Lise öğrencilerinin bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin saldırganlık ve öfke ifade biçimlerini yordaması

Abstract

Bu çalışma, lise öğrencilerinin bilişsel duygu düzenleme stratejileri ile saldırganlık ve öfke ifade biçimleri arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın katılımcıları çalışmacı tarafından erişilebilen Konya'nın Selçuklu ve Çumra ilçelerinde 9,10 ve 11. sınıfta okumakta olan 224 kız, 168 erkek olmak üzere toplam 392 lise öğrencisi çalışmaya katılmıştır. Araştırmada araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu, öğrencilerin bilişsel duygu düzenleme stratejilerini belirlemek amacıyla Öngen (2010) tarafından Türkçe'ye uyarlanan `Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği`; öfke ifade biçimlerini belirlemek amacıyla Özer (1994) tarafından Türkçe'ye uyarlanan `Sürekli Öfke Ve Öfke İfade Biçimleri Ölçeği`; saldırganlık düzeylerini belirlemek amacıyla Can (2002) tarafından Türkçe'ye uyarlanan `Saldırganlık Ölçeği` kullanılmıştır. Verilerin analizinde bilişsel duygu düzenleme ile öfke ve saldırganlık arasındaki ilişkileri belirlemede Pearson Momentler Çarpım Korelasyon Katsayısı; bilişsel duygu düzenleme, öfke ve saldırganlığın cinsiyet, anne baba eğitim seviyesi, algılanan sosyoekonomik düzeye göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla t-testi; bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin öfke ifade biçimleri ve saldırganlık düzeyini yordama düzeyini belirlemek için çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Analizler sonucunda bilişsel duygu düzenleme ile öfke ifade biçimleri arasındaki ilişkiler incelendiğinde olumlu yeniden odaklanma ile öfke içte arasında; felaketleştirme ve diğerlerini suçlama ile öfke kontrol arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Bilişsel duygu düzenleme stratejileri ile saldırganlık arasındaki ilişkiler incelendiğinde, kendini suçlama, ruminasyon, felaketleştirme, diğerlerini suçlama ve kabul ile saldırganlığın farklı alt boyutları arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin lise öğrencilerinin öfke ifade biçimleri ve saldırganlıklarının anlamlı bir yordayıcısı olduğu bulgusu elde edilmiştir. Ayrıca lise öğrencilerinin felaketleştirme ve diğerlerini suçlama bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin öğrencilerin saldırganlıklarını; kendini suçlama, ruminasyon, felaketleştirme ve diğerlerini suçlama bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin öğrencilerin öfke ifade biçimlerini anlamlı düzeyde yordadığı görülmüştür. Bulgular, literatür ışığında incelenerek tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

The purpose of the present study was to investigate the relationship between cognitive emotion regulation strategies, anger expressions types and aggression of high school students. This research study was carried out with 392 high school students (168 male and 224 female) who have been selected by using convenience sampling method from three high schools in Konya. The data of this research were collected by using Turkish adaptation of the `Cognitive Emotion Regulation Scale`, `Trait Anger-Anger Expression Styles Inventory`,`Aggression Scale` and Personal Information Form. The SPSS 25.0 (Statistical Package for Social Sciences) was used for the analysis of the collected data. Pearson Correlation Coefficients analysis was run for examining the relation between Cognitive Emotion Regulation, anger expressions types and aggression of high school students. Multiple Linear Regression analysis was conducted to explore how much of the variance accounted for cognitive emotion regulation and anger expressions types and aggression. Independent samples t-test was conducted to explore whether all subscale level of the high school studentsdiffer according to their gender, parents' education status and perceived socio-economic status. The findings of the study demonstrated that there was a negative relationship between positive refocusing and suppressed anger; catastrophizing, other-blame andanger control. Besides this, the results revealed that there was a positive relationship between self-blame and hostility; rumination and verbal aggression, anger, hostility, ındirect aggression; catastrophizing and physical aggression, verbal aggression, anger, hostility, ındirect aggression; other-blame and physical aggression, verbal aggression, anger, hostility, ındirect aggression; acceptance and verbal aggression, anger, hostility. In the present study, cognitive emotion regulation was found to be the significant predictor of anger expressions types and also agression of high school students. Based on the results, some suggestions were made for future research and applied settings.