Hicaz makamında aksak ölçülü türkülerin seslendirilmesinde makamsal dizi ve yay çalışmalarının keman çalma becerilerine etkisi

Abstract

Araştırmaya, keman eğitiminde hicaz makamında aksak ölçülü türküleri seslendirirken karşılaşılan zorlukların makamsal dizi ve yay çalışmalarıyla çözümlenebileceği görüşüyle başlanmıştır. Bu amaçla, Geleneksel Türk Halk Müziği türkülerinin makam dizileri, ritimsel özellikleri, çalma teknikleri ile ölçüleri bakımından, keman eğitiminde ne gibi güçlükler yaratabileceği ve bu güçlükleri gidermek amacıyla ne tür çalışmalar yapılabileceği sorularına cevaplar aranmıştır. Araştırmada, TRT Geleneksel Türk Halk Müziği repertuarı incelenerek, aksak ölçülü ve hicaz makamındaki türküler tespit edilmiş ve keman eğitiminde kullanılmak üzere düzenlenmiştir. Düzenlenen türkülerdeki çalma teknikleri, türkülerin ritimsel ve makamsal yapısı ile ses aralıklarına göre, makamsal dizi ve yay çalışmaları hazırlanmıştır. Sağ El Teknikleri, Sol El Teknikleri, Ölçü ve Ölçü Dizilimleri ile Ritimsel Unsurları kapsayan makamsal dizi ve yay çalışmalarının, öğrencilerin keman çalma becerileri üzerindeki etkileri gözlenmiş ve değerlendirilmiştir. Çalışma grubu 3 deney ve 3 kontrol grubu öğrencisinden (n=6) oluşturulmuştur. Deneysel işleme katılan deney ve kontrol grubu öğrencilerinin çalgı performansları `Keman Eğitiminde Aksak Ölçülü ve Hicaz Makamındaki Türkülerin Seslendirilmesine Yönelik Performans Değerlendirme Formu` kullanılarak saptanmıştır. Son test eşleştirilmiş kontrol gruplu desenin kullanıldığı araştırma verilerinin analizinde Windows Excel ve SPPS 20.0 yazılımlarıyla R programla dilinden faydalanılmıştır. Deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin puanları arasında anlamlı fark olup olmadığını belirlemek için parametrik olmayan testlerden Wilcoxon sıra toplamları testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre deneysel işlem, öğrencilerin hicaz makamındaki aksak ölçülü türküleri seslendirme düzeyini `Sağ El Teknikleri, Sol El Teknikleri, Ölçü ve Ölçü Dizilimleri ile Ritimsel Unsurlar` bakımından olumlu biçimde etkilemiştir. Çalgı (keman) eğitiminde, makamsal dizi ve yay çalışmalarının türküleri seslendirmedeki başarıyı arttıracağı düşüncesi ile uluslararası keman metotlarının yanında Geleneksel Türk Halk Müziği türkülerinin makam, ölçü-ölçü dizilimi ile ritimsel özelliklerini içeren metodik çalışmaların da keman eğitiminde kullanılması önerilmiştir.

The research design has been established jumping from the assumption that vocalization of Turkish traditional folk songs creates many difficulties and the difficulties can be overcome via original maqam scales and string practices. In line with this aim, the questions of what type of difficulties have been presented by Turkish traditional folk songs in terms of their maqam scales, rhythmical properties, playing techniques and measures in the training of violin and what kind of practices may help to solve these problems have been tried to be answered within the study. Turkish traditional folk music repertoire of Turkish Radio and Television Company (TRT) has been scrutinized and folk songs with halting rhythm (aksak measure) and Hejaz (Hicaz) maqam have been identified. They have been re-noted to be employed in violin training. Original maqam scales and string practices have been prepared taking the playing techniques, rhythmic and maqam structures and sound intervals of the songs into consideration. In this way, it has become possible to observe and evaluate the influence of original maqam scales and string practices including Right Hand Techniques, Left Hand Techniques, Measure and Measure Sequences and Rhythmic Components on the violin playing skills of the learners. The universe of this study involves 3 experiment and 3 control group (n=6) students. The playing performances of the students in the experiment group and control group have been assessed via `Performance Assessment Rubric for the Vocalization of Folk Songs with Halting Rhythm (aksak measure) and Hejaz (Hicaz) Maqam in Violin Training`. In the analysis of the data which employed the pattern of post-test matched control group, Windows Excel and SPSS 20.0 software as well as R programming language have been utilized. In order to determine if there was a meaningful difference between the scores of the students in the experiment and control group, Wilcoxon totals test has been used as a non-parametric test. The findings of the study show that the experimental design has positively affected the students' levels in the vocalization of folk songs with halting rhythm (aksak measure) and Hejaz (Hicaz) maqam with a specific view to `Right Hand Techniques, Left Hand Techniques, Measure and Measure Sequences and Rhythmic Components`. Assuming that original maqam scales and string practices may enhance the success in the vocalization of Turkish traditional folk songs, it has also been suggested that along with international violin methods, methodological practices involving maqam, measure-measure sequences, and rhythmical properties of Turkish traditional folk songs in the training of violin.