Küçük ve orta ölçekli işletmelerde ISO 9000 kalite güvence sistemlerinin uygulanabilirliği

Abstract

KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ İŞLETMELERDE ISO 9000 KALİTE GÜVENCE SİSTEMLERİNİN UYGULANABİLİRLİĞİ (Yüksek Lisans Tezi) Güngör ÖZCAN GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Eylül 1997 ÖZET Bu tezin amacı, Türkiye'deki ISO 9000 Kalite Güvence Sistemlerinin küçük ve orta ölçekli işletmelerde (KOBİ) uygulanabilirliği ve yeterliliğini incelemektir. ISO 9000 Standardlarının gerekliliklerinin yeterliliği ve bunların yerine getirilmesi sırasında yaşanan sorunlar nedenleri ile birlikte ortaya konulmaktadır. Çok fazla ayrıntının olması ve aşırı emek, zaman ve maliyet gerekliliği bu standardların KOBİ'lerde uygulanmasını, etkinliğinin denetlenmesini ve sürekli gelişmesini engellemektedir. Bu çalışmada, KOBİ'ler için geliştirilen ve yurt dışında uygulanan Q-Base kalite sistemi ile ISO 9000 Kalite Güvence Sistemleri karşılaştırılmıştır. Bu kalite sisteminin unsurları incelendiğinde; ISO 9000'e göre daha sade ve KOBİler için gereksiz unsurlardan arındırılmış bir yapıda olduğu sonucuna varılmıştır. Dolayısı ile Q- Base'in KOBİ'ler için daha etkin uygulanabilir, kolay denetlenebilir ve sistemin gelişimi için daha yararlı olduğu kanaatine varılmıştır. ISO 9000 uygulamaları; bu standardların ülkemiz dışında hazırlanmış olması nedeni ile istenilen performansı gösterememiştir. ISO 9000 ve Q-Base kalite sistemlerinin amacı rekabet gücünü arttırmak ve tüm çalışanların katılımı ile sürekli gelişmeyi sağlamaktır. Bu amaca ulaşabilmek için; bu standardlara motivasyon, verimlilik, maliyet analizleri ve proses dizaynı gibi konularla ilgili somut unsurların da eklenerek ülkemiz şartlarına göre güncelleştirilmesi şarttır. Bilim Kodu Anahtar Kelimeler Sayfa Adeti Tez Yöneticisi 605.02.02 ISO 9000, Kalite Güvence Sistemleri, Q-Base 134 Prof. Dr. Fevzi KUTAY

APPLICABILITY OF ISO 9000 STANDARDS FOR SMALL AND MEDIUM SIZED COMPANIES (M.Sc. Thesis) Güngör ÖZCAN GAZİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY September 1997 ABSTRACT The aim of this thesis is to examine applicability and sufficiency of ISO 9000 standards for small and medium sized companies (SMSC) in Turkey. The sufficiency of ISO 9000 Standard's requirements and the confronted problems when it is applied are put out with their reasons. Being a lot of details and the necessity of spending excessive labour, time and cost is obstructing the applicability of ISO 9000 Standards in SMSC and controlling the effectiveness and continuous improvements. In this study Q-Base quality system which was improved and applied abroad for SMSC is compared with ISO 9000 Quality Assurance System. When examining this quality system elements it was concluded that the Q-Base quality system is more pure than the ISO 9000 and has a construction which is purified from unnecessary elements. Because of this it was decided that the Q-Base quality system is more effective applicable, easier checked and beneficial for system improvements than ISO 9000 Standards for SMSC. The application of ISO 9000 Standards could not have showed desirable performances in Turkey, because it was prepared abroad. The aim of both quality systems is to increase the emulation power and have continuously improvements by participation of all staffs. To reach this aim, the standards have to be updated according to the condition of Turkey by adding concrete elements to these standards by such issues motivations, productivity, cost analysis and process design. Science Code Key Words Number of Pages Adviser 605.02.02 Quality systems, ISO 9000 Standards, Q-Base 134 Prof. Dr. Fevzi KUTAY