Rekreasyonel alanların kullanım etkenlerinin incelenmesi

Abstract

Modern teknolojinin gelişmesi ve kentleşmenin etkisiyle insanoğlunun doğal hareketlerinde meydana gelen azalmalar, yoğun çalışma saatleri ve bunların beraberinde getirdiği sağlık sorunları, rekreasyon alanlarının her geçen gün önem kazanmasına yol açmıştır. Kent insanının stresli şehir yaşantısından ve betonlaşmadan kaçış noktası olarak gördüğü rekreasyon alanlarının kullanımı üzerine yapılan araştırmaların azlığı dikkat çekmektedir. Bu nedenle bu araştırmanın amacı; belediyeler tarafından yaptırılan rekreasyonel alanların kullanım etkenlerinin incelenmesidir. Bu araştırma betimsel tarama modelindedir. Araştırmanın evrenini Ankara ilinde yaşayan 18 yaş ve üzerindeki park ve rekreasyon alanı kullanıcıları oluşturmuştur. Evren seçimi ve dolayısıyla örneklem seçim yöntemi amaca yönelik (purposive sampling) yöntemdir. Bu evrenden araştırmaya gönüllü olarak 1135 kişi katılmıştır. 1135 kişiden elde edilen ölçekler incelendiğinde, bazı katılımcıların cevaplarının hatalı ya da eksik olduğu saptanmış ve araştırmanın örneklemi 919 katılımcıdan oluşmuştur [18-55 yaş (x ̅=29.68, ss=10.123 ), %54.1 (516)'sı kadın, %43.9 (403)'ü erkek]. Veri toplama aracı olarak geçerliği ve güvenirliği bu araştırma kapsamında kanıtlanan Rekreasyon Alanı Tercih Etkenleri (RATE) ve Rekreasyon Alanı Katılım Engelleri (RAKE) ölçekleri kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS ve LISREL paket programlarında analiz edilmiştir. Verilerin analizinde her alt boyut için dağılımın normalliği Kolmogorov-Smirnov testi ile sınanmıştır. Tüm alt gruplarda dağılımın normal olmadığı gözlenmiştir. Bu sonuca ve değişkenlerin kategori sayısına bağlı olarak, Mann Whitney U-Testi ve Kruskal Wallis H-Testlerinin yanı sıra Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) testlerinden yararlanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda; katılımcıların rekreasyon alanı tercih etkenlerinin cinsiyet, medeni durum, yaş grupları ve gelir düzeylerine göre farklılıklar gösterdiği; ayrıca rekreasyon alanı katılım engellerinin medeni durum, cinsiyet, yaş grupları ve gelir düzeylerine göre anlamlı farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir.

With the effect of advancements in modern technology and urbanization; limited natural movements of human beings, busy hours of work and accompanying health problems have rendered recreation areas important more and more day by day. It is remarkable that the number of the studies on recreation areas –considered as an escape from stressful urban life and unplanned urbanization- is very small. Therefore; the aim of the current study was to examine the factors affecting use of outdoor recreation areas built by municipalities. The study was in descriptive survey model. The population of the study was composed of those aged ≥18 years who lived in Ankara Province and used public gardens and recreation areas. Selection of population and therefore sampling method was purposive sampling. Out of this population, 1135 people were volunteers to participate. When the data obtained from 1135 participants were examined; answers of some were wrong or incomplete and therefore the sample of the study was composed of 919 participants [18-55 age (x ̅=29.68, sd=10.123), 54.1% (516) were female and 43.9% (403) were male]. For the data collection; scale of factors affecting recreation area preferences (SFARAP) and scale of barriers of participation in recreation area (SBPRA) were used. The data obtained were processed with SPSS and LISREL. In analyzing the data distribution for each subscale it was tested with Kolmogorov-Smirnov test for normality. The distribution was observed in all subgroups are not normal. Depending on the number of categories of these results and variables, Mann-Whitney U-test and Kruskal-Wallis side of the H-test as Exploratory Factor Analysis (EFA) and Confirmatory Factor Analysis (CFA) were used in the test. According to findings obtained from research; respondents prefer active recreation area of gender, marital status, age groups and which vary according to their income level; marital status also obstacles to participation in recreation area, gender, age group, and it was determined that significant differences according to income levels.