Zonguldak`ta spora katılımın sosyo-ekonomik boyutu (Orta öğretim gençliği üzerine bir araştırma)

Abstract

163 ÖZET Araştırmada, 1998 - 1999 Eğitim-Öğretim yılında Zonguldak İl Merkezi'ndeki orta dereceli okullarda öğrenim gören lisanslı aktif sporcu öğrencilerin sosyo ekonomik durumu incelenmiştir. Araştırma verileri anket yoluyla elde edilmiştir. Araştırmada kullanılan anket formu 65 sorudan oluşmaktadır. Ölçeğin tamamının güvenirlilik katsayısı Alpha = 0.96 olarak bulunmuştur. Araştırmaya 179 erkek, 116 kız olmak üzere toplam 295 lisanslı aktif sporcu öğrenci katılmıştır. Araştırmacı tarafından kaydedilen verilerin frekans dağılımı SPSS 5.0 istatistik paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda; Zonguldak'taki sporcu öğrencilerin spora yönelmelerine etki eden sosyo-ekonomik faktörlerin istatistiksel açıdan farklılık gösterdiği anlaşılmıştır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda; sporcu öğrenciler 15-17 yaş grupları arasında yoğunlaşmakta, aktif spor yapan öğrenciler içinde bayan sporcular (% 39.3) erkek sporculardan (% 60.7) önemli ölçüde geri kalmaktadır. Spor ile ilgili şartların uygunluğu nedeniyle kent kültüründe (il-ilçe) sportif davranış örüntüsü (% 92.2) yüksek düzeydedir. Sporcu öğrencilerin büyük çoğunluğu karma (kız-erkek beraber) liselerde öğrenim görmektedir (% 83.1). Sporcu öğrencilerin yetiştikleri aile ortamının çoğunlukla anne- babanın sağ ve beraber olduğu, dolayısıyla spora yönelim açısından ailenin önemli bir rol üstlendiği görülmüştür (% 96.9). Zonguldak İl Merkezi'nde yaşayan ailelerin çekirdek aile özelliğine sahip olduğu (% 73.6) ve sporcu öğrencilerin ailelerinin ekonomik gelirlerinin orta seviyede olduğu (% 68.2) görülmüştür. Sporcu öğrencilerin annelerinin mesleklerinin büyük oranda ev hanımı olduğu (% 72.9), babalarının mesleklerinin ise büyük oranda kamu sektöründe (% 47.1) olduğu görülmektedir. Sporcu öğrencilerin öncelikli olarak ilgilendikleri spor branşları erkeklerde futbol (% 27.8), bayanlarda ise basketbol (% 9.1) olduğu görülmektedir. Sporcu öğrencilerin çoğunluğu (% 92.5) ilgilendikleri spor branşından gelir164 elde etmemekte ve sportif etkinliklerini amatör ruhla sürdürmektedirler. Sporcu öğrencilerin % 29.4'ü spora başladıktan sonra aynı spor branşını sürdürmeyip başka spor branşına yönelmişlerdir. Sporcu öğrenciler, sosyo-ekonomik yapıya bağlı olarak spora katılımları yönünde aileleri tarafından yüksek oranda desteklenmektedirler. Sporcu öğrencilerin aileleri ve sosyal çevrelerinde spor yapanların çoğunlukta olmasının bireyin spora yönelmesinde önemli bir şekilde rol oynadığı görülmüştür. Sporcu öğrencileri spora katılım yönünde teşvik eden en önemli faktör ise arkadaş çevresidir (% 22.1). Spora katılımı teşvik etmesi yönünde; kitle iletişim araçları, spor tesislerinin durumu, spor kulüplerinin ve okulların bu yöndeki çalışmaları, ailenin öğrenim düzeyi, beden eğitimi öğretmenlerinin ve antrenörlerin spora teşvik edici rolü, basın-yayım araçlarının etkinliği spora katılımı etkileyen faktörler olarak karşımıza çıkmaktadır.

165 SUMMARY In this research, in 1998-1999 education and training year, licensed, active students' socioeconomic situations who are having education in middle schools in Zonguldak city centre have been searched. Research data have been acquired by questionnaire. Questionnaire form which is used in the research includes 65 questions. The whole measure's reliability coefficient has been found as Alpha = 0,96. 179 boys and 116 girls; total 295 licenced active students have participated in this research. Data frequency distribution has been analyzed by being used SPSS 5.0 statistics packet program. At the end of the research; it has been understood that socioeconomic factors which influence students in Zonguldak to tend to sport show differences statistically. At the end of the evaluation made; students become dense between the age of 15-17, in the students who do sports actively; ladies (39.3%) remain behind gentlemen (60.7%) in great amount. Because of the appropriateness of conditions related with sport, in city culture (province, district) sportive attitude image (92.2%) is high. Most of the students have education in mixed (boys-girls together) schools (83.1%). It has been seen that students that grow up in a family environment which the parents are alive and together tend to sport due to the family's big role (96.9%). It has been seen that the families who live in Zonguldak city centre have the characteristic of a small family (73.6%) and students' families incomes are medium (68.2%). It has also seen that their mother's occupation is mostly housewife (72.9%), father's occupation is inpublic (47.1%). Their favourite sport branches are football (27.8%) in boys and basketball (9.1%) in girls. Most of the students do not earn money from the sports they are interested in (92.5%) and they continue their sportive activities with an amateur soul. The fact that students do not continue the same branch after beginning the sport; tend to the other branches (% 29.4).166 Their families in the direction of the participation into sports by depending on socioeconomic structure. Student's families and the people around cause the students do sports. The main factor encourages individual to do sports is friend surroundings (% 22.1). Mass communication means, the condition of sports foundations, sportsclubs and scholls' works, family's training level, physical education teachers' and trainer's encouraging roles, press publication means' activities come out in front of us the factors that affect the participation into sports.