Ortaokul öğrencilerinin beyin göçü kavramına ilişkin algılarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerinin beyin göçü kavramına ilişkin algılarını incelemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öğrencilerden beyin göçü kavramına ilişkin metaforlar geliştirmeleri istenmiştir. Katılımcılardan elde edilen verilerin çözümlenmesinde ve yorumlanmasında içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma, nitel araştırma deseninde durum çalışması yöntemiyle gerçekleştirilmiştir. Çalışma Türkiye İstatistik Kurumu'nun (2015) sosyoekonomik düzey verileri göz önünde bulundurularak, 2015 - 2016 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Ankara ili merkez ilçelerden üst, orta ve alt sosyoekonomik düzeye sahip yerleşim yerlerinde maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemiyle seçilmiş olan dokuz ilköğretim okulundaki ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerden seçilmiştir. Sekizinci sınıf öğrencilerinin, sosyal bilgiler 6 ve 7. sınıf öğretim programında yer alan göç kavramı ve bu kavramın alt kavramı olan beyin göçü kavramına (Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], 2005) yükledikleri anlamları ayrıntılı ve olduğu gibi betimlenmesine çalışılmış olan bu araştırmada veri toplama aracı olarak mecazlar yoluyla veri toplama formu kullanılmıştır. Araştırmanın bir başka veri toplama aracı ise metafor oluşturulan kavramla ilgili olarak öğrencilerin çizdikleri resim/karikatürlerden oluşan görsel dokümanlardır. Araştırma sonucunda; SED farkı gözetilmeksizin beyin göçü kavramına ilişkin metaforlar incelendiğinde katılımcıların büyük bir çoğunluğunun kuşlar, hayvanlar ve kalp metaforlarını oluşturdukları görülmektedir. Katılımcılar metafor oluştururken bireylerin iyi bir yaşama sahip olabilme isteklerinden dolayı kök ülkeden ayrılarak başka bir yerleşim yerine yerleşmek isteğine yönelik algıları güçlüdür. SED farkı gözetilmeksizin katılımcıların büyük çoğunluğu beyin göçü kavramını insanların iyi bir yaşam kurmak, kendini geliştirmek olarak algıladıkları görülmektedir. Ayrıca katılımcıların oluşturdukları metaforlar incelendiğinde iyi bir eğitim almış, alanında yetkin insanların kaybedilmesinin ülke açısından büyük bir kayıp olduğuna ilişkin algıları yüksektir. Alt sosyoekonomik düzeydeki metaforlara bakıldığında kalp metaforu dikkat çekmektedir. Katılımcılar beyin göçü kavramı kalp metaforuna benzeterek kalbin en önemli organ olduğunu ve onu kaybetmememiz gerektiğini ifade etmişlerdir. İyi eğitim görmüş, profesyonel, uzman, üstün yetenekli işgücünün ülke açısından önemli olduğunu bu bireylerin ülkeden gitmesinin o ülke için olumlu sonuçlar doğurmayacağını ve ülkenin kendini yetiştirmiş insanlara muhtaç olduğu algısı görülmektedir. Beyin göçüne ilişkin algıların incelendiği bu konulu çalışmanın sosyal bilgiler öğretmen adayları ile yapılması önerilir. Beyin göçüne ilişkin algıların metaforlar yoluyla incelendiği bu çalışmanın ortaokul 7. veya 8. Sınıf öğrencileri ile farklı yöntem ve teknikler uygulanarak yapılması önerilir. Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı'nda beyin göçüne yönelik 1 ya da 2 kazanım eklenmesi önerilmektedir. Sosyal bilgiler öğretmenlerine beyin göçü kavramı işlenirken, bu konu ile ilgili deneyim yaşayan kişiler ile yaptıkları/öğrencilere yaptırdıkları mülakatları sınıf ortamında izletmeleri önerilir. Beyin göçü ile ilgili bilgi düzeyini artırmak için sosyal bilgiler ders kitaplarına beyin göçü ile ilgili deneyim yaşayan kişilerin mektupları ya da mülakatları eklenebilir.

This study intends to examine the perceptions of the secondary school 8th grade students on the concept of brain drain. In line with this purpose, students were asked to develop metaphors on the concept of brain drain. Content analysis was used in analyzing and interpreting the data obtained from the participants. The study was conducted by the case study method in the qualitative research pattern. The study was conducted with the secondary school 8th grade students in nine primary schools selected by the sampling method of maximum variety in the quarters of the central districts of the Ankara province with upper, medium and low socio-economic levels in the academic year of 2015-2016 by giving consideration to the socio-economic level data of the Turkish Statistical Institute (2015). This study attempted to describe as is and in detail the meanings given by the eighth grade students to the concept of migration included in the syllabus of the social studies of the 6th and 7th grades and to the concept of brain drain which is a sub concept of migration (Ministry of National Education [MEB], 2005). Data collection from through metaphors was used in this study as the data collection instrument. Another data collection instrument of the study is the visual documents including paintings/caricatures drawn by the students regarding the concept for which a metaphor is created. The study shows that, when the metaphors of brain drain are reviewed, the majority of the participants created the metaphors of birds, animals and heart regardless of the differences of socio economic levels. The participants had a strong perception that the individuals want to leave their home countries and settle in another place because they want to have a better life. Regardless of the differences of socio economic levels, the majority of the participants perceived the brain drain concept as the wish of people to create a better life and to develop themselves. In addition, when the metaphors of the participants are reviewed, it is noticed that they have high perceptions regarding the idea that migration of competent people is a loss for the country. The heart metaphor is remarkable when one looks at the metaphors in the lower socio economic level. The participants compared the brain drain concept to the heart metaphor and stated that the heart is the most important organ and that one shouldn't lose it. The perception found in the study is that the well-educated, professional, specialist and gifted labour force is important for a country and the migration of such people from the country wouldn't lead to positive consequences for that country and countries need trained people. It is suggested that this study on the perceptions related to brain drain be done with social studies teacher candidates. It is suggested that this study which examines brain drain perceptions through metaphors to be carried out by the 7th or 8th grade students of secondary schools by applying different methods and techniques. It is recommended to add 1 or 2 gains for brain drain in the Social Studies Curriculum. Teachers of social studies are recommended to instruct the brain drain concept by having the students watch the interviews by them and by their students with the persons who have experience in this matter. To increase the level of knowledge about brain drain, social science textbooks may contain letters or interviews of people who have experience with brain drain.