Fen bilimleri öğretmenlerinin teknolojik pedagojik alan bilgilerinin etkinlik kuramına göre incelenmesi

Abstract

Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin temel dayanağı olduğu bilinen fen bilimleri alanında öğretmenlerden, öğrencileri bilim ve teknoloji okuryazarı bireyler olarak yetiştirmeleri beklenmektedir. Bu doğrultuda fen bilimleri öğretmenlerinin sahip oldukları teknolojik bilgilerini, pedagojik ve alan bilgileri ile birleştirerek, sınıf içi uygulamalarda etkili ve verimli bir şeklide kullanmaları beklenmektedir. Öğretmenlerin Teknolojik Pedagojik Alan Bilgisi (TPAB) seviyelerinin belirlenmesi, yükseltilmesi ve bu seviyelerin yükseltilmesi yönünde karşılaşılacak engellerin tespit edilmesi önemli görülmektedir. Dolayısıyla fen bilimleri öğretmenlerinin TPAB'ni öğretim sürecinde bir etkinlik bağlamında nasıl kullanıldığını incelemek ve bu etkinliklerin yapı, gelişim ve bağlamlarını tanımlamak araştırmanın problem durumunu oluşturmaktadır. Bu araştırmanın temel amacı; Etkinlik Kuramı çerçevesinde devlet okullarında görev yapmakta olan fen bilimleri öğretmenlerinin sahip oldukları TPAB'nin içinde bulundukları bağlam/ortamla ele alınarak, bireysel öğretim süreçlerinde ne ölçüde etkin olduğunu belirlemektir. Bu amaçla araştırmada, nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Çalışma, amaçlı örnekleme tekniği kullanılarak devlet okullarından seçilen ve uygulama sürecine katkı sağlamada gönüllü olan sekiz fen bilimleri öğretmeni ile yürütülmüştür. Durum çalışmaları ile ulaşılacak sonuçların daha geniş bir bakış açısıyla yorumlanmasını sağlamak amacıyla veriler, araştırma problemleri dikkate alınarak gözlem, görüşme ve doküman incelemesi yöntemleri birlikte kullanılarak toplanmıştır. Elde edilen nitel verilerin analizi için betimsel analiz ve içerik analizi yöntemi, sürekli karşılaştırmalı metot ile birlikte kullanılmıştır. Bulgular, teknolojinin eğitime entegrasyonu bağlamında fen bilimleri öğretmenlerinin bireysel öğretim süreçlerinde TPAB düzeyleri ve bireysel etkinlik sistemi içinde, TPAB'lerini kullanma düzeylerini etkileyen faktörler olmak üzere iki bölümde sunulmuştur. Araştırmanın bulgularından elde edilen sonuçlara göre, öğretmenlerin bireysel öğretim süreçlerinde, teknoloji ile öğretim uygulamalarını farklı konu alanlarına göre, farklı amaçlar için kullandıkları, dolayısıyla farklı düzeylerde performans gösterdikleri tespit edilmiştir. Bununla birlikte öğretmenlerin, teknolojinin öğretim sürecinde kullanımının getirdiği katkılara bağlı olarak, öğretim uygulamalarını değiştirmek için gönüllü oldukları fakat bu süreçte bazı engellerle karşılaştıkları belirlenmiştir. Fen bilimleri öğretmenlerinin öğretim süreçleri ortamlarında, teknolojik pedagojik alan bilgilerini kullanma düzeylerini etkileyen faktörlere ilişkin sonuçlar Etkinlik Kuramı'na dayalı oluşturulan Etkinlik Sistemi'nin öğeleri (Özne, Nesne, Araçlar, Kurallar, Topluluk, İş Bölümü, Çıktı) ele alınarak ayrıntılı olarak sunulmuş, uygulamaya ve araştırmacılara yönelik öneriler belirtilmiştir.

In science field which is known to be the basis for scientific and technological developments teachers are expected to educate students as science and technology literate individuals. In this direction it is expected from science teachers to combine their technological knowledges with pedagogic and content knowledges and use them in intraclass applications efficiently. It is important to determine, elevate the Technologic Pedagogic Content Knowledge (TPCK) levels of teachers and the handicaps for the elevation of these levels. Therefore examining how science teachers use TPCK in education process in context of an activity and defining the structure, development and context of these activities. The main aim of this research is to determine the efficiency of the TPCK of science teachers working in public schools by handling it with the environment they are in. For this purpose case study which is one of the qualitative research patterns, was used. The study was conducted with eight science teachers who were selected from public schools by purposeful sampling method and who were volunteer to contribute to activity process. With the aim of interpreting the results reached by situation studies data was collected by using observation, interview and document analysis methods together. For analyzing the qualitative data descriptive analysis and content analysis were used together with constant comparative method. Findings were presented in two parts: TPCK levels of science teachers in context of integration of technology to education and the factors effecting the usage levels of TPCK within individual activity system. According to the results obtained from research findings it was determined that teachers use technology and teaching applications during their individual teaching processes according to different subject fields, for different purposes and therefore demonstrate performance at various levels. On the other hand it was also determined that teachers were volunteer to change teaching applications depending on the benefits of technology usage in teaching process but they faced some obstacles during that process. The results related with factors effecting technologic pedagogic content knowledge usages of science teachers in teaching process environments were presented in detail by handling elements of activity system created depending on activity theory (Subject, Object, Tools, Rules, Community, Division of Labor, Outcome) and suggestions related with application and researchers were made.