Yeraltı kazılarında jeodetik deformasyon ölçümlerinin sayısal yöntemlerle çözümlenmesi ve grafiksel analizleri

Abstract

m OZ Yerkabuğunda kayalarda meydana gelen değişiklikler ve deformasyonlar çeşitli yöntemlerle belirlenebilmektedir. Bu yöntemler, Ampirik; yarı ampirik ve analitik yöntemler olarak sınıflandırılır. Uygulanan diğer bir yöntem, bu çalışma kapsamında ayrıntılı olarak incelenen Yeni Avusturya Tünel Açma Yöntemidir. YATAY da amaç kaya basınçlarının düşürülerek zeminin kendi kendisini taşımasını sağlamaktır. Bu amaçla belirli bir deformasyona müsaade edilir ve ortaya çıkan basınçlar tüneli çevreleyen kayaca dağıtılır. Oldukça zayıf (bol kınklı, çatlaklı, faylı vb.) ve heterojen kayaçlar içerisinde tüneller açıldığında, bu tür kayaçlann deformasyon üzerine olan etkilerinin belirlenmesi gereklidir. Çeşitli araştırmacılar bu tür zeminlerdeki mutlak yerdeğiştirme değerlerini (boyuna yerdeğiştirme, yatay yerdeğiştirme ve oturma), eğilim ve etki hatlarını vektörel olarak incelemişler ve değerlendirmelerini yapmışlardır. Çalışma alanı Osmaniye ili, Bahçe ve Kömürler ilçesi arasında kalan Kızlaç vadisindeki T3A Tünelinin yaklaşık 600 m'lik kısmını kapsamaktadır. Bölgede, metadetritik ve kireçtaşlanndan oluşan, Devoniyen yaşlı Horu formasyonu, bunun üzerine uyumsuz olarak gelen Serpantinit ve bazalt çakıllı konglomeralardan oluşan Kretase yaşlı Bahçe formasyonu, en üstte ise bataklık zemin, alüvyon, talus ve kolüvyondan oluşan Kuvaterner birimleri yeralmaktadır. Tüneller de zemin özelliklerine bağlı olarak belirlenen kesitlere ait beş ölçüm noktasında jeodezi aletleri ile yatay, düşey ve boyuna yerdeğiştirme ölçümleri, belli zaman aralıklarında alınmış ve DEDALOS adlı bilgisayar programına kaydedilmiştir. Bu bilgisayar verileri değerlendirilerek, kesit noktalarına ait deformasyon grafikleri, belirli zaman aralıklarındaki veriler temel alınarak çizilmiştir. Çizilen bu grafiklerde, yumuşak zeminden sert zemine geçişi karakterize eden deformasyon değerleri ile sert zeminden yumuşak zemine geçişi karakterize eden deformasyon değerleri ve faylı bol kınkh, çatlaklı zayıflık zonlan saptanmıştır.

IV ABSTRACT Changes occur in the rocks from the earth and deformations are determined by various methods. These are classifed as empirical, semi - empirical and analytic methods. One another applied methods, which is detailed study is New Avustralian Tunnelling Method (NATM). Aim of the NATM is decreasing the earth pressure for obtaining the carry of the ground themself. In order to this purpose an obvious deformation is allowed and existing pressure is dispersed surrounding rocks of tunnel. When tunnel is opening in the vastly poor (fissured, fractured and faulted etc.) and heterogen rocks. The determination of the effects of this type of rocks over the deformation is necessary. Different researcher is studied and vectorially evaluated absolute displacement value (longititidunal, lateral displacement and settlement) and trend and effect lines of this type ground. Study area is comprise the approximately 600m long part of the T3 A tunnel which is situated in Kızlaç valley in between Bahçe and Kömürler country from the Osmaniye administrative province. Horu formation (Devoniyen ) consist of meta detritic and limestones. This is dicordantly overlain by Bahçe formation (Cretaceous) which contains serpantinite and bazalt conglomerates, the youngest formation Quaternary units are alluvium, talus, colluvium and marshy graund. Each section, which is determined according to graund properties, has got a five measurement points in tunnels lateral, longitidunal and vertical displacement measurement with significant time intervals are measured by geodetic device and recorded by DEDALOS. This computer data is evaluated deformation graphics is drawning for each section point based on a significant time interval values. From this graph some Feformation values which characterize the transition hardground to soft ground or transition soft ground to hardground and faulted, fractured weak zone are determined.