Ülkemizdeki çeşitli büyüklükteki yerleşim merkezlerinde uygulanabilecek kültür yapısı planlama modeli

Abstract

Mimar Mustafa incesakal, M.S. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü» Şubat 1 986. Dünya 'da ve ülkemizde hızlı sanayileşme sonucu şehirlere doğ ru başlayan nüfus akımı, hızlı nüfus artışının da etkisiyle gün geç tikçe bu merkezleri daha az yaşanılır hale getirmektedir. Mevcut problemlerin halli bir yana, her geçen gün bu problemlere bir yeni si daha eklenmektedir. Seri üretim sonucu yaratıcı gücü elinden alınan insanoğlu, gü nümüzde üretim zincirinin halkaları arasında sıkışıp kalmaktadır. Yoğun ve gerilimli iş hayatının getirdiği ağır yüke, hava kirliliği, gürültü v.b. problemler de eklenince sosyal huzursuzluklar ve ruh sal problemler hızla artmakta, kişiler toplum içinde yalnızlığa sü rüklenmektedir. Sağlıklı bir çözüme kavuşturulamayan bu problemler sosyal ve kültürel yapıların önemini her geçen gün giderek artırmak-- tadır. Teknolojinin gelişmesi ile her geçen gün, kişilerin çalışma ve dinlenme eylemleri dışında kalan boş zamanı artmaktadır. Nüfus artı şı ve şehirlerin büyümesine paralel olarak artan bu olgu, şehirleri mizin yapısal değişimine uyum sağlıyabilecek,her seviyeden insanımı zın sosyal faaliyetlere katılmasına imkan verecek bir, `KÜLTÜR YAPI LARI PLANLAMA MODELİ` nin geliştirilmesini zorunlu hale getirmiştir. Bu amaçla beş bölümden oluşan araştırmanın; IIIBirinci bölümünde; kültür tanımı, çeşitleri ve Türk kültürü nün özellikleri üzerinde durulmuştur. Yerleşmelerin tarihçesi, tanımı ve temel elemanlarının ele alın dığı ikinci bölümde ; ayrıca, donatım yönünden yerleşme hiyerarşi leri ve bu büyüklüklerin donatım ihtiyaçları tesbit edilmiştir. Üçüncü bölümde; Cumhuriyetten önceki dönemde yer alan, Selçuklu ve Osmanlı toplumunun kültürel hayatı ve kültür yapıları araştırıl mıştır. Ayrıca, Cumhuriyetten sonra kültürel alanda yapılan çalış malar, köy enstitüleri, halkevleri ve halk eğitim merkezleri gibi kültür yapıları incelenmiştir. Ülkemizde çeşitli yerleşim merkezlerindeki mevcut kültür yapı larının, günümüz kültürel faaliyetlerinin mekân talebini karşılama da yetersiz kaldığı vurgulanan dördüncü bölümde; ayrıca^ülkemizde bu alanda yapılan çalışmalar tartışılmıştır. Çalışmamızın sonucunu teşkil eden beşinci bölümde ise, çeşit li büyüklükteki yerleşim merkezlerine yapılabilecek kültür yapıları modelleri için fonksiyon şemaları önerilmiş ve araştırmanın bir genel değerlendirmesini içeren öneri bölümüyle çalışma tamamlanmış tır. IV

ABSTRACT `The Planning Model of the Cultural Buildings which applicable at different size of settlement Center. It becomes more difficult to Live at the center of developing areas. Because there are very rapid increasing of population and industrialization. Mean while there are imigrat ion from rural area to the towns too. Before solving excisting problems. New problems is coming to the daily life. Linkage of production has heavy load and pressed human being who works in the mass production. People has been kept alone, by mean of intensive and stressed working condition, noise, air pollition ext. problems. The importance of public building and education building day by day increasing, because to seeking healty solution of these problems. By improving of technology, working times become more shorter and leisure times increasing at that time we are facing with new conception, wich processing the different idea originating increasing of population and urban development. This new conception is so called `EDUCATIONAL BUILDGS PLANING MODEL` with this aim research studies contained five chapters. First part consist; Defination of cultures, sorts and spe cialities of Turkish culture. VIn the second part consist; The history of settlements, and defination of the basic elements of culture, in addition infra- structre of settlement and hierarchy of settlement and check-up the need of the installation. In the third part consist; Defination of cultures life and educational building of the society of Selçuk and Ottoman periods. Mean while culturel activities of Turkish Republican periods. Has been search and explaned. As the exemples: Köy enstitüleri, halk evleri, halk eğitim merkezleri. At the forth part consist; Inadequate of space of this building to contenct the neen of culturel activities has been pointed. This paragraph has the argument of studies at this field. In the fifty part consist; The result of the studies which contains the proposal of the building model of feasible educational building at different size of settlement center. Diagrams of buil ding models is check-up and controlled at the point of validity and usef ullness. VI