Okul öncesi öğretmenlerinin öz-yeterlik düzeyleri ile üstün yeteneklilerin eğitimine yönelik tutumlarının karşılaştırılması

Abstract

İnsanı geleceğe hazırlayan ve eğitimin en önemli unsuru olan öğretmen, öğrenmeye kılavuzluk yapan kişi olarak tanımlanır. Geleceğimizin teminatı olan çocukların yetiştirilmesi ve şekillenmesinde öğretmenlerin öz yeterlik inançları ve üstün yetenekli çocuklara karşı tutumları büyük öneme sahiptir. Bu araştırmanın amacı; okul öncesi öğretmenlerin öz yeterlik düzeyleri ile üstün yetenekli bireylerin eğitimine yönelik tutumları arasında nasıl bir ilişki vardır? Sorusuna yanıt aramaktır. Araştırmanın çalışma evrenini 2015-2016 eğitim öğretim yılında Ankara iline bağlı Etimesgut ve Sincan'da bulunan MEB bağımsız anaokullarında, resmi ilkokulların anasınıflarında, özel ilkokulların anasınıflarında, kız meslek liselerinin uygulama anasınıflarında, MEB'e bağlı özel bağımsız anaokulları ve anasınıflarında, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na bağlı Kreş ve Gündüz Bakımevilerde ve üstün yeteneklilerle çalışan kurumlardaki özel anaokullarında görev yapan 291 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada araştırmacı tarafından hazırlanan `Kişisel Bilgi Formu`, Tepe (2011) tarafından geliştirilen `Okul öncesi Öğretmenlerinin Çok Boyutlu Öz Yeterlik İnançları Ölçeği (OÖÇBÖİÖ)` ve ilk defa Nadeau (1984) ve Gagne ve Nadeau (1985) tarafından geliştirilen, Tortop (2012) tarafından Türkçeye uyarlamış ve yine Tortop (2014) tarafından revize edilen `Üstün Yeteneklilere Yönelik Tutum Ölçeği (ÜYETÖ)` kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 21.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verileri değerlendirilirken tanımlayıcı istatistiksel metotları (Sayı, Yüzde, Ortalama, Standart sapma) kullanılmıştır.Nicel verilerin karşılaştırılmasında iki grup arasındaki farkı t-testi, ikiden fazla grupların karşılaştırlmasında Tek yönlü (One way) Anova testi ve farklılığa neden olan grubun tespitinde Tukey Post Hoc testi kullanılmıştır.Araştırmanın bağımlı ve bağımsız değişkenleri arasındaki ilişkiyi Pearson korelasyon testi ile, etkililik ise regresyon analizi ile test edilmiştir. Araştırmaya katılan okul öncesi öğretmenlerin öz yeterlik düzeylerinin alt boyut ortalamaları incelendiğinde, `öğrenme öğretme süreci, iletişim becerileri, planlama, öğrenme ortamlarının düzenlenmesi, sınıf yönetimi düzeyleri ortalamalarının çok yüksek; aile katılımı düzeyi ortalamasının yüksek olduğu görülürken, bunun yanında genel öz yeterlik düzeyi ortalamasının da çok yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin çalıştığı okul, medeni durumu, mesleki kıdemleri, mezun olduğu okul, üstün yetenekliler ile ilgili hizmet içi eğitimi alma durumu değişkenlerinin okul öncesi öğretmenlerinin genel öz yeterlik inançları etkilemediği ancak yaş değişkenine göre yaşı 36-40 arasında olan öğretmenlerin genel öz yeterlik inanç puanlarının diğer yaş gruplarına göre daha yüksek olduğu saptanmıştır. Okul öncesi öğretmenlerin üstün yeteneklilere yönelik tutum düzeylerinin alt boyut ortalamaları incelendiğinde: `üstün yeteneklilerin ihtiyaçları ve destek düzeyi ortalamasının yüksek; üstün yeteneklilere özel hizmetlere karşı olma düzeyi ortalamasının zayıf; özel yetenek sınıfları oluşturma düzeyi ortalamasının orta olduğu anlaşılırken, üstün yeteneklilere yönelik genel tutum puanı ortalamasının ise orta düzeyde olduğu saptanmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin çalıştığı okul, medeni durumu, yaş grubu ve mesleki kıdemleri değişkenlerinin okul öncesi öğretmenlerinin üstün yeteneklilere yönelik genel tutumlarını etkilemediği saptanmıştır. Mezun olunan okul değişkenine göre kız meslek lisesinden mezun olan öğretmenlerin genel tutum puanlarının yüksek olduğu; üstün yetenekliler ile ilgili hizmet içi eğitim alma durumu değişkenine göre ise bu konuda eğitim alan okul öncesi öğretmenlerinin üstün yeteneklilere yönelik genel tutum puanlarının yüksek olduğu saptanmıştır. Okul öncesi öğretmenlerinin OÖÇBİÖ ile ÜYETÖ ve alt boyutlarından elde ettikleri puanlar arasındaki ilişki korelasyon analizi ile incelendiğinde, genel öz yeterlik inancı düzeyleri arttıkça üstün yeteneklilere yönelik genel tutum düzeylerinin de arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın örneklemini oluşturan okul öncesi öğretmenleri genel öz yeterlik inançları ve üstün yeteneklilere yönelik genel tutumları ile okul öncesi öğretmenlerinin çalıştığı okul, medeni durumu, mesleki kıdemleri, mezun olduğu okul, üstün yetenekliler ile ilgili hizmet içi eğitimi alma durumu değişkenleri arasında yapılan regresyon analizi neticesinde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Üstün yeteneklilere yönelik genel tutum puanı düzeyinin belirleyicisi olarak genel öz yeterlik inancı ile ilişkisinin (açıklayıcılık gücünün) zayıf olduğu saptanmıştır. Ancak okul öncesi öğretmenlerinin genel öz yeterlik düzeyinin üstün yeteneklilere yönelik genel tutumunu olumlu yönde etkilediği ve artırdığı saptanmıştır.Anahtar Kelimeler : Okul öncesi eğitim, Okul öncesi öğretmenleri, Öz yeterlik inancı,Üstün yetenekli çocuklar, Üstün yeteneklilere karşı tutum

