İşverenin işçi sağlığı ve iş güvenliği alanında önlem alma yükümlülüğü ve Türkiye`deki gelişimi

Abstract

175 VII. ÖZET Çalışma hayatında karşılaştığımız, iş kazaları ve meslek hastalıkları küçümsenmeyecek sayıda İnsan hayatına mal olmakta, geçici veya sürekli iş göremezlikle sonuçlanmaktadır. Yine bilinmektedir ki, her iş kazası ve meslek hastalığının altında, çalışanların güvenlikten yoksun bir faaliyeti ile güvenlikten yoksun bir mekanik fizik şartın varlığı ve uygun olmayan kişi, malzeme ve çalışma ortamı yatmak tadır. Kazaların ise %98'inin önlenebilir nitelikte olduğu düşünülürse, bu önlenebilirlik olgusu Türkiye gibi iş kazaları ve meslek hastalıkları alanında dünyanın ilk sıralarında yer alan ülkelerde büyük önem taşımaktadır. Türkiye'de işçiler tarımdan sanayileşmeye geçişte ve yeni teknoloji kullanımına uygun olarak belirli bir eğitimden geçirilmeden üretim sürecine katılmaktadırlar. İşverenler, işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerine, maliyet arttırıcı etkileri sebebiyle gerekli önemi göstermemektedirler, işçi sendikalarının da, işçilerin ekonomik kaygılarını düzeltmeden bu konuya yeterli önemi vermeleri beklenilmemektedir. İş kazaları ve meslek hastalıklarının büyüklüğünde önemli bir sebep de, denetim sistemindeki dağınıklık, yeterli eleman ve caydırıcı olmayan müeyyidelerden kaynaklanmak tadır. Bütün bunlara, gelişmiş ülke örneklerindeki gibi, konuyla ilgili araştırma ve incelemelerde bulunan enstitülerin azlığı da eklenmelidir.176 Bilimsel ve teknolojik alandaki gelişmeler öylesine hız kazanmıştır ki, bu gelişmelerin sonucu olan makina, araç gereç ve kimyasal maddelerin insanlar üzerindeki bedeni ve ruhi etkileri henüz tam olarak bilinememektedir. Böyle bir ortamda, işçi sağlığı ve iş güvenliğinin korunması yolunda, çağın yine teknolojik olarak ortaya çıkardığı her modern gelişme işverenlerce takip ve uygulanmak durumundadır. Bu ihtiyaç hukuki düzenlemelerde de uyulması zorunlu kurallar haline getirilmiştir. Türkiye'de konuyla ilgili en önemli düzenleme, iş Kanunu'nda yer almakta olup buna göre, her işveren, işyerinde işçilerin sağlığını ve iş güvenliğini sağlamak için gerekli olanı yapmak ve bu husustaki şartları ve araçları noksansız bulundurmakla yükümlüdür. Burada, aklın, ilim, fen ve tekniğin böyle bir tedbirin alınmasını gerekli görüp görmediği hususu ölçü olarak alınmaktadır. Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamını tesis etmek hukuki bir yükümlülük olduğu kadar ahlaki ve vicdani bir görevdir.

177 Vin. YABANCI DİLDE ÖZET (SUMMARY) Labor accidents and occupatınol diseases that we have faced with in labor life, cause the death of a lots of ?workers and resulted with temporary or permanent loss of labor power. And it also' be known that the reasons that lie behind these labor accidents and occupational diseases are; unreliable mecnanical and physical conditions and activities and unappropriate personal, material and operational atmosphere. If we know the reality that 98 % of these diseases are preventable, in the countries that are primary in the rank of labor accidents and occupational diseases, like Turkey, the phenomenon of `preventable` is more important. Workers, in Turkey, in the process of transformation from agriculture to industrialization, have addet to production process without any skill -which is appropriate to new technology. Employers do not care with the issues of worker's health and labor security because of their expensive cost. Labor Unions, also, do not interested enough with those issues without providing any improvement in income levels of the workers. The other important reasons in the magnitude of labor accidents and occupational diseases are one; the organization in inspection system and the second unskilled personal and unfunctional penal code. Additionally the absence of institutes which make researches and observations in those issues is another important factor.178 The speedy improvements in scientific and technological sphere, made impossible to measure the affects of new machines, tools and chemical elements on human health. In this condition, employers have a great responsibility for protecting the health and security of their workers. There are also some norms in penal code for that purpose. In this issue, the most important regulation in Turkey exists in labor law. According to this law each employer have to protect his worker's health and have to provide their security in work places. In this process the mean criteria are the ration, science and technology. Providing a healthy and secure working conditions is a moral and consciensive as well as a juridical duty.