Türk populasyonu DNA örneklerinde, PCR tekniği ile HLA-DQ alfa gen bölgesine ait alel ve genotiplerin frekans dağılımlarının belirlenmesi ve sonuçların kriminal olaylarda değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Son yıllardaki rekombinant DNA tekniklerindeki hızlı gelişmeler, suçla ilgili olay yerlerinde delil olarak bulunan pek çok biyolojik materyalin genetik yönden ayrımmı mümkün hale getirmiştir. PCR tekniğinin bulunuşu delil türlerine ilave olarak hayli parçalanmış veya oldukça küçük miktarlarda DNA örneği, bulunduran, tek bir saç teli, kemik parçası, kan lekesi, vajina epitel hücreleriyle karışmış meni ve tırnak altında bulunan deri parçası gibi örneklerden analiz yapabilme imkanını vermiştir. HLA Class II gen bölgesi msan genomunda bilinen en polimorfîk protein kodlayan dizileri olup, adli örneklerin tiplendirilmesi için oldukça değerli işaretler sağlar. Ayrıca HLA Class D molekülleri oldukça polimorfîk hücre yüzey molekülleridir ve immun cevabın düzenlenmesi ile çoğaltılmasmda çok önemli rolleri vardır. Bu polimorfizm ekseriya değişik antikorlar kullanılarak serolojik olarak belirlenebilir. Bununla beraber yakm zaman içerisinde PCR'deki gelişmeler insan genomik DNA sının özgül segmentl erinin enzimatik olarak çoğaltılmasmı ve HLA-DQcc gen bölgesindeki alel tiplerinin direkt olarak belirlenmesine imkan verir. HLA- DQa gen bölgesindeki alelik tiplerin, ASO problarıyla belirlenen polimorfîzmleri serolojik tiplemeye göre daha fazladır. Bu çalışma ile HLA-DQa gen bölgesinin Türk toplumu içerisindeki genetik çeşitliliği belirlendi. HLA-DQa gen bölgesinin belirlenen alel ve genotip sıklıkları adli olaylarda kullanıldı. HLA- DQa'nm 6 farklı aleli PCR ve revers dot blot tekniği kullanılarak belirlendi. Birbirleriyle bağlantısı olmayan 150 şahıs arasmdan belirlenen tüm 6 HLA-DQa alellerinin, alel sıklıkları %7-26,7 arasında değişmektedir. Gözlenen genotiplerin dağılımı Hardy- Weinberg yasasma uygundur. Gen bölgesinin, Türk toplumu içerisindeki ayırım kuvveti, 0.94 ve heterozigotluk (alelik ayıncılık) oranı 0.81 dir. Belirlenen bu oranlar çalışma amacımıza uygunluk göstermektedir. 45

SUMMARY The rapid development of recombinant DNA techniques during the past years has made possible the genetic typing of many types of biological evidence materials found at the scene of a crime. The introduction of the polymerase chain reaction (PCR) has made possible the analysis of additional types of evidence material containing highly degraded or extremely small amounts of DNA, such as that found in single hairs, bits of bone, blood stains, semen mixed with `vaginal epithelial cells and tissue found under nails. The HLA Class II loci are among the most polymorphic protein coding sequences known in the human genome and provide a potentially valuable set of markers for typing of forensic samples. In adition to this the HLA Class II molecules are highly polymorphic cell surface molecules which have an important function in the generation and requlation of the immune response. These polymorphisms are usually detected serologically using various antibodies. However, recent development of the `PCR` procedure allows the enzymatic amplification of a specific segment of human genomic DNA and direct detection of the alleffc variation in the HLA-DQa locus. It has also been suggested that the allelic variation in the HLA-DQa locus detected by ASO probes was greater than the polymorphisms defined by serological typing. The purpose of the study was to determine the extent of genetic variation of the HLA-DQa locus in Turkish population. This allele and genotype frequencies for the HLA-DQa locus were determined for using-forforensic analysis. The PCR and the reverse dot blot format were employed to detect 6 different HLA-DQa alleles. All 6 HLA-DQa alleles were detected 46among the 150 unrelated individuals with allele frequencies ranging from 7% to 26,7. The distribution of the observed genotypes is in Hardy Weinberg equilibrium. The power of discrimination of this system in the Turkish population sample is 0,94 and allelic diversity is 0.81, suggesting this method may prove suitable for identification purposes. 47