Kuzeydoğu Akdeniz`den avlanılan bazı balık türlerinde ağır metal düzeylerinin insan sağlığı açısından değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma ile Kuzeydoğu Akdeniz bölgesinde Mersin-Taşucu ile Hatay-Samandağ arasında yer alan altı istasyondan Mart – Mayıs (2018) ayları arasında avcılık ile elde edilen Mullus barbatus, Solea solea, Mullus surmuletus, Diplodus sargus, Scomber japonicus, Sarda sarda, Pagrus pagrus, Saurida undosquamis, Trachurus mediterraneus, Boops boops, Mugil cephalus, Lithognathus mormyrus, Lichia amia, Oblada melanura, Sparus aurata ve Sardina pilchardus türlerinin kas dokularında bazı ağır metallerin derişimleri belirlenmeye çalışılmıştır. Doku örneklerinde ortalama Cr, Mn, Fe, Ni, Cu, Zn, As, Sn ve Pb derişimleri sırasıyla, 2.15 – 7.10, <0.0002 – 0.39, <0.001 19.02, <0.0006 – 0.50, <0.0006 – 0.74, 3.82 – 55.05, 1.08 – 15.06, <0.0004 – 0.92 ve <0.0003 – 0.06 mg kg-1 yaş ağrılık (y.a) olmak üzere göstermiştir. Cd derişimleri ise tüm örneklerde belirlenebilir limitlerin altında bulunmuştur.Balık dokularında ortalama metal derişimleri her istasyon için insan tüketimi dikkate alınarak hesaplanmış, metallerin insanlarda tolere edilebilir haftalık limitleri (PTWI's) ile karşılaştırılmıştır. Çalışma sonunda analizi yapılan örneklerde tüketim ile vücuda alınılabilecek ortalama metal derişimlerinin, PTWI değerlerinin altında olduğu ve incelenen örneklerin insan tüketimi açısından sağlık sorunlarına yol açmayacağı kanısına varılmıştır. Fakat, Erdemli ve Mersin (Merkez) istasyonundan elde edilen M. barbatus ve P. pagrus türlerinin fazla tüketilmesi durumunda As konstasyonları açısından risk taşıma olasılığı bulunmaktadır. Ek olarak, Erdemli istasyonundan elde edilen M. barbatus türünün kas dokularında ortalama Zn derişimlerinin ve bu istasyonundan elde edilen 43 balık örneğinin %20.93'ünde Zn derişimlerinin Türk Gıda Kodeksi (TGK) tarafından belirlenen kabul edilebilir limitlerin üzerinde olduğu saptanmıştır.

Muscle tissues of Mullus barbatus, Solea solea, Mullus surmuletus, Diplodus sargus, Scomber japonicus, Sarda sarda, Pagrus pagrus, Saurida undosquamis, Trachurus mediterraneus, Boops boops, Mugil cephalus, Lithognathus mormyrus, Lichia amia, Oblada melanura, Sparus aurata and Sardina pilchardus obtained from six different stations between Mersin-Taşucu and Hatay-Samandağ from Northeast Mediterranean were analyzed for their heavy metal levels.Muscle levels of Cr, Mn, Fe, Ni, Cu, Zn, As, Sn and Pb ranged between 2.15 – 7.10, <0.0002 – 0.39, <0.001 19.02, <0.0006 – 0.50, <0.0006 – 0.74, 3.82 – 55.05, 1.08 – 15.06, <0.0004 – 0.92 and <0.0003 – 0.06 mg kg-1 wet weight (w.w.) respectively, whereas Cd level was below detection limits in the species studied. Mean muscle levels of metals calculated for each species were compared with provisional weekly human consumption limits (PTWs). The results revealed the levels of metals in the tissues analyzed were below PTWs and it was concluded that they do not pose any health problems for human consumption. However, if M. barbatus and P. pagrus sampled from Erdemli and Mersin Centre stations are over consumed the level of As can reach to risky levels. Additionally, mean Zn concentrations of M. barbatus obtained from Erdemli, were found above the limits set by Turkish Food Codex (TFC). Moreover, muscle Zn levels of 20.93% of 43 fish samples obtained from Erdemli were also above the limits set by TFC.