Afet eğitimi ve afet eğitiminde kullanılan teknolojilere ilişkin afet eğiticisi, öğretmen ve öğrenci görüşleri(Bursa Afet Eğitim ve Simülasyon Merkezi örneği)

Abstract

Bu araştırmanın amacı, afet eğitimi ve afet eğitiminde kullanılan teknolojilere ilişkin afet eğiticisi, öğretmen ve öğrenci görüşlerini ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın çalışma grubunu; 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Bursa ili Yıldırım ilçesindeki Bursa Afet Eğitim ve Simülasyon Merkezi'ndeki (BAESM) eğitimlere çeşitli okullardan katılan 274 lise öğrencisi, BAESM' e kendi öğrenci grubunun başında gelip eğitime öğrencileriyle birlikte katılan çeşitli branş ve kademelerden 19 öğretmen ve BAESM personeli olup eğitimleri gerçekleştiren 12 afet eğiticisi oluşturmaktadır. Tarama modelinde gerçekleştirilen bu araştırmada veriler, nicel ve nitel yaklaşımlar yoluyla toplanmıştır. Araştırma verilerinin toplanması amacıyla; öğrenciler için `Afet eğitimi ve afet eğitiminde kullanılan teknolojilere ilişkin görüş anketi'' ve afet eğiticileri ve öğretmenler için ise iki farklı yarı yapılandırılmış görüşme formu geliştirilmiş ve kullanılmıştır. Araştırmada 274 lise öğrencisinden elde edilen nicel veriler, SPSS paket programı yardımıyla, frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma, ilişkisiz gruplar için t-testi, tek yönlü ANOVA testi ve k örneklem için Kruskal-Wallis H testi kullanılarak çözümlenmiştir. 19 öğretmen ve 12 afet eğiticisinden yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilen nitel veriler için soruya göre içerik analizi ve betimsel analiz tekniklerinin birinden faydalanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; öğretmen ve öğrencilerin en verimli buldukları teknolojinin `deprem simülatörü` olduğu, öğrencilerin daha sonraki afet eğitimlerinde en çok görmek istedikleri teknolojilerin ''sanal gerçeklik uygulamaları'' ve ''çevrimiçi eğitsel bilgisayar oyunları'' olduğu ve afet eğitimi alma oranı ile doğru orantılı olarak afetler ve afet eğitimlerine ilişkin olumlu görüş ve tutum geliştirme oranının arttığı görülmüştür. Afet eğiticilerinin % 25'nin kendini afet eğiticisi olarak yeterli hissetmediği ve çeşitli eğitimlerle kendilerini tamamlamak ve geliştirmek istedikleri; ayrıca Türkiye için afetlere dirençli bir toplum olma yolunda alınacak daha çok yol olduğunu belirttikleri tespit edilmiştir. AFAD ve MEB, öğretmen görüşlerine göre afet eğitimlerini gerçekleştirmesi en çok istenen kurumlar olarak bulunmuştur. Öğretmenlerin %73,6'lık çoğunluğunun, afet eğitimlerinin okullarda seçmeli ya da zorunlu ayrı bir ders olarak okutulması gerektiğini düşündükleri tespit edilmiştir. Afet eğiticisi, öğretmen ve öğrencilerin afet eğitimlerinde teknoloji kullanımını oldukça gerekli ve faydalı buldukları; afet eğitiminde teorik bilginin yanında öğrenciyi aktif kılan uygulamalı yöntemlerin kesinlikle olması gerektiğini belirttikleri görülmüştür. Ölçme aracının bazı alt boyutlarındaki öğrenci görüşlerinin; cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü ve afete hazır hissetme durumu değişkenlerine göre anlamlı bir farklılık gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca ''BAESM' de zaman sınırından dolayı ihmal edilen ölçme ve değerlendirme çalışmaları uygun bir şekilde gerçekleştirilmelidir.'', ''Tüm afet eğitimlerinde afet tanımı üzerinde daha fazla durularak afet kavramının tam olarak anlaşıldığından emin olunmalıdır.'' ve ''Afet eğiticilerine yatırım yapılmalıdır.''önerilerinde bulunulmuştur.

The research aims to reveal the views of student, teacher and disaster trainer to the disaster education and the technology used in disaster education. The research study group consists of 274 high school students from different schools joining the courses of Bursa Disaster Education and Simulation Center (BAESM) in the county of Yıldırım in Bursa, in 2017-2018 academic year and 19 teachers in various branches and stages who join the course with their students by doing leadership in their own group and 12 disaster trainers who train and who are the staff of BAESM. In this research which is held in survey model the data was collected by qualitative and quantitative research models. At the process of the data collection, a questionnaire for students and two different semi-structured interview forms for the disaster trainers and teachers were developed and used. In the analysis of quantitative data in accordance with the sub-problems, frequency, percentage, arithmetic average, t-test for the unrelated groups, one way ANOVA, Kruskal Wallis H tests for the k sampling were applied. For the qualitative data, content analysis and descriptive analysis were utilized. As a result of analysis made, it was detected that ''earthquake simulator'' was the most efficient technology for the teacher and students, students want to see the ''virtual reality applications'' and ''online educational computer games'' the most in the further disaster educations and the rate of developing a positive attitude and idea related to disasters and disaster educations is directly proportinate to the increase of the rate of getting disaster education. It was determined that % 25 of the trainers stated that they didn't feel qualified as disaster trainer and they wanted to improve and fulfill themselves by a variety of courses and also they remarked that it is needed to proceed furthermore on the way of being a more resilient society for Turkey. AFAD and MEB was found as the most preferred institutions which are expected to carry out the disaster educations according to the teachers' views. It was seen that %73,6 of the teachers consider that disaster education should be taught at schools as an elective or compulsory courses. Also, disaster trainers, teachers and students found the use of technology in disaster education quite necessary and useful and they claimed that applied methods which make students active besides theoretical knowledge should certainly be included in disaster educations. It was concluded that the student's views made significant difference in some sub dimensions according to variances of gender, class level, school type and the condition of feeling ready for the disaster. Moreover it was suggested that the assessment and evaluation studies which was neglected because of the time limitation in BAESM should be carried out properly. Also, we must be sure about that ''the concept of disaster'' was understood clearly by putting more emphasis on the definition of disaster in the disaster educations and we must invest in disaster trainers.