Belediye hizmetlerinin yürütülmesinde ortaya çıkan yeni eğilimler ve bunların işçi sağlığı ve iş güvenliğine etkileri

Abstract

Bu araştırma, belediyelerde son yıllarda ortaya çıkan yeni hizmet üretim yöntemlerinin, belediye hizmeti gören işçilerin sağlık ve güvenlikleri üzerindeki etkilerini ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Devletin küçültülmesi, kamunun ekonomiye müdahelesinin ortadan kaldırılarak ekonomide serbest piyasa işleyişinin egemen kılınması doğrultusunda son yıllarda hem Dünya hem de ülkemiz ekonomi poli¬ tikalarında uygulama alanı bulan yeni liberal görüşlerin etkisiyle, belediyeler de özelleştirme-taşeronlaştırma-şirketleşme uygulamalarına başvurmaya başlamışlardır. Bu uygulamalar, belediye hizmeti gören işçilerin başta ücret ve iş güvencesi koşullarını kötüleştirmekte, işçilerin sağlık ve güvenliklerini bozucu iş ortamlarına zemin hazırlamıaktadır. Araştırmamız 135 işçi arasında yapılan ve 26 sorudan oluşan bir anket çalışmasını içermektedir. Araştırma, Türkiye'de özellikle taşeron uygu¬ lamasına ilk başvuran ve bu uygulamayı giderek yaygınlaştıran belediyeler olarak bilinen Adana belediyelerinde çalışan işçiler arasında, 1995 Aralık ayı başında yapılmıştır. Anket yapılan işyerleri, Adana Büyükşehir Belediyesi ile Yüreğir ve Seyhan Belediyelerinin sorumluluk alanındaki işyerleridir. Araştırma, koşulların karşılaştırılmasına olanak vermesi amacıyla belediye işçileri, taşeron işçileri ve belediye şirketi işçileri arasında yapılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, anket yürütülen işyerlerinde, genel olarak işçi sağlığı ve iş güvenliği koşulları ya yetersiz ya da oldukça kötüdür. İşçilerin sağlık ve güvenliklerini etkileyen faktörleri, psiko-sosyal, fiziksel, kimyasal, biyolojik ve çevresel faktörler olarak sıralamak olanaklıdır.UVJ Anket yapılan işçiler içinde en kötü koşullarda çalışanlar taşeron işçileridir. Belediye işçileri ise diğer işçilere nispeten daha iyi koşullarda çalışmaktadırlar. Belediye şirketi işçileri de taşeron işçilerine göre daha iyi koşullarda çalışmaktadırlar. Belediyeler işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda birtakım görevleri olan kamu kurumlarıdır, seçimle işbaşına gelmeleri ise bu nitelik¬ lerini pekiştirmektedir. Ancak, özellikle taşeron uygulaması, belediye hizmeti üreten işçilerin sağlık ve güvenliklerini, çalışma koşullarını kötüleştirmekte¬ dir. Sonuç olarak, bu uygulama ile ortaya çıkan sonuçların, belediyelerin kamusal nitelikleri ile çelişki içinde olduğunu saptamamız gerekir.

87 ABSTRACT This article is a report on the effects of the new service meth ods on the health and the safety of the municipality workers in last years New-liberal economy politics have been applied in the world and also in Turkey since the last years of 1970's. The main ideas of the new liberalism are to reduce the state intervention on the economy and to domi nate the free market mechanisms on the economy. Also municipal governments, with the effects of this thought, have experienced some methods such as privatization- contracting out. These methods have worsened the working conditions of the employees mainly wage and health and work safety conditions. This report contains an inquiry which has been performed among the 135 employees who works in the workplaces of the Adana munic ipalities on December 1995. These municipalities are Adana Greater Municipality, Seyhan and Yüreğir District Municipalities. The inquiry with 26 questions was carried out among the municipal workers, sub-contracting workers and municipal company workers. The main aim of this method is able to compare the conditions of the workers. According to the findings of the inquiry, health and safety con ditions in the workplaces carried out the inquiry is either bad or insufficient. Employees work under the bad psyco-social, physical, chemical, biological and environmental conditions. The sub-contract workers have employed under the worse con ditions. Municipal workers have employed relatively better conditions, if they are compared with the other workers. The municipal governments are public organisations which have also some duties and responsibilities on the worker health and safety. They come to power by the elections. This peculiarity of the municipalities is strenghtened their public characteristic. But, especially sub-contracting methods contradict with their public characteristic.