Balık plastinatlarının uygulama derslerinde kullanımı üzerine öğrenci ve uzman görüşleri

Abstract

Üniversitelerin fen fakülteleri, eğitim fakülteleri ve veteriner fakültelerinin omurgalı hayvanlarla ilgili derslerinde anatomik örneklerin saklanması için en çok kullanılan kimyasal formaldehittir. Formaldehit tahriş edici ve zehirli olup öğretmen ve öğrencilerin öğrenme ortamlarında çeşitli zorluklar yaşamalarına neden olmaktadır. Plastinasyon, anatomik örneklerin işlemlerden geçirilerek morfolojik yapısından hiçbir şey kaybetmeden uzun seneler boyunca muhafaza edilmesini sağlayan bir yöntemdir. Bu çalışmada alternatif öğretim materyali olarak hazırlanmış omurgalı hayvanlar plastinat örneklerinin öğrenme ortamlarında kullanılmasının öğrenci ve alan uzmanları tarafından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma Ankara'da bulunan bir eğitim fakültesinin biyoloji eğitimi öğrencilerinin omurgalı hayvanlar sistematiği dersini alan öğrencileri ile yapılmıştır. Dersi alan öğrenciler formaldehit içerisinde saklanan örneklerle dersi işlemişler daha sonra öğrencilere aynı materyallerin plastinatları verilerek örnekleri teşhis etmeleri istenmiştir. Plastinatları kullanan öğrenci ve alan uzmanlarının materyal hakkındaki görüşleri nitel veri toplama araçlarından yarı yapılandırılmış görüşme soruları ile değerlendirilmiştir. Alan uzmanları plastinat örnekleri ile çalışmanın; çalışma ortamının kalitesini arttırdığını ve örneklerin yıpranmadan uzun yıllar kullanılabileceğini bildirmişlerdir.

Plastination is a method that allows anatomical specimens to be processed and stored for long years without losing any morphological structure. Silicone plastination is an easy method compared to other plastination methods, it does not lose the color of the material and allows the plastining of the samples as a whole. Formaldehyde is a colorless, irritating and poisonous gas which turns into gas at room temperature, is flammable, well soluble in water. Because of these properties of formaldehyde, students and instructors need an odorless, dry, non-toxic and durable educational material that they can examine without using gloves and masks. This study was conducted in order to make the samples used in laboratory lessons more durable and to work with materials that are not harmful to health. The samples to be used in this study were selected by using silicone plastination method to distinguish different taxa from fish species stored in formaldehyde in Gazi University, Faculty of Education, Department of Biology Education. Samples were passed through the fixation, dehydration, impregnation and curing steps that form the silicone plastination steps. The completion time of the plastination steps ranged from 1 week to 1 month depending on the size of the samples used. The obtained plastinates were examined by field experts and it was determined thatthe plastinate samples retain all the morphological features used systematically.