Mantarların farmakognozi açısından değerlendirilmesi

Abstract

120 ÖZET Bu çalışma, Makrofunguslann tanınmasıyla ilgili taksonomik bilgi birikiminin Türkçe kaynak haline getirilmesi, Zehirli mantarlar ve zehirlenmeler, Türkiye'de mantar zehirlenmeleri ve mantarlar üzerinde yapılan taksonomik araştırmalar, Mantar zehirlenmelerinde tedaviye yönelik tayin ve teşhis yöntemleri olmak üzere dört bölüm halinde hazırlanmıştır: Çalışmanın ilk kısmında, mantarların yetiştiği yerler, toplama ve numune alınması, lamelli ve diğer mantarların tanınmasıyla ilgili bilgiler ve sporlar hakkında geniş bir Türkçe kaynak meydana getirilmiştir. İkinci kısımda Türkiye'de mantar zehirlenmeleriyle ilgili çalışmalar değerlendirilmiştir. Şimdiye kadar zehirlenmeye sebep olan mantarların tayinlerinin yapılmadığı ve hızlı bir tayin için herhangi bir yöntem geliştirilmediği tespit edilmiştir. Türkiye makrofungusları üzerinde yapılan araştırmaların daha çok muayyen bölgelerde bulunan taksonların liste haline getirilmediği, genel bir liste hazırlanmadığı tespit edilmiştir. Bu ihtiyacı gidermek üzere de `Flora of Turkey 'deki kareleme sistemine uygun bir dağılış listesi hazırlanmıştır. Buna göre Türkiye'de 113 cinse ait 274makrofungus bulunmaktadır. Listenin incelenmesinden çok zehirli 5, zehirli 14 makrofungus bulunduğu ortaya çıkmıştır. Üçüncü kısımda mantarlardaki zehirli maddeler ve mantar zehirlenmeleri genel çerçeve içinde incelenmiştir. Son kısım mantar zehirlenmelerinde, zehirlenme vak'asında acil müdahale edilebilme sini sağlayacak `Mantar Zehirlenmelerinde Sağlık Personeline Anahtar` adı altında, sağlık personelinin, mantar numunesinin bulunup bulunmamasına göre vak'aya nasıl müdahale edeceği şema ve tablolarla açıklanmıştır.

121 SUMMARY This study has been prepared in four sections as follows: Preparing a Turkish source from the accumulation of taxonomical knowledge related to the identification of macrofungi, Poisonous mushrooms and mushroom poisoning, Poisoning due to mushrooms in Turkey and taxonomical studies on mushrooms, Methods of Diagnosis and Identification leading to the treatment of mushroom poisoning. In the first section of the study, a detailed Turkish source has been established from the knowledge about the collecting, sampling and identification of lamellated mushrooms and the others, the spores of mushrooms, and where mushrooms grow. In the second section, studies about mushroom poisoning in Turkey have been evaluated. It has been found out that the poisonous mushrooms have not been identified and no method has been developed for a rapid determination of mushrooms so far. The studies on macrofungi in Turkey have been limited on determination of taxons in certain areas and there is no a general list prepared. A distribution list of macrofungi in Turkey has been prepared in accordance with the grid system used in `Flora of Turkey` in order to meet this need. According to this list, there are 274 macrofungi belonging to.113 genera in Turkey. Examining the list, it is found out that there are 5 very poisonous and 14 poisonous macrofungi growing in Turkey. In the third section, poisonous substance in mushrooms and mushroom poisoning have been summaried in general aspects. The last section has been prepared as a `Manual for Health Professionals in Mushroom Poisoning`, in order to enable them to apply a emergency treatment in the poisoning case. How to do emergency treatment, in the cases where the mushroom is present or absent, by an health professional has been described using schemes and in the tables in this section.