Anasınıfına devam eden hafif düzeyde zihinsel yetersizlikten etkilenmiş çocukların ve aynı sınıfa devam eden yazı farkındalığı düşük olan çocukların yazı farkındalığı becerileri üzerinde paylaşımlı kitap okumanın etkililiği

Abstract

Bu araştırmanın amacı, anasınıfına devam eden hafif düzeyde zihinsel yetersizlikten etkilenmiş çocukların ve aynı sınıfa devam eden yazı farkındalığı düşük olan çocukların yazı farkındalığı becerileri üzerinde paylaşımlı kitap okumanın etkililiğini belirlemektir. Ayrıca paylaşımlı kitap okumanın, çocukların diğer erken okuryazarlık becerilerinden olan sözcük bilgisi, harf bilgisi ve dinlediğini anlama becerileri üzerinde de etkili olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırmada tek denekli deneysel desenlerden olan denekler arası çoklu yoklama deseni kullanılmıştır. Araştırmaya yaşları 48-72 ay aralığında bulunan zihinsel yetersizlikten etkilenmiş üç çocuk ve aynı sınıfa devam yazı farkındalığı düşük olan 15 çocuk dahil edilmiştir. Araştırma sürecinde geliştirilmiş olan Paylaşımlı Kitap Okuma Programı uzman görüşleri sonucunda okul öncesi dönem çocuklarının gelişim özelliklerine uygun olduğu görülen beş kitap ve her kitap ikişer kez okunacak şekilde on oturum olarak planlanmış ve uygulanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Yazı Farkındalığı Kontrol Listesi, Erken Okuryazarlık Testi (EROT) ve sosyal geçerlik formları kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, hem zihinsel yetersizlikten etkilenmiş çocukların hem de yazı farkındalığı düşük olan çocukların yazı farkındalığı becerileri başlama düzeyine göre öğretim sonunda gelişme göstermiş ve bu becerilerin kalıcılığı üç ve altı hafta sonra yapılan izleme değerlendirmelerinde de tespit edilmiştir. Ayrıca çocukların diğer erken okuryazarlık becerilerinden olan sözcük bilgisi, harf bilgisi ve dinlediğini anlama becerileri ön testlere göre son testlerde artış göstermiştir. Bunun yanı sıra uygulama süreci sonunda çocuklar, anneler ve öğretmenler ile yapılan yüz yüze görüşmeler sonucunda sosyal geçerlik verileri toplanmıştır. Bu kapsamda çocuklar paylaşımlı kitap okuma uygulamasına yönelik olumlu görüş bildirmişler, anneler ve öğretmenler ise uygulama süreci sonunda çocukların erken okuryazarlık becerilerinin geliştiğini belirtmişlerdir. Elde edilen bulgular, alanyazında yapılmış olan başka çalışmalar göz önünde bulundurularak tartışılmış, ileri araştırmalara ve uygulamalara yönelik öneriler sunulmuştur.

The aim of this study is to determine the effectiveness of shared book reading on print awareness of children with mild intellectual disability and their peers underperforming in print awareness. The study also aims to investigate whether reading a shared book has an effect on children's other early literacy skills such as letter knowledge, vocabulary and listening comprehension. The study was implemented using multiple probe design across subjects. Three students who were 48 to 72 months old, who had mild intellectual disability and who were attending the inclusion program, and also 15 of their peers who were in the same class with them and who were underperforming in print awareness participated in the study. The Shared Book Reading Program, which was developed during the research process, consists of five selected books based on expert opinion. The program was planned and implemented as 10 sessions, in which each of the books in the program was read twice. Print Awareness Checklist, Test of Early Literacy and Social Validity Forms were used as data collection tools in the research. The results of the study revealed that both children with mild intellectual disability and children with low print awareness improved at the end of instruction according to the baseline level of print awareness skills. The persistence of these skills was also observed in the follow-up evaluations made 3 and 6 weeks after the study. The study further revealed that children's knowledge of other early literacy skills such as letter knowledge, vocabulary and listening comprehension improved in post-tests compared to pre-tests. In addition, at the end of the implementation period, social validity data were collected through face to face interviews with children, mothers and teachers. According to these interviews, the children expressed a favorable opinion on the application of shared reading program, and the mothers and teachers indicated that the early literacy skills of the children improved at the end of the instruction process. The findings of the study were discussed with regard to the other studies in the literature, and suggestions for further research and applications were presented.