Dulkadirli mimarisi ve Kahramanmaraş Ulu Camisi

Abstract

1243 Kösedağ Savaşı Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılışına yol açtı. Yönetimdeki yerel pek çok güçler birer birer kendi bağımsızlıklarını duyurmaya başladılar. Memlüklerle sıkı siyasal ilişkide bulunan Karamanoğullan, bağımsızlığını ilân eden ilk Beylik oldu. Diğer yandan 13. yüzyıl 3. çeyreğinde giderek zayıflayan İlhanlılar başkentlerini geriye (Tiflis) çektikçe, 13. yüzyıl 4. çeyreğinde Batı Anadolu diğer bölgelerden daha erken baskıdan kurtuldu ve Beyliklerin kurulması burada birden hızlandı. Bizansa komşu Osmanoğulları bunların en şanslısıydı. 14. yüzyıl 2. çeyreğindeki Dulkadirliler de bunlardan biridir. Dulkadirli yapılan Anadolu Selçuklu bazına oturmakla birlikte özellikle bezemelerinde yerel yorum ağırlıklı olup, onların önemli bir yapısı olan Kahramanmaraş Ulu Camisi de bu türün önde gelenlerindendir. Yapı, bulunduğu kentin çok hareketli tarihsel yaşamı nedeniyle, ilk konumunu koruyamayıp bazı onarım, ekleme ve değişmelerle günümüze erişebilmiştir. Tezin amacı, bu sorunları bir bir inceleyerek onun özgün durumuna açıklık getirmek, Dulkadirli mimarlığına ait genel bazı özellikleri belirlemek ve sağlıklaştırmada uygulayıcılara yardımcı olmaktır. Çalışmaya inceleme ve ölçü alınarak rölöve projesiyle başlandı. Yapının fiziksel, dural (statik) ve mimarlık sorunlarına kendi ve arşiv araştırmalarıyla açıklık getirilmesi yanında, karşılaştırma yöntemine de başvuruldu. Bunun için genelden özele doğru bilgilenmeden yana Kahramanmaraş kentinin çevresiyle birlikte sosyal ve özellikle siyasal tarihinin, ayrıca Dulkadirli Beyliğinin incelenmesini zorunlu kıldı. Sağlanan bilgiler mimarlık tarihi ilkeleriyle bizi belli bir sonuca götürdü. Kahramanmaraş'taki korunması gerekli her yapının bu yöntemle incelenmesi durumunda, bulguların birbirlerini destekleyeceğine ve Anadolunun sosyal ve siyasal tarihi yanında, Türk Yapı Sanatı ile Mimarlık Tarihine yararlı olacağına kuşku yoktur. Çalışmamızın da bu açıdan yardımcı olacağı umudundayım. Anahtar Kelimeler : Kahramanmaraş, Dulkadirli, Ulu Cami

The Kösedağ war in 1243 caused the collapse of the Anatolian Selchuks. Various powers in the government began gaining independence one after another. The Karamanoğulları Beyliği that had closed relationships with Memluks was the first to declared independence on the other hand about 3 th quarter of the 13 th century İllıan's had growed (he weak little by little moved their capital city towards (east) behindhand. As a consequence this region became freer in the quarter of the 13 th, century and the establishment of Beyliği was accelareted. Because no pressured under the this region the Osmanoğullan Beyliği was the luckiest of all these in the 2 nd quarter of 14 th century the some of this beylik is called the Dulkadiroğulları followed it. Although the architecture of Dulkadirli's was based on that of Anatolian Sechuk's, it deserues close study because of its local features. The structure is a leading construction of them. It has reached our day through repairs additians and changes because of the exraordinary history of the city. The aim of this thesis is to examine those problems one by one and find out it. Orginal position together with finding out the general features of the Dulkadirli architecture in order to help the restorations. The study was begun to take examination and mesaurement with by the röleve project. Through investigations, the physical, static and architectural problems of the mosque were outlined. Method of Comparison was else used.In order to get knowledge from general to specific the Dulkadirli Beyliği and the Kahramanmaraş city with its social and political history had to be analysed. The resulting information took us to a definite result the history of the architecture. If each and every construction that it under preservation in Kahramanmaraş was studied by this method the finding will support each other and will be useful sheding light on Turkish Construction Art and architecture we hope that this study will be helpful from angle.