6'sı 60 yaş üstünde, %57,7'si kadın, %73,8'i evli, %60,2'si lise ve üzeri bir okul bitirmiştir. Katılımcıların yetersiz-sınırlı sağlık okuryazarlığı %70,0'dır. Çalışmamızda ileri yaş, düşük sosyoekonomik düzey, kronik hastalık varlığı sağlık okuryazarlığını etkileyen faktörler olarak bulunmuştur. Katılımcıların sadece %34,0'ı bir sağlık şikayeti olduğunda ilk olarak ASM'ye başvurmaktadır. En çok tercih edilen sağlık kuruluşu devlet hastaneleridir. Katılımcılardan yeni gelişen sağlık şikayetinde ilk olarak ASM'ye başvuranların yetersiz-sınırlı sağlık okuryazarlığı sıklığı %72,5'dir. Bireylerin aile hekimliği bilgisi ile sağlık okuryazarlığı arasında pozitif korelasyon saptanmıştır. Katılımcıların %73,8'i TSM'yi, %61,8'i KETEM'i, %61,4'ü evde bakım-sağlık hizmetlerini duymamıştır. Bu kurumlarla ilgili bilgi kaynakları komşu-akraba ve medyadır. Bireylerin KETEM, evde bakım-sağlık hizmetleri bilgileri ile sağlık okuryazarlığı arasında pozitif korelasyon saptanmıştır.Sonuç olarak, birinci basamak sağlık hizmetlerinin bilinirliğini arttırmak, bireylerin sağlık hizmeti almadaki yanlış tutumlarını değiştirmek için sağlık okuryazarlığını yükseltmeye yönelik çalışmalar yapılmalı, bu konuda özellikle riskli gruplar önceliklendirilmelidir. Halkın bilgi kaynağı olarak tercihini sağlık personelinden yana kullanması için farkındalık oluşturacak faaliyetler yapılmalıdır.Anahtar Kelimeler: Birinci Basamak Sağlık Kuruluşları, Sağlık Hizmetleri,Sağlık Okuryazarlığı

The study aimed to examine the health literacy level and awareness of primary health care services and their attitudes towards health care services for individuals over 18 years of age who applied to some FHCs in the Gölbaşı district. The study is a cross-sectional study. 951 people over 18 years of age who applied to some FHCs in the Gölbaşı district were included. Descriptive findings were presented number, percent, mean ± standard deviation, median (minimum-maximum). A statistical significance level of <0.05 was considered in all analyzes.14,6% of the participants were over 60 years old, 57,7% were married, 73,8% were married and 60,2% had completed high school and university. Frequency of inadequate-limited health literacy of the participants is 70.0%. Elder age, low socioeconomic level, chronic disease presence were found to be factors affecting health literacy in our study. Only 34.0% of participants have applied FHC first when they have a health complaint. The most preferred healthcare facility is the state hospitals. The incidence of inadequate-limited health literacy for FHC applicants for the first time in the newly emerging health complaint was 72.5%. There was a positive correlation between the knowledge level of family medicine and health literacy. 73.8% of the participants did not know CHC, 61.8% did not know KETEM and 61.4% did not know home care-health services. The sources of information about these institutions are neighbors-relatives and medias. There was a positive correlation between individuals' knowledge level of KETEM, home care-health information and health literacy.As a result, efforts should be made to raise awareness of primary health care services, raise health literacy to change the wrong attitudes of individuals in receiving health care services, and especially risky groups should be prioritized. Activities should be carried out to raise awareness for the public to use the choice of healthcare personnel as a source of information.Key Words: Health Care, Health Literacy, Primary Care Health Institution