Görsel sanatlar eğitiminde STEAM temelli yaklaşımın etkisi

Abstract

Fen, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik disiplinlerine Sanatın entegre edilmesiyle yapılanan STEAM bir disiplinlerarası alan yaklaşımıdır. Bu araştırmanın amacı, STEAM yaklaşımı kapsamında geliştirilen etkinliklerle verilen Görsel Sanatlar eğitiminin bu yaklaşımı oluşturan disiplinlere yönelik tutuma etkisinin belirlenmesi ve STEAM yaklaşımına yönelik görüşlerin saptanmasıdır. Çalışma 2017-2018 Eğitim Öğretim Yılı II: Dönemi'nde Batı Karadeniz'de bir ilde merkez ilçeye bağlı bir devlet okulunda gerçekleştirilmiştir. Görsel Sanatlar dersi kapsamında gerçekleştirilen uygulama her hafta bir ders saatini kapsayacak şekilde 6 hafta sürmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu 25'i deney, 23'ü kontrol grubu olmak üzere 48 6. Sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma İç İçe Karma desende gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın nicel kısmında ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desen; nitel kısmında ise durum çalışması yürütülmüştür. STEM Tutum Ölçeği ve Sanata Karşı Tutum Ölçeğinin birleştirilmesi ile oluşturulan STEAM Tutum Ölçeği'nden ve Ürün Değerlendirme Rubriğinden elde edilen nicel veriler bağımlı/bağımsız gruplar t testi ve ANCOVA ile analiz edilmiştir. Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu ve Etkinlik Sonu Görüş Formu'ndan elde edilen nitel veriler ise içerik analizi ile analiz edilmiştir. Nicel veriler SPSS analiz programı ile yordanırken, nitel veriler Nvivo analiz programı ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda deney grubu STEAM Tutum Ölçeği ön test-son test puan ortalamaları arasında son test lehine anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Deney ve kontrol grubunun ön test puanlarının kovaryant olarak atandığı son test puanlarına ilişkin yapılan analiz sonucunda, deney grubu lehine anlamlı farklılık saptanmıştır. Deney grubunun ürün değerlendirme rubriğinden aldıkları puanlar incelendiğinde, süreç boyunca ürün tasarım becerisi ve yaratıcılıkta gelişim olduğu gözlemlenmiştir. Bu sonuçlardan yola çıkarak STEAM yaklaşımı ile verilen eğitimin bireylerde STEAM'i oluşturan Fen, Teknoloji, Mühendislik, Sanat ve Matematik disiplinlerine yönelik tutumda bir artış meydana getirdiği sonucuna ulaşılmıştır. Görüşme gerçekleştirilen deney grubunun uygulama öncesi ve sonrası STEAM ve STEAM disiplinlerine yönelik görüşleri incelendiğinde ise, STEAM yaklaşımına dayalı etkinlikler ile gerçekleştirilen süreç öncesi öğrencilerin STEAM ve STEAM disiplinlerine yönelik bir fikirde bulunmadıkları ya da var olan bilgilerinin yeterli düzeyde olmadığı saptanmıştır. Uygulama sonrası ise katılımcıların Fen, Teknoloji, Mühendislik, Sanat ve Matematik disiplinlerine yönelik derinleşen ifadelerde bulundukları; Sanat-Fen-Mühendislik disiplinlerinlerinin entegrasyonundan bahsettikleri; sanata yönelik kapsamlı görüşlere sahip oldukları belirlenmiştir. Çalışmanın odak noktası olan Sanat disiplinine yönelik olumlu bir tutum gelişim/değişimi elde edilmiştir. STEAM yaklaşımı kapsamında geliştirilen etkinliklerle verilen Görsel Sanatlar eğitimi uygulama sürecine dair olumlu ifadelerde bulunmuşlardır. Katılımcıların birçoğu etkinliklere ve sürece devam etmek istediklerini belirtmişlerdir. Araştırma sonucunda elde edilen verilerden hareketle, bu alana yönelik literatürü zenginleştirecek ve yeni dizayn edilecek süreçlerde başarıyı arttıracak çalışmalar için araştırmacılara; STEAM'in devamlılığını sağlayacak, öğretim sürecindeki yerini tanımlayacak ve sağlamlaştıracak uygulamalar için ise program yapıcılara yönelik öneriler sunulmuştur.

STEAM involving the integration of Arts into Science, Technology, Engineering, and Mathematics disciplines is an interdisciplinary area approach. The purpose of this study is to determine the effect of Visual Arts education provided based on activities developed within the scope of the STEAM approach on attitudes towards the disciplines making up this approach and to identify views on the STEAM approach. The study was conducted in a state school located in the central district of a province in the Western Black Sea region of Turkey in the second semester of the 2017-2018 academic year. The experiment carried out within the scope of the Visual Arts course lasted six weeks with one course hour per week. The study group consisted of 48 sixth graders (25 experimental group students and 23 control group students). The study employed the embedded mixed design. The quantitative part of the study involved pretest-posttest control group quasi-experimental design while its qualitative part included a case study. The quantitative data obtained from STEAM Attitude Scale, formed by a combination of STEM Attitude Scale and Arts Attitude Scale, and Product Evaluation Rubric were analyzed through dependent/independent groups t-test and ANCOVA. The qualitative data obtained from Semi-Structured Interview Form and End-of-Activity Opinions Form were analyzed through content analysis. While the quantitative data were predicted via SPSS, the qualitative data were analyzed via Nvivo. At the end of the study, a significant difference in favor of the posttest was found between the STEAM Attitude Scale pretest and posttest score averages of the experimental group students. The analysis concerning the posttest scores where the pretest scores of the experimental and control groups were assigned as covariant detected a significant difference in favor of the experimental group. The scores obtained by the experimental group students from Product Evaluation Rubric pointed to improvement in product design skills and creativity through the process. Based on these findings, it was concluded that education provided through the STEAM approach improves individuals' attitudes towards Science, Technology, Engineering, Arts, and Mathematics disciplines that constitute STEAM. The examination of the interviewed experimental group students' opinions about STEAM and the STEAM disciplines before and after the experiment indicated that the students either did not express any opinions about STEAM and the STEAM disciplines or had inadequate knowledge of them before the experiment involving activities based on the STEAM approach. After the experiment, on the other hand, the participants made thorough statements about Science, Technology, Engineering, Arts, and Mathematics disciplines, made mention of the integration of Arts, Science, and Engineering disciplines, and were seen to have extensive views of arts. A positive change and improvement were observed in attitude towards Arts, which was the focus of the study. The individuals undergoing Visual Arts education based on activities developed within the scope of the STEAM approach expressed positive opinions about the experiment process. Many participants said that they wanted to go on with the activities and the process. Based on the obtained data, recommendations are provided to researchers for them to conduct research that will enrich the literature in this field and enhance success through newly-designed processes and to curriculum designers for them to provide continuance of STEAM and to define and strengthen its position in the teaching process.