Kokain ve majör metabolitlerinin plazma-idrar örneklerinde gaz kromatografisi spektrometrisi (GC-MS) yöntemi ile tayini

Abstract

ÖZET Son yıllarda dünyada ve ülkemizde bağımlılık yapan maddelerin kaçakçılığındaki artışa paralel olarak kullanıcıların sayısında da büyük artışlar meydana gelmiştir. Bu artışları kontrol altına almak için kullanıcıların güvenli şekilde tespit edilebilmesi zorunluluk halini almıştır. İdrar ve kan örneklerinde kokain ve metabolitlerini tespit etmek amacı ile yaptığımız bu çalışmada GC-MS metodu kullanılmıştır. Bu amaçla bir defaya mahsus kokain kullanmış (cerrahi amaçlı) kişilerden değişik sürelerde alınmış kan ve idrar örnekleri ile çalışılmıştır. Bu örneklerin sıvı-sıvı ve katı faz ekstraktları GC-MS yöntemi ile mukayeseli olarak incelenmiştir. Örneklerin izole edilmesinde sıvı-sıvı ve katı faz ekstraksiyon yöntemleri kullanılmıştır. İdrar örnekleri ile çalışmanın kan örneklerine göre daha kolay olduğu tespit edilmiştir. GC-MS analizlerinde Ultra-2 (12m x 0.20mm. 0.33 um film kalınlığında) kolon kullanılmış ve değişken ısı programı uygulanmıştır. Analizler SİM (Seçilmiş İyon İzleme) ve SCAN (Tarama) olmak üzere iki farklı yöntem ile yapılmış ve sonuçlar karşılaştın İm ıştır. Uyguladığımız ekstraksiyon ve modifiye analiz yöntemi ile kokain ve metabolitlerinin yanı sıra bir çok ilaç ve eroin metabolitleri de tespit edilmiştir. Bu, yöntemin adli tıp ve doping laboratuvarlarında rutin analizlerde güvenle kullanılabileceğini göstermektedir.Biyolojik materyalde kokain tespitinde benzoylekgonin ve ekgonin metil ester metabolitlerinin tespit edilmesi gereklidir. Bu amaçla örneklerin GC analizleri için türevleri hazırlanmalıdır. Yaptığımız çalışmada kokain, ekgoninmetilester ve benzoylekgonin için tespit limiti 20 ng/ml olarak tespit edilmiştir. Bu kullandığımız yöntemin güvenli ve geçerli olduğunu göstermektedir. Geliştirdiğimiz bu yöntemde kokain kullanımını kanıtlamaya yönelik, idrar ve kan örneklerinde kokain ve metabolitlerinin, sıvı-sıvı ve katı faz ekstraksiyon yöntemleri kullanılarak izalasyonu ve GC-MS yöntemi ile tanımaya yönelik bir analiz tekniğinin laboratuvarımız şartlarında kullanılabileceği gösterilmiştir.

VIII. SUMMARY in recent years, there has been a big increase in the number of abusers in parallel to the increase in the illicit trafficking of drugs in the world and in our country. In order to control this increase abusers should be strictly detected. In this study, GC-MS technique has been used to determine the cocaine and its metabolites in urine and blood samples. For this purpose, blood and urine samples have been taken at different periods from patients who took only one dose of cocaine (during operation). Liquid-liquid and solid phase extracts of these samples have been examined with GC-MS comparatively. Liquid-liquid and solid phase extraction methods have been applied to biological samples. It has been found that working with urine samples are more convenient compared to blood samples. Ultra 2 (12 m x 0.20 mm id, 0.33 jj.m film thickness) column and a controlled temperature programming have been used in GC-MS analyses. Analyses have been performed in SIM (Selected Ion Monitoring) and SCAN modes and results have been compared. By using the extraction and modified analyses method we were able to detect several other drugs and heroin metabolites beyond cocaine and its metabolites. It has been shown that this method can be routinely and reliably used in forensic and doping control laboratories.-93- Benzoylecgonine and ecgonine methyl ester metabolites should be determined in biological fluids and for this purpose, samples were derivatized before GC analyses. In this study, detection limit for cocaine, benzoylecgonine and ecgonine methyl ester was 20 ng/ml. This result shows that this method is reliable and accurate. Cocaine and its metabolites in urine and blood samples can be analysed reliably with this GC-MS method by using liquid-liquid and solid phase extraction techniques in a routine laboratory to detect cocaine abuse.