Orak hücre hastalarında paraoksonaz 1 (PON1) gen polimorfizmleri analizi

Abstract

Dünyadaki en yaygın tek gen hastalıkları hemoglobinopatilerdir ve bunlardan orak hücre hastalığı (OHH) hemoglobin yapı bozukluğu kaynaklı otozomal resesif kalıtım gösteren bir hastalıktır. Ülkemizde Akdeniz Bölgesi'nde yayılım gösteren OHH'li bireylerin %13,6'sı Mersin'de bulunmaktadır. Orak hücre hastalarında oraklaşan alyuvarlar küçük damarlarda tıkanıklık yaparak, aşırı oksidatif stres nedeniyle ateroskleroz ve kalp hastalıklarına sıklıkla ve erken yaşlarda yakalanırlar. LDL'deki okside lipit birikimini önleyen PON1 geni tarafından kodlanan paraoksonaz-1 oksidatif stresin azaltılmasında görevli bir enzimdir. PON1 geninin iki önemli polimorfizmi olan PONL55M ve PONQ192R'nin paraksonaz aktivitesi üzerine etkili olduğu ve koroner arter hastalıklarla (KAH) ilişkilendirildikleri gösterilmiştir. Bu amaçla OHH'li çocuklarda görülen ağrılı krizler ve akut göğüs sendromu (AGS) ile ilk kez PONL55M ve PONQ192R arasında bağlantı araştırılmıştır. Bu çalışmada Mersin Üniversitesi Çocuk Hematoloji Bilim Dalına kayıtlı 88 OHH'li çocukta TaqMan SNP Tanımlama Yöntemi ile PON1 polimorfizmleri belirlenmiştir. OHH'li çocuklarda PONL55M polimorfizmi için 33 L/L (yabanıl, %37,5), 46 L/M (heterozigot, %52,3), 9 M/M (mutant, %10,2) olarak bulunmuştur. L allel frekansı %64 iken M allel frekansı %36'dır. PONQ192R polimorfizmi için 36 Q/Q (yabanıl, %40,9), 43 Q/R (heterozigot, %48,9), 9 R/R (mutant, %10,2) olarak bulunmuştur. Q allel frekansı 65,4 iken, R allel frekansı 34,6'dır. Hastaların ilk krizi yaşı, bir yıllık dönemde kriz geçirmişliği, AGS geçmişi ve cinsiyeti dikkate alınarak ki-kare testi ile istatistiksel olarak karşılaştırılmıştır. PONL55M polimorfizmi ile OHH'lı çocukların ağrılı kriz, AGS episodları arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. OHH'li çocuklarda yalnızca PONL55M polimorfizmi ve cinsiyet arasındaki ilişki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. PONQ192R polimorfizmi için de tüm parametreler bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki gösterilememiştir. OHH'li çocuklarda PONL55M için yüksek enzim aktivitesi gösteren L allel frekansı %64 iken, PONQ192R için düşük enzim aktivitesi gösteren Q allel frekası %65,4'tür. İki polimorfizm karşılıklı incelendiğinde populasyondaki dağılım PON1 enzim aktivitesi bakımından orta seviyede olduğunu göstermektedir. PONL55M ve PONQ192R polimorfizmlerinde mutant allel varlığının birbirlerine etkisi incelenmiştir. Bu ilişki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuş ve populasyonda iki polimorfizm için mutant olan alellerin birlikte bulunduğu görülmemiştir (p<0,001).

The most common single gene disorders in the world are hemoglobinopathies and one of the most important type of these disease, sickle cell disease (SCD) is autosomal recessive inherited. In Mersin, Mediterranean region of Turkey, 13,6% of the population has SCD. In Sickle cell patients since sickled erythrosites block arteries so they subjected to exessive oxidative stess which causes atherosclerosis and coroner arter disease (CAD in young age. Paraoksonase-1 coded by PON1 gene prevents lipid oxidation in LDL is an important enzyme in overcoming oxidative stres. Two polymorphisms of PON1 namely PONL55M and PONQ192R has affect on enzyme activity so they were related with coroner arter disease (CAD). The aim of the present study was to determine the relationship between painful episode, ACS and PONL55M, PONQ192R polimorphizms in SCD patients. In 88 children with SCD who are the patients of Mersin University Pediatrics Hematology, PON1 polimorphizms were analysed by TaqMan SNP Drug Metabolism Genotyping Assay. The genotype distribution of the children with SCD for PONL55M is found to be 33 L/L (wild, 37,5%), 46 L/M (heterozygote, 52,3%), 9 M/M (mutant, 10,2%). The frequency of the L allele is 64% while the frequency of the M allele is 36%. 36 Q/Q (wild, 40,9%), 43 Q/R (heterozygote, 48,9%), 9 R/R (mutant, 10,2%) for PONQ192R polymorphism. The frequency of the Q allele is 65,4 while the frequency of the R allele is 34,6. The first attack age of the patients, last year attack history, ACS history and genders of the patients are compared with chi-square test. Between PONL55M polymorphism and painful attacks, ACS episodes of SCD patients no significant relation is found. PONL55M polymorphism and the gender with the children with SCD is found to be significant. The relation between PONQ192R polymorphism and indicated parameters also found not significant. L alel frequency with high enzyme activity represented 64% among SDS patiens for PONL55M, whereas Q alel with low activity with 65,4%. This results suggests that expected paraoxonase-1 activity should be middle in children with SCD. The effect between PONL55M and PONQ192R polymorphisms are scrutinized for mutant allele existence. This relation is found to be significant statistically and mutant alleles for these polymorphisms are not observed to be linked together (p<0,001).