Onosma halophila` nın farklı ekstraksiyon yöntemleri ile ekstraksiyonu ve ekstraksiyon verimlerinin karşılaştırılması

Abstract

Boraginaceae familyasındaki bazı cinslerin kökleri naftokinonlarca zengindir. Alkanna, Onosma, Arnebia, Lithospermum, ve Echium cinslerinin köklerininde naftokinon taşıyan türler açısından zengin olduğu bilinmektedir. Naftokinonlar bu bitkilerde alkannin/shikonin ve/veya onların türevleri halinde bulunabilir. Shikonin(R-configuration), alkannin(S-configuration) bir enantiyomerdir. İki doğal enantiyomerik Naftokinon türevleri olan alkannin ve shikonin, Boraginaceae ailesindeki çeşitli bitkilerin metabolik ürünlerdir. Alkannin ve shikonin antikanser, anti inflamatuar, antimikrobiyal, antioksidan, antitrombotik ve yara iyileşmesi gibi biyolojik özelliklere sahip olduğu gösterilmiştir. Ayrıca, naftokinon pigmentler genellikle pH değişiklikleri bir sonucu olarak değişken renk göstermektedir. Bu nedenle, bunlar yaygın olarak gıda, ilaç, boyalar, vb üretimi için kimya endüstrisinde kullanılmaktadır. Boraginaceae ailesine ait Onosma halophila Boiss. & Heldr Türkiye' de yetişen endemik bir türdür. Literatürde O.halophila ile ilgili herhangi bir çalışma bulunmadığından farklı ekstraksiyon yöntemleri kullanılarak shikonin miktarının hesaplanması ve toplam fenolik içeriğinin belirlenmesi açısından önem kazanmıştır. Türkiye endemiği olan O.halophila süperkritik karbondioksit ekstraksiyonu, soxhlet ekstraksiyonu, subkritik su ekstraksiyon metodu ile ekstrakte edilmiş ve kullanılan metotlar kıyaslanmıştır. Soxhlet ekstraksiyonu metanol, hekzan, etil asetat çözücüleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Süperkritik karbondioksit ekstraksiyonu, 100, 175, 250 bar basınç ve 60, 70, 80 °C sıcaklıkta gerçekleştirilmiştir. Subkritik su ekstraksiyonu, 50 bar basınç 100, 110, 120 °C sıcaklıklarda yapılmıştır. Ekstraktların toplam fenolik bileşik miktarları Folin-Ciocalteu Reaktifi (FCR) kullanılarak gallik asit eşdeğer olarak belirlenmiştir.

The roots of some genera which belongs to Boraginaceae family are plentiful with naphthoquinones. Furthermore, roots of Alkanna, Onosma, Arnebia, Lithospermum and Echium genera are known as plentiful with species contain naphthoquinones. Naphthoquinones are found as alkannin/Shikonin or derivatives of them in these plants. Shikonin (R-configuration) and Alkannin (S-configuration) are enantiomers. It was shown that Alkannin and shikonnin have biologic and medical properties such as, antiinflamatuar, antimicrobial, antioxidant, antithrombotic and sore improving properties. In addition, naphthoquinones pigments usually shows changeable colours via varying pH. For this reason, these pigments are widely used in chemistry industries for production of food, drug, dye, etc. Onosma halophila Boiss. & Heldr which belongs to Boraginaceae family is a single endemic species occurring halophytic and grow in Turkey. Best of our knowlodge there isn't any research related to extraction of O. Halophila in the literature. So, this work, which employed various extraction methods to determine amount of shikonin and total phenolic content of extracts, gain importance. O. Halophila which is the endemic plant of Turkey was extracted by supercritical carbondioxide, soxhlet, subcritical water extraction methods and these methods were compared. Soxhlet extraction experiments were carried out using methanol, hexane, ethyl acetate as solvents and maximum shikonin amount obtained by ethyl acetate as 9,445 mg/g dry plant. Supercritical carbondioxide extractions were carried out at 100, 175, 250 bar pressure and 60, 70, 80 °C temperature, respectively, at 0,5 mL/min flow rate and maximum shikonin amount was obtained at 100 bar pressure and 80 °C temperature as 0,123 mg/g dry plant. Subcritical water extractions were carried out at 50 bar pressure at 100, 110, 120 °C temperature respectively. Amount of total phenolic contents were determined using Folin-Ciocalteu reagent (FCR) and calculated as equivalence of gallic acid. Maximum total phenolic content was obtained by soxhlet extraction method using methanol as 7,11 mg GAE/g dry plant.