Teacher is defined as a guide who is training the generation for the coming future is the most important person of education. İn educating and shaping our generation, teachers's attitutes and self-efficacy is a great importance for giftted children. The purpose of this study is to look for an answer to ` What kind of a relationship is there between pre-school teachers' self-efficacy levels and their attitudes towards the education of gifted individuals `291 pre-school teachers from public (MoNE) kindergartens, kindergarten classes in public primary schools, kindergarten classes in private primary schools, practice classes in vocational high school for girls, kindergartens which are private but dependent on the Ministry of Education (MoNE) , nursery schools of Ministry of Family and Social Policies and private kindergartens for the gifted constitute the target population of this study.'Personal Information Form' prepared by the researcher, 'Scale of multidimensional self-efficacy beliefs of pre-school teachers' developed by Tepe (2011) and 'Scale of attitudes towards the gifted individuals' first developed by Nadeau and Gagne (1984) , later adapted to Turkish by Tortop (2012) and revised by Tortop (2014) have been used in this research. Data obtained in this research has been analysed via SPSS (Statistical Package for Social Sciences) for Windows 21.0 programme. Defining statistical methods (number, percentage, average, standard deviation) have been used while evaluating the data. While comparing the quantitative data, t-test for two groups, One Way Anova test for multiple groups and Tukey Post Hoc test to determine which group made the difference have been used. Relationship between the dependent variables and the independent variables of the research has been tested via Pearson correlation test and efficacy of them has been tested via regression analysis. When the sub-dimension averages of self-efficacy of the pre-school teachers who have taken part in this research were examined, it was determined that while the average of `education-learning process, planning communication skills, regulating learning environments, averages of class management levels were very high; average of level of family participation was high, average of general self-efficacy level was quite high. When the sub-dimension averages of pre-school teachers' attitudes towards the gifted invidiuals were examined, It is appointed that for pre-school teachers, their schools, civil status, professional experiments, graduated instituation, training taken for gifted do not effect pre-school teachers' self-efficacy believes but it effects occording to tearcher's age variaty, especially between 36-40 age teachers' self-efficacy believes are higher than the teachers who are in the other age groups. It was determined that while the average of the gifted individuals' needs and support level was high; average of level of being against special services for the gifted individuals was low; average of level of making seperate classes for the gifted individuals was medium and average of score for the general attitude towards the gifted individuals was medium, too. While it is done for pre-school teachers that their schools, civil status, professional experiments, graduated instituation, training taken for gifted do not effect pre-school teachers' self-efficacy believes occordig to school variaty, teachers' general attitutes scores who were graduated from vocational schools are higher than the others. And it is found that the pre-school teachers general attitutes scores related to gifted training shows that their general attitutes scores are higher (x=3,286) than the others. It is found that after examining the relationship between the marks that has been reached with correlation analysis of pre-school teachers PTMDSBS and GEBS, if teachers' general self-efficacy belief increases, general attitutes to gifted children positively increase. İt was found in the result of the regression analysis that there is a significant relationship between of pre-school education teachers who are constitute the sample of this study and general attitudes towards gifted. It was understood that the relationship with the general attitude decisive marks level towards gifted as a general self-efficacy belief was found to be weak. it is also determined that general attitudes of pre-school education teachers according to teacher's self-efficacy level towards gifted established a positive and increasing impact. It has been concluded that as much as the pre-school teachers' levels of general self-efficacy increase, their level of general attitude towards the gifted individuals increase, too.Key Words : Pre-school education, pre-school teachers, self-efficacy belief,gifted children, attitude towards the gifted children.