İşçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda işverenin hukuki sorumluluğu

Abstract

Sanayileşmenin işyerlerinde çalışma ortamı ve çalışanları olumsuz yönde etkilemesi, başlangıçta fazla önemsemeyen işçi sağlığı ve iş güvenliği, olgusunun iş verimini ve işletmeyi tehlikeye sokmasıyla önem kazanmıştır. Bu aşamada yapılan çalışmalar sonucunda iş yerlerinde çalışma düzenini ve koşullarını kapsayan bir takım kurallar ve kanunlar çıkarılmıştır. Ülkemizde de, işverenin gözetme borcu ile işletmede gerekli tedbirleri alma borcunu, gereği gibi yerine getirmemesi sebibiyle işçinin uğradığı, iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle, ortaya çıkan zararından, (Sigortalı işçi işin sigortaca ödenmeyen kısmından, sigortalı olmayan işçilerin ise tüm zararlarından) işverenin sorumlu olduğu kabul edilmektedir. Bu konuyla ilgili iki farklı görüş vardır. Bunlardan birincisi kusurlu sorumluluğu savunan görüş: Bunlara göre iş kazası ve meslek hastalığına uğrayan sigortalı, sigortaca karşılanmayan zararı için açacağı davayı 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun akdi sorumluluğu düzenleyen 96 ve 332'nci maddelerine dayandırabileceklerini, diğer görüştekiler ise`kusursuz sorumluluğu` savunmaktadırlar. Bunlara göre iş kazası ve meslek hastalığından doğan sorumluluğu kusur sorumluluğu olarak nitelendirmek iş hukukuna ve hizmet akdinin işçiyi korumaya yönelik, sosyal ve koruyucu özelliği ile bağdaşmayacağını, sorumluluğunun kaynağına 1475 sayılı iş kanunu'nun 73'ncü maddesindeki işçiyi korumaya yönelik önlemler alma yükümlülüğünden aldığını işverenin bu alandaki sorumluluğunun da kusursuz sorumluluk olacağı düşüncesindedirler. Bizde bu çalışmamızda konuyla ilgili temel kavramlardan olan işçi sağlığı ve iş güvenliği, iş kazası ve meslek hastalığı tanımı ve unsurlarını açıkladıktan sonra işverenin sorumluluğunun hukuki niteliğini ve kusurlu kusursuz sorumluluğu savunan farklı yazarların görüşü ile Yargıtaym bu konudaki uygulamalarını karar örnekleri ile yansıtmaya çalıştık.

That the industrialization affects working conditions and workers in a negative way has gained importance with the fact that the event of worker's health and industrial safety endangers working efficiency and company. As a result of studies made at this stage, some rules and laws which consist of working regulation and conditions have been legislated. Also in our country, it is accepted that employer is responsible for the damage arisen from industrial accident and disease worker met (Insured worker, from the part of work that is not paid by the insurance company, and all damages of workers not insured) as employer does not fulfil duty of protection and taking all essential precautions at company. There are two different views about this subject. The first one is the view which is in favour of faulty responsibility: According to these, insured one who met industrial accident and disease can base the lawsuit he will start for the damage not defrayed by the insurance company on the 96th and 332nd paragraphs of Law of Debts numbered 818 that organise responsibility of contract but ones who are against it defend faultless responsibility. According to these, qualifing the responsibility arisen from industrial accident and disease as the responsibility of fault does not agree with social and protective feature for labour legislation and service contract and they think the responsibility arises from the obligation of taking precautions for the protection of worker in the 73rd paragraph of labour law numbered 1475 and also responsibility of employer in this field will be faultless responsibility. After we explained the definition and elements of worker's health and industrial safety, industrial accident and disease, we tried to reflect legal status of employer's responsibility and views of two different writers defending faulty-faultless responsibility with the applications of supreme court of Appeal with samples of judgement.