İnşaat sahalarında ortaya çıkan atıkların yönetimi ve maliyet analizi: Ankara (Bilkent) ve Mersin Şehir Hastaneleri örneği

Abstract

Hızlı ekonomik büyüme, kentleşme, nüfus artışı ve refah seviyesinin yükselmesi giderek artan miktarda atık üretimine yol açmaktadır. Kaynak israfını önlemenin yanı sıra, hayat standardını da yükseltme çabaları ve ortaya çıkan enerji krizi, hammadde gereksinimi nedeniyle geleceği gören ülkeler atıkların geri kazanılması ve tekrar kullanılması için yöntemler aramışlar ve geliştirmişlerdir. Ne yazık ki ülkemizde diğer gelişmiş ülkelere göre birçok sektörde olduğu gibi inşaat sektöründe geri dönüşüm ve geri kazanım miktarı yok denilecek kadar azdır. Ülkemizde yapımına başlanan şehir hastanelerinin inşası sırasında da fazla miktarda atık meydana gelmektedir. Bu tez kapsamında, ülkemizde sağlıklaştırma amacıyla yapılan Mersin Entegre Sağlık Kampüsü ve Bilkent Entegre Sağlık Kampüsü'nün atık kompozisyonları belirlenmiş, atık yönetim sistemi incelenmiş ve atık verileri karşılaştırılarak aralarında fark olup olmadığı incelenmiştir. Ay bazında ve toplam olarak bütün atık miktar ve maliyetleri çıkarılmış, il bazında atık geri kazanımı, geri dönüşüm ve bertaraf tesislerinin durumu incelenmiştir. Bilkent Entegre Sağlık Kampüsü, Mersin Entegre Sağlık Kampüsü' nün alan olarak ve hastane yatak sayısı olarak yaklaşık üç katı büyüklüğündedir. Dolayısıyla Bilkent Entegre Sağlık Kampüsü' nün atık miktarının Mersin Entegre Sağlık Kampüsü'ne göre daha fazla olması beklenmektedir.Sonuç olarak, atık türleri açısından karşılaştırıldığında iki kampüsün yapım metodu aynı olmasına rağmen Bilkent Entegre Sağlık Kampüsü' nde daha fazla tehlikeli atık çeşidi ortaya çıkmıştır. Bunun sebebinin Ankara İli' nin ve çevresinin atık kompozisyonunun belirlenmesinde atık firmalarının daha sistemli çalışması, daha tecrübeli olması ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından sağlık kampüsünün sürekli denetimlerle kontrol altında tutulması düşünülmektedir. Bilkent Entegre Sağlık Kampüsü' nde tehlikeli atık miktarı maliyeti, kilogram bazında düşünüldüğünde atık kompozisyonunun daha çeşitli olması ve atık yönetim hiyerarşisindeki bertaraf yönteminin zor olması sebebi ile maliyeti yükselttiği sonucuna varılmıştır. Bilkent Entegre Sağlık Kampüsü' nün büyüklüğü, Mersin Entegre Sağlık Kampüsü' nün 3 katıdır. İnşaat atığı miktarı da büyüklükle paralel olarak Mersin'in 3 katı civarında çıkmaktadır. Ancak inşaat atığının bertaraf maliyeti 4 kat daha fazladır. Bunun sebeplerinin Bilkent' te inşaat atığı döküm alanının Mersin 'e göre daha uzak olması, Ankara' da inşaat atığı döküm alanı için belediyelere ton başına ücret ödenirken Mersin' de ödeme yapılmaması gösterilebilir.Anahtar Kelimeler: İnşaat Atığı, Tehlikeli Atık, Maliyet, Geri Kazanım, Geri Dönüşüm, Bertaraf.

Rapid economic growth, urbanization, population growth and increase in welfare level leads to waste production accordingly. Besides prevention of waste of resources, efforts for increasing living standards and generated energy crisis and for the reason of raw material requirement, countries which foresees the future has already researched and developed methods for recycling and re-use of wastes. Unfortunately, recycling and re-use of waste materials in construction sector is very less than the developed countries like other sectors. Nowadays, many construction projects have begun to execution under urban transformation. In our country, during the constructions of these health complex, too much construction wastes are generated.In the scope of this thesis, Mersin Integrated Health Campus Project and Bilkent Integrated Health Campus Project, which are built in order to improve health sector in our country, waste compositions are defined, waste management systems are reviewed, waste information is compared and the result is examined. Whole waste amounts and costs are summarized on the basis of monthly and cumulative totals, and waste recovery, recycling and disposal facilities are reviewed on the basis of cities. Bilkent Integrated Health Campus Project is three times bigger than Mersin Integrated Health Campus Project by means both its area and bed capacity. Therefore, waste amount of Bilkent Integrated Health Campus Project is expected to be more than Mersin Integrated Health Campus Project.As a result, although both campuses have same construction methodology, Bilkent Integrated Health Campus Project has more dangerous waste variety if they compared with regards to produced waste types. The reason of this is supposed as the waste companies which determines waste compositions are working more systematically, having more experience and they are under control with regular audits by Ministry of Environment and Urbanization in Ankara and its surroundings. It is come to a conclusion that dangerous waste amount cost at Bilkent Integrated Health Campus Project is higher because of the waste composition variety and difficulty in disposal method at waste management hierarchy if it is calculated on the basis of kilograms. Bilkent Integrated Health Campus is three times bigger than Mersin Integrated Health Campus. Construction waste amount is also three times higher accordingly. Whereas waste disposal cost is four times higher than Mersin. The reasons of this could be expalined as because construction waste dumping area at Bilkent is in further distance than Mersin and payment to the municipalities for waste dumping area in Ankara is made per each ton but it is not paid in Mersin.Keywords: Construction Waste, Dangerous Waste, Costs, Recovery, Recycling, Disposal.