Smear kaldıran bir yüzey ajanı uygulamasının pulpada oluşturabileceği değişikliklerin incelenmesi ve üç yapıştırma simanının dentine bağlantısı üzerindeki etkisinin karşılaştırılması

Abstract

87 ÖZET Protetik diş tedavisinde dentin-siman adezyonu protetik restorasyonların başarısını etkilemektedir. Fiziksel ve kimyasal pek çok faktörün yanı sıra preparasyon işlemine bağlı olarak dentin yüzeyleri üzerinde oluşan smear (debris, birikinti) tabakası da simanların dentine bağlanabilirliğini engellemektedir. Dentin yüzeyini örterek yüzey enerjisini azaltan, dentine siman adezyonunu engelleyen bu tabakayı kaldırmak amacıyla araştırmamızda smear kaldırıcı ajan olarak %3'lük okzalik asit kullanıldı. Bu ajanın pulpa üzerindeki etkisi, insan dişleri üzerinde in vivo olarak usage testi ile incelendi. Deney grubunda ortodontik tedavi gören bireylerin çekim endikasyonu verilmiş premolar dişlerine okzalik asit, 2 dakika süre ile ovma (aktif) tarzında uygulanarak kavite ZOE siman ile kapatıldı. Kontrol grubunda ise kaviteler sadece su ile yıkanıp kurutularak aynı siman ile örtüldü. 1., 3., 7. ve 30. günlerde dişler histolojik değerlendirmeye alındı. Histolojik değerlendirme sonucunda kontrol ve deney grubunda elde edilen sayısal verilerin istatistiksel olarak karşılaştırmasında fark bulunmadı. Oluşan değişiklikler hafif düzeyde ve geri dönüşümlü olarak değerlendirildi. İn vivo çalışmada deney grubunun kontrol grubundan farklı olmasına yol açacak bir etki yaratmayan ve dentin-pulpa kompleksi üzerinde olumsuz etkisi saptanmayan okzalik asidin, smear kaldırıcı ajan olarak vital dentin yüzeyleri üzerinde kullanılabileceği sonucuna varıldı. Okzalik asidin üç yapıştrma simanın (fosfat, cam iyonomer ve polikarboksilat) dentine adezyonu üzerindeki etkisinin incelendiği araştırmanın in vitro bağlanma dayanıklılığı testi bölümünde; çekilmiş 3. molar insan dişleri kullanıldı. Kontrol grubunda sadece su ile yıkanarak kurutulan dentin yüzeylerine simanlar uygulandı. Deney grubunda ise okzalik asit uygulanmış dentin yüzeylerine simanlar bağlandı. Siman bağlanan örnekler 24 saat distile suda bekletildikten sonra makaslama testine tabi tutuldu. Bağlanma testi sonucunda elde edilen değerler kontrol grubu ile karşılaştırıldığında okzalik asidin fosfat simanın dentine adezyonu üzerinde olumsuz, cam iyonomer ve polikarboksilat88 simanların dentine adezyonu üzerinde ise olumlu etkisinin olduğu görüldü. En düşük bağlanma değeri fosfat simanda tespit edildiği için smear tabakasını kaldırmak amacı ile okzalik asidin kullanıldığı vakalarda bu simanın kullanılmasının uygun olmayacağı düşünüldü. Bağlanma testinden sonra tüm simanlar için kopmanın adeziv nitelikte olduğu gözlendi. Daha detaylı yüzey incelemesi için deney ve kontrol gruplarından seçilen tanımlayıcı örneklerin SEM ile incelemesi yapıldı. Fosfat siman bağlanmış örneklerde deney ve kontrol grubunda dentin yüzeyinin ve tübüllerin açılmış, cam iyonomer ve polikarboksilat siman uygulanan örneklerde ise tübüllerin genetikle tıkalı olduğu saptandı. Okzalik asidin dentin üzerindeki etkisini saptayabilmek ve kontrol grubu ile karşılaştırabilmek için hazırlanan örneklerin de SEM fotoğrafları çekildi. Okzalik asidin kontrol grubundan oldukça farklı bir yüzey görünümü oluşturduğu; dentin yüzeyinin tamamen kristalin bir çökelti tabakası ile örtüldüğü görüldü.

89 SUMMARY The success of prosthetic restorations is affected by cement-dentin adhesion during prosthetic treatments. Besides many factors including physical and chemical ones, smear layer that is formed on the dentinal surfaces, after preparation process, prevents the bonding of dental cements to dentin. Smear layer reduces the surface energy by covering the dentinal surface, and interfere with adhesion of the cement to dentin. In order to remove this layer in this study 3% oxalic acid (monopotassium- monohydrogen oxalate) was used. The pulpal reponse of this agent was examined with the usage test on human teeth in vivo. In the test group premolars that were decided to be extracted during orthodontic treatment were selected. Oxalic acid were applied to the prepared class V cavities with scrubbing methods (actively) for 2 minutes and then closed with ZOE. On the other hand in the control group the cavities were washed only with water, dried, and covered with the same cement. Teeth were evaluated histologically on the 1., 3., 7. and 30. days post operatively. Involving histological results, no difference was found between the numerical data of control and test groups statistically. The changes that were formed were considered as slight and reversible. Oxalic acid showed no negative effect on dentin-pulpa complex and no different effect between the control and test groups. Then it is concluded that oxalic acid can be used on vital dentinal surfaces as a smear removal agent In the in vitro bond strength test section of the study in which the effect of oxalic acid on dentinal adhesion of three luting cements (phosphate, glass ionomer, and polycarboxylate) were investigated, exracted human third molars were used. In the control group after washing only with water, the dentin surfaces were dried and cements were applied. However in the test group oxalic acid applied dentinal surfaces were bonded with cements. The samples were stored at 37°C in distile water for 24 hours prior to being shear test. The results obtained from the bonding test were compared with control groups. It was found90 that dentin adhesion effect of oxalic acid was negative on phosphate cement where as positive on glass ionomer and polycarboxylate cements. Owing to the fact that the lowest bond strength value was obtained in the phosphate cement, in the cases that oxalic acid was applied to remove the smear layer, it isn't favourable to use this cement. For more detailed surface examination the decriptive samples, selected from the control and test groups, were examined with the SEM. It was determined that on the phosphate cement bonded samples both in the control and test groups dentinal surface and tubules were opened where as on the glass ionomer and polcarboxylate cements bonded samples dentinal tubules were almost obstructed. To determine the effect of oxalic acid on dentin surfaces and to compare with the control group, the SEM photos of the samples were taken. It was seen that oxalic acid had formed rather different surface appearance than control group and the dentinal surface was completely covered with a layer of crystalline precipitates.