Questioning contemporary theoretical approaches to translation in terms of translation ethics

Abstract

Bu çalışmayla amaçlanan, çeviri etiğinin Çeviribilim'in kuramsal alanı için önemine dikkatçekmek ve çeviri etiği bakımından kuramsal değerlendirilmesi odağıyla çeviride ideolojikçarpıtma olgusunu açıklamaktır. Önde gelen çağdaş ve kuramsal çeviri yaklaşımları, yaniçeviriye betimleyici, erek-odaklı yaklaşım, işlevselci yaklaşım (Skopos kuramı) ve yapısalcılıksonrası yaklaşımlar, çeviri etiğine dair açıklamaları ve çeviride ideolojik çarpıtma anlayışlarıve bunu değerlendirmeleri bakımından sorgulanmıştır.Çeviri etiğine aykırı bir ideolojik çarpıtma örneği, yaratılışçı Adnan Oktar'ın HarunYahya takma adıyla yazıp 1999 senesinde yayımladığı Evrimcilerin İtirafları adlı kitabındaCharles Darwin ile arkadaşlarının evrim kuramının başarısızlığına dair ?itirafları?nın çevirisiolarak yansıtılmak üzere, The Life and Letters of Charles Darwin [Charles Darwin'in Yaşamıve Mektupları] (1888) adlı kitaptan seçilerek ve bağlamlarından koparılarak çevrilmiş olan bazıalıntılar sunulmuştur. Bu çevrilmiş alıntıları özgün bağlamları, yani alıntılandıkları mektup veparçalarla karşılaştırmalı bir çözümlemesine ve ele alınan örneğin toplumsal, tarihsel vekuramsal arka planının kapsamlı bir sunumuna dayanarak, ayrıca söz konusu ideolojikçarpıtmanın neden ve amaçlarını, ciddi sonuçlarını ve kullanılan yanıltıcı taktiği göz önündebulundurarak, bu ideolojik çarpıtmanın çeviri etiğine şüphesiz aykırı olduğu iddia edilmiştir.Bu tez çalışması dahilinde yapılan inceleme ve çözümlemelerin sonucunda, ele alınançağdaş çeviri kuramlarının her birinin çeviri etiğini vurgulamarı bakımından yetersiz ve eksikolduğu ve çevirilerde yapılan ideolojik çarpıtmaların çeviri etiği bakımından değerlendirilmesiiçin gerekli olan ölçütleri ortaya koyamadığı saptanmıştır.

This study is intended to draw attention to the significance of the ethics of translation in thetheoretical field of Translation Studies and to provide an account of the phenomena ofideological manipulation in translation focusing on its theoretical assessment in terms of theethics of translation. The descriptive, target-oriented approach, the functionalist approach(Skopostheorie) and the post-structuralist approaches to translation are questioned in termsof their accounts of translational ethics and their conceptions and assessments of ideologicalmanipulation in translation.A case of ideological manipulation violating the ethics of translation is demonstratedby the presentation of a number of quotations from The Life and Letters of Charles Darwin(1888), which are selectively de(con)textualized, translated and reflected as the translationsof Charles Darwin's and his friends' ?confessions? about the failure of the theory ofevolution by the creationist Adnan Oktar in his book Evrimcilerin İtirafları [TheConfessions of The Evolutionists] which is written under the pen name Harun Yahya in1999.Through the comparative analysis of these translated quotations and their originalcontexts, that is, the letters and passages they are quoted from, and also by the presentationof a comprehensive account of the social, historical and theoretical background of the caseat hand, it is claimed that this case of ideological manipulation, taking its intended purposes,serious implications and its deceptive strategy into consideration, is doubtlessly againstethics.As a result of the questionings and analyses conducted for this thesis. It is concludedthat the contemporary translation theories in question are inadequate and lacking as to theiremphases on the ethics of translation and that they fail to propose the necessary criteria toassess ideological manipulation in translation in terms of translation ethics.