Ortaöğretim kurumlarındaki öğretmenlerin alanlara göre sınıf yönetimi yeterliliklerinin incelenmesi (İstanbul ili örneği)

Abstract

Eğitimin gerçekleştiği ana ortam sınıflardır. Sınıftaki eğitim ortamı ve sürecinin niteliği eğitimin kalitesini doğrudan etkiler. Sınıfın eğitim yöneticisi olarak öğretmenin eğitim ortamını düzenleyişi, eğitim sürecini yönetmedeki öncelikleri ve etkililiği eğitimin verimini belirleyen ana unsurlardandır. Bu önem nedeniyle bu araştırma, öğretmenlerin sınıf yönetimi beceri düzeylerini inceleyerek sınıf yönetim becerisine olumlu ya da olumsuz etki eden başlıca faktörlerin tespitini sağlamak üzere yapılmıştır.Bu araştırmada liselerde görev yapan öğretmenlerin sınıf yönetimi yeterlilik düzeylerinin cinsiyete, yaşa, hizmet yılına, branşa,okuttukları sınıfa göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde bir farklılık gösterip göstermediği incelenmiştir. Araştırmada betimsel tarama modeli kullanılmıştır.Araştırmanın evrenini 2013-2014 eğitim-öğretim yılında İstanbul ili Anadolu liselerinde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Çalışma evrenin hepsine ulaşmak mümkün olmadığından örnekleme gidilmiştir. Örnekleme, İstanbul ilinden 10 ilçeden seçilen 30 genel ortaöğretim okulunda görev yapan 267 öğretmendir.Öğretmenlerin sınıf yönetimi yeterliliklerini ölçmek için Gündüz (2001) tarafından geliştirilen fiziki ortamın yönetimi, plan-program hazırlama ve uygulama, sınıfın ilişki düzeni, zamanı etkili kullanma ve davranışların geliştirilmesi ve düzenlenmesi olmak üzere 5 alt boyut ve 50 sorudan oluşan Sınıf Yönetim Yeterlilikleri Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin güvenirlik analiz sonucu güvenilirliği gösteren cronbach alpha değeri 0,84 olarak hesaplanmıştır.Verilerin çözümlenmesinde SPSS 15.0 paket programı kullanılarak demografik özelliklerin frekans ve yüzde değerleri incelenmiş, ölçeklerden alınan puanların aritmetik ortalamaları ve standart sapmaları hesaplanmıştır. Sınıf Yönetim Yeterliliği Ölçeğinden alınan puanların; öğretmenlerin cinsiyetine göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için Bağımsız Grup T testi, yaşına ve hizmet yılına göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için Kruskal Wallis-H Testi analizi ve hangi gruplar arasında anlamlı farklılıklar olduğunu belirlemek üzere Mann Whitney-U testi, branşına ve okuttuğu sınıflara göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; Öğretmenlerin Sınıf Yönetim Yeterlilik düzeyleri her zaman ( x =3,03) yeterli, Fiziki Ortamın Yönetimi Yeterlilik düzeyleri genellikle ( x =2,77) yeterli, Plan Program Hazırlama ve Uygulama Yeterlilik düzeyleri genellikle ( x =2,99) yeterli, Sınıfın İlişki Düzeni Yeterlilik düzeyleri her zaman ( x =3,20) yeterli, Zaman Yönetimi Yeterlilik düzeyleri genellikle ( x =3,00) yeterli ve Davranış Geliştirme Becerisi Yeterlilik düzeyleri her zaman ( x =3,19) yeterlidir. Öğretmenlerin sınıf yönetim yeterlilikleri yaşa göre değişmemektedir. Öğretmenlerin Plan Program Hazırlama ve Uygulama yeterlilikleri cinsiyete ve branşa göre değişmektedir. Kadın öğretmenlerin erkeklere göre, Sosyal Bilimler branşı öğretmenlerinin Fen Bilimleri ve Yabancı Diller branşı öğretmenlerine göre Plan Program Hazırlama ve Uygulama Yeterlilikleri daha yüksektir. Öğretmenlerin Sınıfın İlişki Düzeni yeterlilikleri hizmet yılına ve okuttukları sınıf düzeyine göredeğişmektedir. Hizmet yılı 2-5 yıl arası olan öğretmenlerin hizmet yılı 5 yıldan fazla olanlara göre, 9. sınıfı okutan öğretmenlerin diğer sınıf düzeylerini okutan öğretmenlere göre Sınıfın İlişki Düzenini Sağlama Yeterlilikleri daha yüksektir. Anahtar Kelimeler: Öğretmen, lise, yeterlilik, sınıf, yönetim, okul.

The main environment where the education takes place is, the classroom. The quality of the process and the ambiance in the classroom directly affects the quality of the education. As the training manager of the class, the teacher's modification of the education environment and the priorities and effectiveness in managing the training process, is one of the main factors that determine the efficiency of the education. Because of that importance, this research was carried out to ensure the detection of the primary factors which positively or negatively affects the classroom management skills, by investigating the levels of teachers' classroom management skills.In this research, the classroom management skill levels of high school teachers were examined whether they show any statistically significant differences according to gender, age, years of service, branch, the number of students-teachers-administrators in the school and employment period in the same school. Descriptive survey model was used in this research.The study population was established by teachers staffed in high schools at İstanbul province- in 2013-2014 academic year. While creating the sample group; the scale applied to 267 high school teachers who staffed in the mentioned district and achieved by random sampling methods. To measure the adequacy of teachers' classroom management, `Classroom Management Capability Scale` developed by Gündüz (2001) was used and it consisted of 50 questions in 5 subscales, including ; the management of the physical environment, the development and implementation of plan-program, the order of class relations, effective time use and the regulation and promotion of behaviours. Cronbach's alpha value which shows the reliability of the scale by the results of reliability analysis , was calculated as 0,84.While analysing the data; the frequency and percentage of the demographic charesteristics were studied and standart deviation of the scores from the scales were calculated by usingSPSS 15.0 program. To determine whether the scores from the Classroom Management Capability Scale differentiates or not; according to gender of teachers, Independent Group T test, depending on age and years of service, Kruskal-Wallistt test analysis, according to his/her branch and the grade he/she taught,One –way Analysis of Variance (ANOVA) and to determine which groups have significant differences between each other, Mann Whitney-U test were made.According to research results; teachers', Classroom Management capability levels were always adequate. The Physical Environment Management capability levels were usually sufficient. The Relationship Order of the Class capability levels were always adequate. Time Management capability levels were usually sufficient. Behavioral Development Skills capability levels were always sufficient.Classroom Management capabilities of teachers did not change depending on the age. Plan –program Development and Implementation capabilities varied according to gender and branch. Female teachers'plan-program development and implementation capabilities were higher than male teachers'. Also social science branch teachers' were higher than science branch and foreign language branch teachers'. Relationship Order of the Class capability level of the teachers varied according to the grade they taught and years they served. The teachers that had service year between 2-5 years had higher capability in Relationship Order of the class than the teachers who had more than 5 years service and 9th grade teachers were same as well than the teachers of other grades.Keywords: Teacher, high school, capability, classroom, management, school