Adana`da konut alanlarının tipo-morfolojik dönüşümü

Abstract

Türkiye kentleşme tarihinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilen Cumhuriyet'in ilanı ile gerçekleştirilen modernleşme hareketlerinin izlenebileceği dönem kentlerinden biri Adana kentidir. Bu çalışmanın temel amacı Adana'da Cumhuriyet sonrası planlı olarak gelişim gösteren ilk konut alanı olan Reşatbey Mahallesi'nin konut dokusu ve yapılarında, yaklaşık yüz yıllık bir dönemde görülen değişimleri incelemektir. Reşatbey Mahallesi, kurucu idealler doğrultusunda, gerek geleneksel kent dokularından farklılaşarak oluşan biçimlenme süreçleri ile gerekse günümüze kadar görülen dinamik değişimlerin izlenebileceği yönleriyle özgün bir çalışma alanıdır.Türkiye kentleşme pratiklerinin yansımalarının izlenebildiği Reşatbey, farklı dönemlerde, farklı nedensellikler ile farklı konut örüntüleri oluşturmuştur. Oluşan bu kentsel örüntüler gerek dünyada gerekse Türkiye'de son dönemde yaygın bir şekilde gelişim gösteren kentsel morfoloji alanında üretilen yöntem ve ilkeler ile irdelenmiş ve kentsel morfoloji alanında kent biçimini açıklayıcı iki öncü yaklaşım olan tarihsel-coğrafi ve tipo-morfolojik yaklaşımlar kapsamında ele alınmıştır. Tarihsel-coğrafi yaklaşım, kentin örüntülerinin tarihsel gelişim süreçlerini dönemler ve döngüler üzerinden açıklamaya olanak verirken, tipo-morfolojik yaklaşım kentin biçimlenişini yine kentin en temel oluşum hücresi olarak varsaydığı kütle-parsel örüntüleri üzerinden ele almaktadır. Bu tez çalışmasının kavramsal çerçevesi ise her iki yaklaşımın ortaya koyduğu izleri takip edilerek oluşturulmuştur.

Turkey carried out with the proclamation of the Republic, which is considered an important milestone in the history of urbanization and the modernization movements can be monitored period of the city of Adana. The main purpose of this study is to examine the changes in the housing texture and structures of the Reşatbey Neighborhood, the first residential area in Adana at Early Republican Era in a planned period. Reşatbey Neighborhood is an original field of study in according to Republican Era both in terms of forming processes that are differentiated from traditional urban textures and in terms of the dynamic changes seen to the present day.Turkey can monitor the practical reflection of urbanization Resatbey, in different periods, different housing patterns were created with different causalities. This urban pattern that occurs, the need in the world methods produced in the urban morphology showing the development of the widely recently, both in Turkey and have been discussed with principles and are dealt with historico-geographical and tipo-morphological approach that is descriptive of two pioneering approach to urban form urban morphology. While the historical-geographical approach allows to explain the historical development processes of the patterns of the city through periods and cycles, the typo-morphological approach takes the form of the city through the building-parcel patterns which it assumes as the most basic formation cell of the city. The conceptual framework of this thesis is based on the traces of both approaches.