Dünyada çay kültürü ve seramik çay kapları

Abstract

Dünyada ve ülkemizde sudan sonra ikinci sırada yer alan ve en yaygın içecek olaraktüketilen çayın, M.Ö 2000'li yıllarda Çin'de ortaya çıktığı düşünülmektedir. M.S 800'lüyılların başında Japonya'ya geldikten sonra bir tören biçimine dönüşerek uzak doğukültürün ayrılmaz bir parçası olmuştur. Çay tüm dünyaya yayılarak en çok tüketileniçecek haline gelmesiyle birlikte İngiltere'de 'beş çayı saatini' doğurmuş, Rusya'da milliiçki muamelesi görmüş, Japonya'da seremonilerin oluşmasına neden olmuş, Türkiye'dekahvaltıların vazgeçilmezi, gün boyunca tüketilen içecek, haline dönüşmüştür. Tanghanedanlığında başlayan ilk seramik çay kabı örnekleri Song ve Ming hanedanlıklarındaüzerine yenilikler eklenerek devam etmiştir. Çaya yüklenen bu anlamlar ve seremonilerseramik sanatında da ifade yöntemlerinin, gerek biçimsel gerek düşünsel çeşitlenmesinesebep olmuştur. Önceleri gıdaları saklama amaçlı kullanılan seramik kaplar zamaniçerisinde de değişerek, çeşitli biçim ve tarzlarda üretile gelmiştir. Seramik çay kapları,toplumların geçmişlerini, yaşam biçimlerini okuma açısından tarihsel bir belge niteliğitaşımaktadır. Çay, çoğu kültüre hızla uyum sağlamış, bunun sonucunda insanlığa,üretilmesinden tüketilmesine değin birçok zenginlik katmıştır. 'Dünyada Çay Kültürü veSeramik Çay Kapları' başlıklı bu tezde, çayın insan hayatına ve seramik sanatına katkısıdeğerlendirilmiştir. Bu araştırmayla çay demlemede ve tüketiminde kullanılan ürünlerincelenerek sanatla olan etkisi irdelenmiştir. Araştırılan konu kapsamında, seramik çaykaplarının yüzeyleri üzerine sıraltı, sırüstü, serigrafi dekor uygulamaları altın yaldızuygulamaları vb. yapılarak özgün çay kapları tasarlanmış ve tez izleme jürisinde bir sergiile izleyiciye sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Çay, Seramik, Kap, Seremoni, Kültür.

Tea, which is the second most common beverage in the world and in our countryafter water, is thought to have appeared in China in 2000 BC. After arriving in Japan atthe beginning of 800 AD, it turned into a form of ceremony and became an integral partof the far east culture. Tea spread the whole world the most consumed with becoming adrink in the UK 'afternoon tea time' has given birth, was treated as a national drink inRussia led to the formation of ceremonies in Japan, indispensable to the breakfast inTurkey, beverages consumed during the day, has become. The first ceramic teapotsamples that started in the Tang dynasty continued with the innovations added to the Songand Ming dynasties. These meanings and ceremonies attributed to the tea have causedboth the formal and intellectual diversification of the expression methods in the art ofceramics. Ceramic containers, which were previously used for food storage, have changedover time and have been produced in various forms and styles. Ceramic teapots are ahistorical document in terms of reading societies' backgrounds and lifestyles. Tea quicklyadapted to most cultures, as a result of which it added many riches to humanity, fromproduction to consumption. In this thesis titled 'Tea Culture and Ceramic Tea Pots in theWorld', the contribution of tea to human life and ceramic art was evaluated. With thisresearch, the products used in brewing and consuming tea were examined and its effecton art was examined. Within the scope of the researched subject, underglaze, glazed,silkscreen decoration applications, gilding applications, etc. on the surfaces of ceramic teapots. The original teacups were designed and presented to the audience with an exhibitionin the thesis monitoring jury.Keywords: Tea, Ceramic, Pot, Ceremony, Culture.